Hırvatistan

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hırvatistan (Hırvatça: Hrvatska) ya da resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska), Güneydoğu Avrupa'da, Balkan Yarımadası'nın kuzeybatısında yer alan bir ülkedir. Komşuları kuzeyde Slovenya, kuzeydoğuda Macaristan, doğuda Sırbistan, güneydoğuda Bosna-Hersek ve güneyde Karadağ'dır. Batısında Adriyatik Denizi'ne kıyısı vardır. Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyeliğine adaydır.

Konu başlıkları 1 Sınırlar 2 Tarihi 3 Coğrafi Verileri 4 Nüfus 5 Ulaşım 6 Arazi 7 Ekonomik Göstergeler 8 Yönetimi 8.1 Hırvatistan bölgeleri 8.2 Önemli Şehirleri 9 Bakınız 10 Dış bağlantılar

[değiştir] Sınırlar

Ülkenin sınırları toplamı 2,028 km olup, en uzun sınır Bosna-Hersek'ledir. Ayrıca Ülkenin İtalya ile denizden komşuluğu vardır. Hırvatistan dört tarihi bölgeden oluşur:

• Slavonya
• Dalmaçya
• Hırvatya
• Istria

Ülke	Sınır
Bosna-Hersek	932 km
Macaristan	329 km
Sırbistan	266 km
Slovenya	501 km
Sahil Şeridi	5,835 km

[değiştir] Tarihi

Ana madde: Hırvatistan tarihi

Hırvatlar diğer Güney Slavlar gibi Balkanlara 7. yüzyılda yerleştiler ve 9. yüzyılda Hristiyan oldular. Tarihteki ilk Hırvat Krallığı 925 yılında taç giyen Tomislav tarafından kuruldu ve IV. Petar Krešimir zamanında en geniş sınırlarına ulaştı. 1091 yılında Hırvat toprakları Macar kralı I. László'nun eline geçti. 15. yüzyılın sonlarında Hırvatlar Osmanlılarla karşı karşıya geldiler. 1526 yılında Macar Krallığı Mohaç Savaşı'nda Osmanlılara yenilerek çökünce 16. yüzyılda Hırvat topraklarının büyük bir bölümü Osmanlıların eline geçti. 17. yüzyılda Osmanlı Devleti zayıflamaya yüz tuttu. II. Viyana Kuşatması'nın başarısız kalması üzerine kuvvetlenen Avusturyalılar Hırvat topraklarını ele geçirmeye başladılar. Bundan sonra 20. yüzyıla kadar Hırvatların büyük bir bölümü Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun vatandaşlarıydı.

I. Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu parçalandıktan sonra Hırvatlar Sırplar, Slovenler ve Boşnaklarla birleşerek Yugoslavya Krallığını kurdular. II. Dünya Savaşı sırasında 1941 yılında Yugoslavya Nazi Almanyası tarafından işgal edildi. Naziler Bosna-Hersek'i Hırvatistan'a bağlayarak Hırvatistan'da Ustaşa önderi Ante Pavelic'in yönetiminde faşist bir rejim kurdular. Faşistler Hırvatistan'da çok sayıda Yahudi, Sırp ve Çingene nüfusunu öldürerek ortadan kaldırdılar. 1944 yılında Hırvat kökenli Josip Broz Tito yönetimindeki Yugoslavya Komünist Partisi'nin üyesi olan Partizanlar Sovyet birlikleriyle ortak hareket ederek Ekim 1944'te Belgrad'ı ele geçirdiler ve yönetime el koydular.

Tito'nun başkanlığında kurulan ve sonradan Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti adını alan bu devlet Sosyalist görüşlü olmasına rağmen Moskova'dan bağımsız bir siyaset izledi. Tito 1980 yılında ölünceye kadar çeşitli dinleri ve etnik grupları içinde barındıran bu devlet barış içinde yaşamayı başardı. Ancak 1990'lara yaklaşırken SSCB'nin ve Doğu Bloku'nun parçalanması Yugoslavya'yı da etkiledi. Hırvatistan 1991 yılında bir referandum yaparak Yugoslavya'dan ayrıldığını ilan etti. Sırbistan'ın güdümündeki Yugoslavya ordusu Hırvatistan'a saldırdı. Ancak Bosna Savaşı'nın patlamak üzere olduğu 1992 yılının ilk günlerinde Yugoslavya'yla barış antlaşması imzalandı. Hırvatistan 22 Mayıs 1992 tarihinde Birleşmiş Milletler'e üye oldu.

Hırvatistan Bosna Savaşı boyunca Bosna-Hersek'teki Sırplara karşı Hırvat-Boşnak koalisyonunu destekledi. Nihayet NATO'nun bombardımanı ve uluslararası baskıların artması sonucu Bosna-Hersek devlet başkanı Aliya İzzetbegoviç, Hırvatistan devlet başkanı Franjo Tudjman ve Sırbistan devlet başkanı Slobodan Miloseviç anlaşma masasına oturdular. 21 Kasım 1995'de Dayton Antlaşması kabul edildi. 14 Aralık 1995'de bu antlaşmanın son halinin imzalanmasıyla birlikte Bosna Savaşı son bulmuş oldu.

[değiştir] Coğrafi Verileri

Konum: Güneydoğu Avrupa, Adriyatik Denizi kıyısında, Bosna - Hersek ve Slovenya arasında yer almaktadır. Coğrafi konumu: 45 10 Kuzey enlemi, 15 30 Batı boylamı Haritadaki konumu: Avrupa Yüzölçümü: toplam: 56,542 km² Sınırları: toplam: 2,197 km sınır komşuları: Bosna - Hersek 932 km, Macaristan 329 km, Sırbistan 241 km, Karadağ 25 km, Slovenya 670 km Sahil şeridi: 5,835 km İklimi: Akdeniz ve kıtasal iklim etkilidir. Arazi yapısı: Coğrafik olarak çeşitlilik göstermektedir; Macaristan sınırı boyunca düz ovalar, Adriyatik kıyısında yüksek olmayan dağlar ve dağlık bölge yer almaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Adriyatik Denizi 0 m en yüksek noktası: Dinara 1,830 m Doğal kaynakları: Petrol, az miktarda kömür, boksit, demir, kalsiyum, doğal asfalt, silis, mika, kil, tuz, hidro enerji Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %25.82 sürekli ekinler: %2.19 diğer: %71.99 (2005 verileri) Sulanan arazi: 110 km² (2003 verileri) Doğal afetler: Yıkıcı depremler

[değiştir] Nüfus

Nüfusun çoğunluğu Hırvat'tır. Nüfus içindeki azınlıklar genellikle eski Yugoslavya devletlerinden gelenlerdir. En büyük 2. etnik grup Sırplardır. Din olarak yüzdeler; Katolik'leri 87.8%, Ortodoks 4.4%, Müslüman %1.3, Protestan %0.4, diğer %10.8 (1991).Ülkede %96 Hırvatça konuşulur. Okuma yazma bilenlerin oranı %97 olup erkeklerde okur-yazarlık %99'dur.

Hırvatistan'daki Etnik Gruplar

Etnik Grup	Nüfus	Toplam (%)
Hırvat	3,977,171	89.63
Sırp	201,631	4.54
Boşnak	20,755	0.49
İtalyan	19,636	0.44
Macar	16,595	0.37
Arnavut	15,082	0.34
Sloven	13,173	0.30
Çek	10,510	0.24
Romen	9,463	0.21
Karadağlı	4,926	0.11
Slovak	4,712	0.11
Makedon	4,270	0.10

[değiştir] Ulaşım

Ülkede en önemli ulaşım Karayoludur.Ulaşım türleri ve verileri şöyledir.

• Demiryolları:2,296 km (2000)
• Karayolları: 27,840 km (1998)
• Su yolları: 785 km
• Hava alanları: 67 (2000 verileri)

Ayrıca ülkede; 670 km Ham petrol, 20 km petrol ürünleri , 310 km doğal gaz boru hattı vardır.

[değiştir] Arazi

Arazi Kullanımı	Yüzdesi(1993 verileri)
Tarıma uygun topraklar	%21
Sürekli ekinler	%2
Otlaklar	%20
Ormanlık arazi	%38
Diğer	%19

[değiştir] Ekonomik Göstergeler

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 59.41 milyar $ (2006 verileri) GSYİH - reel büyüme: %4.4 (2006 verileri) GSYİH - sektörlere göre: tarım: %6.8 endüstri: %30.9 hizmet: %62.3 (2006 verileri) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %3.4 (2006 verileri) İş gücü: 1.72 milyon (2006) İşsizlik oranı: %17.2 (2006) Endüstri: Kimyasallar ve plastik sanayi, makine parçaları, metal, elektronik aletler, domuz yağı ve gıda maddeleri, alüminyum, kağıt ve ağaç ürünleri, yapı malzemeleri, tekstil, gemi yapımı, petrol ve petrol arıtımı, yiyecek ve içecek, turizm Endüstrinin büyüme oranı: %5 (2006) Elektrik üretimi: 12.95 milyar kWh (2004) Elektrik tüketimi: 16.53 milyar kWh (2004) Elektrik ihracatı: 600 milyon kWh (2004) Elektrik ithalatı: 5.086 milyar kWh (2004) Tarım ürünleri: Buğday, mısır, şeker pancarı, ayçiçeği çekirdeği, yonca, zaytin, narenciye, üzüm, soya fasulyesi, patates, büyükbaş hayvan, süt ürünleri İhracat: 11.17 milyar $ (2006) İhracat ürünleri: Ulaşım araçları, tekstil, kimyasallar, gıda ürünleri, yakıt İhracat ortakları: İtalya %21.8, Bosna - Herzeg %14.7, Almanya %10.7, Slovenya %8.1, Avusturya %7.3 (2005) İthalat: 21.79 milyar $ (2006) İthalat ürünleri: Makine, ulaşım ve elektrik araç gereçleri, kimyasallar, yakıt ve yağlar, gıda maddeleri İthalat ortakları: İtalya %15.9, Almanya %14.9, Rusya %9.1, Slovenya %6.8, Avusturya %5.8, Çin %4.7, Fransa %4.2 (2005) Dış borç tutarı: 33.09 milyar $ (2006) Para birimi: Kuna (HRK) Para birimi kodu: HRK Mali yıl: Takvim yılı

[değiştir] Yönetimi

[değiştir] Hırvatistan bölgeleri

Bjelovar-Bilogora Brodsko-Posavska Dubrovnik-Neretva Istria Karlovac Bölgesi Koprivnica-Križevci Krapina-Zagorje Lika-Senj Međimurje Osijek-Baranya Požega-Slavonia Primorje-Gorski Kotar Šibenik-Knin Sisak-Moslavina Split-Dalmaçya Varaždin Bölgesi Virovitica-Podravina Vukovar-Syrmia Zadar Bölgesi Zagrep Bölgesi Zagrep

[değiştir] Önemli Şehirleri

• Zagreb  ;702,417
• Split  ;176,851
• Rijeka  ;139,743
• Osijek  ;86,935
• Zadar  ;72,118
• Slavonski Brod ;61,823
• Pula  ;59,303
• Sesvete ;56,717
• Karlovac ;47,606
• Varaždin ;41,984
• Šibenik ;37,124
• Velika Gorica ;35,987
• Sisak  ;35,203
• Vinkovci ;33,338
• Vukovar ;29,292
• Bjelovar ;28,521
• Dubrovnik ;27,409
• Koprivnica ;25,974
• Đakovo  ;50,526
• Požega ;21,254

[değiştir] Bakınız

• Yugoslavya
• Zagrep
• Hırvatça
• Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı

[değiştir] Dış bağlantılar

• Wikitravel'dan Croatia gezi rehberi
• Hırvatistan hakkında bilgiler
• ChooseCroatia.com

	Hırvatistan'ın Eyaletleri
Bjelovar-Bilogora• Brodsko-Posavska• Dubrovnik-Neretva• Istria• Karlovac Bölgesi• Koprivnica-Križevci• Krapina-Zagorje• Lika-Senj• Međimurje• Osijek-Baranya• Požega-Slavonia• Primorje-Gorski Kotar• Šibenik-Knin• Sisak-Moslavina• Split-Dalmaçya• Varaždin Bölgesi• Virovitica-Podravina• Vukovar-Syrmia• Zadar Bölgesi• Zagrep Bölgesi• Zagrep•