هند

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

भारत गणराज्य بهارات گنارایجا جمهوری هندوستان
پرچم نشان ملی هند
شعار ملی: सत्यमेव जयते «حقیقت به تنهایی پیروز است»[۱]
سرود ملی:
پایتخت  - مختصات جغرافیایی	دهلی نو 28°34′ N 77°12′ E
بزرگ‌ترین شهر	بمبئی
زبان رسمی	هندی, انگلیسی و ۲۱ زبان رسمی دیگر
نوع حکومت رئیس جمهور نخست وزیر	جمهوری فدرال پراتیبا پاتیل مانموهان سینگ
استقلال از بریتانیا اعلام رسمی جمهوری	۱۵ آگوست ۱۹۴۷ ۲۶ژانویه ۱۹۵۰
مساحت  - کل    - آبها (%)	‪۳٬۱۶۶٬۴۱۴* km² ‫(هفتم) ۹٫۵۶
جمعیت  - براورد ۲۰۰۷  - سرشماری ۲۰۰۱  - تراکم جمعیت	‪۱٫۲ میلیارد[۲] ‫(دوم) ‪۱٬۰۲۷٬۰۱۵٬۲۴۸ ‪۳۲۹/km² ‫(سی‌ویکم)
تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید)  - کل  - سرانه	براورد ۲۰۰۶ $۴٫۰۴۲ تریلیارد (چهارم) $۳٬۷۳۷ (۱۱۸ام)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۶)	۰٫۶۱۱ (۱۲۶ام) – متوسط
واحد پول	روپیه هند (₨) (‏INR)
منطقه زمانی  - در تابستان (DST)	IST (UTC+۵:۳۰) -
دامنه اینترنتی	.in
پیش‌شماره تلفن	+۹۱

برای دیگر کاربردها هند (ابهام‌زدایی) را ببینید.

جمهوری هند یا هندوستان کشوری است در جنوب آسیا. پایتخت آن دهلی نو است، از شمال غربی با پاکستان، از شمال با چین، بوتان، نپال و تبت و از شمال شرقی با برمه و بنگلادش همسایه‌است. جنوب آن نیز به اقیانوس هند محدود می‌شود.

هند دارای بیش از سی و پنج شهر بزرگ با جمعیت بالای یک میلیون نفر است. مومبائی (بمبئی)، کلکته، مدرس، بنگلور، حیدرآباد، اگرا، میسور، جی‌پور، گوا، پونا، بوپال، تریفندرام و احمدآباد از شهرهای مهم این کشور پهناور هستند.

فهرست مندرجات ۱ مشخصات کلی ۲ جغرافیا ۳ آب و هوا ۴ مردم ۵ زبان ۵.۱ زبان فارسی در هند ۶ ادیان ۷ تاریخ ۸ تقسیمات کشوری ۹ سیاست ۹.۱ احزاب مهم ۱۰ نظام قضائی ۱۱ موقعیت استراتژیک ۱۲ اقتصاد هند ۱۳ پول هندوستان ۱۴ تجارت خارجی و سرمایه گذاری ۱۵ انرژی ۱۶ کشاورزی ۱۷ تعطیلات رسمی ۱۸ رسانه‌ها ۱۹ پانویس ۲۰ منابع ۲۱ جستارهای وابسته ۲۲ پیوند به بیرون

[ویرایش] مشخصات کلی

• نام: «هند» (India) مشتق شده از واژهٔ «ایندوس» (Indus) در زبان فارسی باستاناست که به جای واژه سانسکریت «سیندو»(Sindhu) به‌کار می‌رفته و نام محلی رودخانه‌ای بوده‌است.^[۳] همچنین واژه «هندوستان» که به عنوان نام کامل این سرزمین در اغلب کشورها از جمله خود هند رواج دارد واژه‌ای فارسی است به معنی «سرزمین هندوها»^[۴]
• مساحت: ۳٫۱۶۶٫۱۴۴ کیلومتر مربع (بدون احتساب کشمیر آزاد و دیگر اراضی مورد مناقشه)،
• جمعیت: به طور تخمینی ۱٫۱۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰ (درسال ۲۰۰۷)^[۵]- آب‌های داخلی ۶/۹٪
• رشد جمعیت: ۴/۱٪
• تولید ناخالص داخلی:۳٫۶۳۳ میلیارد دلار (چهارم) – سرانه:۳٫۱۴۴دلار (۱۲۲م)
• شاخص توسعه انسانی: ۶۰۲/۰ - (۱۲۷م)
• زبان رسمی: هندی
• شکل حکومت: دمکراسی مستقیم، جمهوری پارلمانی
• رئیس جمهور: پراتیبا پاتیل
• نخست وزیر: مانموهان سینگ
• واحد پول: روپیه هندوستان است که اجزاء آن پیسه (یک صدم روپیه) می‌باشد. هر دلار آمریکا تقریبا برابر با 38 الی 43 روپیه‌است.
• پرچم هند: پرچم ملی کشور هند دارای سه رنگ افقی، از بالا به پایین، زعفرانی، سفید و سبز است. در وسط این پرچم گردونه‌ای با بیست و چهار پره به رنگ سرمه‌ای است. رنگ زعفرانی سمبل شجاعت، دلیری، وارستگی و فداکاری، رنگ سفید بیانگر خلوص و حقیقت و رنگ سبز به معنای ایمان، اعتقاد، باروری و حاصلخیزی است. گردونه پرچم که به آن دهارما چاکرا گفته می‌شود، نمادی باستانی در آیین بوداست که توسط آشوکا پادشاه قدرتمند قرن چهارم قبل از میلاد به عنوان گردونه قانون استفاده می‌شد.
• روز استقلال و روز جمهوری: کشور هندوستان در تاریخ 15 اوت 1947 و درست یک روز پس از استقلال پاکستان (از بریتانیای کبیر) استقلال یافته‌است. قانون اساسی این کشور نیز در تاریخ 26 نوامبر 1949 تصویب شد، ولی از آنجا که برخی از مواد آن بلافاصله دستخوش تحول گردید و بخش عمده این قانون در تاریخ 26 ژانویه 1950 (که به عنوان «روز آغاز» شناخته شده‌است) عملی گشت، این روز در کشور هندوستان به عنوان «روز جمهوری» جشن گرفته می‌شود.

[ویرایش] جغرافیا

گستره هند، بخش اعظم جنوب آسیا و شبه قاره هند را به خود اختصاص داده‌است. این کشور با پاکستان، بنگلادش، نپال، بوتان، چین و برمه هم مرز است. جغرافیای هند به طور کلی به سه بخش تقسیم می‌شود: فلات بلند هیمالیا، جلگه گنگ و شبه جزیره جنوب هند که مناطق مختلف کوهستانی، دره رود خانه‌ای، کویر، دشت و جنگل را در بر می‌گیرد. پائین‌ترین سطح هند، در اقیانوس هند، با ارتفاع صفر و بلندترین نقطه این کشور، قله کانچنجنگا، با ارتفاع ۸۵۶۸ متر در هیمالیا قرار دارد که سومین قله مرتفع جهان است.^[۶]

جفرافیای هند بسیار گسترده‌است و کوه، بیابان ، دشت، تپه و فلات را شامل می‌شود و آب و هوای این کشور از حاره‌ای در مناطق جنوبی تا آب و هوای معتدل در شمال متغیر است. مساحت ناحیهِ قابل کشت هند ۱٫۲۶۹٫۲۱۹ کیلومتر مربع (۷۸/۵۶٪ کل مساحت کشور) است که به دلیل افزایش فشار از سوی جمعیت روبه رشد کشور و افزایش زندگی شهری رو به کاهش است.^[۲]

سطح نواحی پوشیده ازآب در هند معادل ۳۱۴٫۴۰۰ km² است و میانگین باران سالانه در این کشور ۱٫۱۰۰ میلی‌لیتر است. بیش از ۹۲ درصد استفادهِ آب در هند برای مصارف آب‌رسانی است که در سال ۱۹۷۴ حدود ۳۸۰ کیلومتر مربع بود و بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۲۵ به سقف ۱٫۰۵۰ کیلومتر مربع می‌رسد که برابر با مصارف صنعتی و خانگی است. منابع آبی هند شامل رودخانه‌ها، کانال‌ها، آبگیرها، دریاچه‌ها و سواحل غربی و شرقی اقیانوس هند و سایر خلیج‌ها و خلیج کوچک برای بیش از ۶ میلیون نفر در بخش ماهیگیری اشتغال ایجاد کرده‌اند. هند ششمین کشور تولید کنندهِ ماهی در سطح جهان و دومین تولیدکنندهِ ماهی بومی در سطح جهان است.^[۲]

رودخانه‌های طویل هند، شامل: براهماپوترا و ایندوس 2900 کیلومتر، گنگا2500 کیلومتر، گوداواری 1470 کیلومتر، کریشنا1400 کیلومتر، یامونا 1370 کیلومتر و نارمادا 1300 کیلومتر هستند. هند از آب و هوایی بسیار متنوع بهره می‌برد، این کشور از شمال به بام دنیا رشته کوههای هیمالیا ختم می‌شود و رودخانه‌های متعددی که از این ارتفاعات سرچشمه می‌گیرند هوایی بارانی و خاکی بارآور را به نواحی شمالی هند می‌بخشند. رودهای گنگ و براهماپوترا مهم‌ترین این رودخانه‌ها هستند که هر دو به خلیج بنگال سرازیر می‌شوند. هندوها همچنین رود گنگ را مقدس می‌دانند.قله کانچنجونگا در رشته کوه‌های هیمالیا به ارتفاع ۸۵۶۸متر مرتفع ترین نقطه این کشور است.^[۷]

هند همچنین از حیات جانوری بسیار متنوعی بهره می‌برد، منطقه حفاظت شده‌ای به وسعت ۱۴۱۲ کیلومتر مربع در استان گجرات تنها پناهگاه باقیمانده حدود ۳۰۰ شیر آسیایی است. هند زیستگاه بسیاری از پستانداران بزرگ مانند فیل آسیایی، کرگدن تک شاخ و ببر می‌باشد. بیش از ۲۰۰۰گونه پرنده و سه نوع کروکودیل در این کشور زندگی می‌کنند.

منابع اصلی مواد معدنی هند شامل زغال‌سنگ (از لحاظ میزان ذخایر در سطح چهارم جهان قرار دارد) آهن، منگنز، میکا، بوکسیت، تیتانیوم، کرومیت، گاز طبیعی، الماس، نفت خام، سنگ آهک، توریوم (بیشترین در جهان در سواحل استان کرالا) می‌باشد. ذخایر نفت هند که در بمبئیهای در ساحل ماهاراشترا ،گجرات و در شرق اسام وجود دارند، بیش از ۲۵٪ از نیازهای داخل را برطرف می‌کنند.^[۸]

[ویرایش] آب و هوا

آب و هوای هند دارای تنوع بسیار قابل توجهی از کوهستانهای همیشه پوشیده از برف هیمالیا تا منطقه حاره و گرمسیری میانه و جنوب و کویر خشک غرب این کشور است.

چهار فصل هند نیز شامل: سرد وخشک از ماه دسامبر تا فوریه،گرم و خشک از ماه مارس تا مه، فصل بارش ازماه ژوئن تا سپتامبرو معتدل در ماههای اکتبر و نوامبر است .به طور میانگین1000 تا1500 میلمتر باران در سال، تقریبا سراسر هند را در بر می‌گیردکه این مقدار به2500میلیمتر در سواحل وناحیه شمال شرقی هند نیز می‌رسد.^[۹] میانگین بارندگی سالانه در بنگال غربی به به بیش از ۱۱هزار میلیمتر در سال می‌رسد.^[۱۰]

[ویرایش] مردم

هند دومین کشور پرجمعیت دنیا است و قریب به یک ششم جمعیت جهان را در خود جای داده‌است، تنوع نژادی، فرهنگی، زبانی و مذهبی این کشور را چشم اندازی شگرف از همزیستی مسالمت آمیز میان اعتقادات گوناگون بخشیده‌است.

نژادمردم هند، شامل: 72 % هندوآریائی، 25 % دراویدی و 3 % نژاد زرد است که این نژادها بر اساس شرایط مکانی، فرهنگی و دینی نیز دارای تقسیمات خاص خود هستند.

84.8 % مردم هند باسواد هستند که این آمار در مردان 75.3 % و در زنان 53.7% می‌باشد. ^[۲]

[ویرایش] زبان

طبق آمار رسمی دولت در سال 2001، در سرزمین هندوستان 29 زبان دارای گویشور بالای یک میلیون نفر است و 122 زبان دیگر دارای گویشورانی بیش از ده هزار نفر هستند. ^[۱۱] تعداد گویش‌ها، لهجه‏ها و زبان‌هایی که روزانه در این کشور مکالمه می‌شود بسیار بیش از این آمار است. در حالی که زبان‌های هندی و انگلیسی اراتباطات رسمی و امور دولتی را برعهده‌ دارند، هر ایالت دارای زبان‌های رسمی و ملی ویژه خود است به عنوان مثال زبان رسمی ایالت دهلی یا ناحیه ملی پایتخت به ترتیب انگلیسی، اردو و هندی است.

در قانون اساسی هند، زبان هندی (از شاخه زبان‌های هند و ایرانی یا هندو اروپایی) زبان رسمی سراسر کشور اعلام شده‌است. افزون برآن در سال 2005 زبان‌هایی که به‌عنوان زبان‌های ملی هند شناخته شده‌اند به ۲۲ زبان رسید که عبارتند از: هندی، اردو، آسامی، اوریا، بنگالی، بودو، پنجابی، تالوگو، تامیل، دوگری، سانتالی، سانسکریت، سندی، گجراتی، کنکانی، کشمیری، کانادا، مالایالم، میتی، مایتیلی، مراتی و نپالی نیز به رسمیت شناخته شده‌اند.^[۱۲] این زبان‌ها به دو شاخه اصلی دراویدی (۲۲٪) که بیشتر در جنوب هند تکلم می‌شوند و هندو اروپایی(۷۰٪) تقسیم می‌شوند^[۱۳]

زبان‌های سانسکریت و تامیل زبان‌های اصلی و سنتی هند شناخته می‌شوند و در طول تاریخ طولانی این سرزمین در تغییر و تحول زبان‌های رایج در این منطقه زبان‌های فارسی و انگلیسی نقش مهمی بر عهده داشته‌اند. سالیان دراز حکومت استعماری بریتانیا بر شبه قاره و انجام بخش عمده‌ای از امور اداری به زبان انگلیسی موجب شده این زبان، زبان دوم بسیاری از مردم هند باشد.

[ویرایش] زبان فارسی در هند

نوشتار اصلی را بخوانید: زبان فارسی در شبه‌قاره هندوستان

زبان فارسی پیش از آنکه هندوستان مستعمره انگلستان شود، دومین زبان رسمی این کشور و زبان فرهنگی و علمی به‌شمار می‌رفت. اما پس از استعمار، انگلیسی‌ها د رسال ۱۸۳۲ با زور انگلیسی را جایگزین فارسی کردند.

زبان فارسی در دورهٔ غزنویان به هند راه یافت در آن دوره پارسی، زبان ادبیات، شعر، فرهنگ و دانش بود. با تأسیس امپراتوری مغول هندوستان به اوج پیشرفت خود در هند رسید و زبان رسمی هندوستان شد.

زبان فارسی هندوستان شاعران بزرگی همچون بیدل دهلوی ، و امیر خسرو دهلوی و دستگاه شعری سبک هندی را در خود پروراند. از دیگر شاعران نامدار فارسی زبان شبه قاره هندوستان، می‌توان از اقبال لاهوری نام برد.^[۱۴]

زبان فارسی هشت قرن پیش وارد هند شد، 700 سال بر تارک اندیشه، روابط، سیاست، اقتصاد و فرهنگ مردم هند حاکمیت داشت. به گونه‌ای که کلیه آثار مهم فرهنگی، مذهبی، سیاسی، ادبی، مکاتبات، اسناد شخصی ودولتی و احکام قضایی هند به زبان فارسی نوشته می‌شد. لازم به ذکر است که هم‌اکنون در دانشگاه‌ها و کالج‌های هند بیش از پنجاه بخش زبان فارسی به‌فعالیت اشتغال دارند و بیش از یکصد مدرسه و دبیرستان فعالانه به تدریس زبان فارسی می‌پردازند.^[۱۵]

زبان فارسی از آن رو که قرن‌ها زبان رسمی دربار گورکانیان هند بود و علاوه بر آن تکلم گونه‌ای از زبان فارسی توسط اقلیت پارسیان هند، تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر زبان‌های رایج در شبه قاره هندوستان به‌ویژه بر زبان اردو داشته‌است.

[ویرایش] ادیان

هند همچنین معجونی از ادیان مختلف و فرقه‌های مذهبی گوناگون است که اکثرا از هندوئیسم، اسلام و بودیسم نشات گرفته‌اند.

حدود 80.5% مردم هند پیرو آئین‌های هندو و حدود 13.4% مسلمان هستند. هند هم چنین بیش از 2.3٪ مسیحی و 1.9٪ سیک دارد. هند اگرچه زادگاه آئین بودا بوده، اما جمعیت بودائیان هند در حال حاضر تنها حدود 0.8% برآورد می‌شود. همچنین پیروان آیین جینیسم0.8% و مجموع پیروان دین زرتشتی، یهودی، بهایی و بقیه مذاهب 0.4% می‌باشد.^[۱۶] با این وجود هند بزرگ‌ترین کلنی فرقه احمدیه و مذاهب ایرانی بهائی و زرتشتی در سراسر جهان است. مسلمانان بیشتر در دهلی، بنگال غربی و نواحی شمال غربی کشور زندگی می‌کنند و در کشمیر اکثریت جمعیت را تشکیل داده‌اند. به این ترتیب هند پس از اندونزی و پاکستان عظیم ترین جمعیت مسلمان جهان را داراست..^[۱۷]

زرتشتیان، ازمهمترین اقلیتهای دینی هند هستند که به ایرانی و پارسی معروفند و طی بیش از پنج قرن از ایران به هند مهاجرت کرده‌اند و بیشتر در مناطق مختلف گجرات و مهاراشترا به مرکزیت بمبئی اقامت دارند. اگر چه جمعیت آنان کمتر از200 هزار نفر است، اما نزدیک به 17 % اقتصاد هند را در دست دارند. کمپانی‌های بزرگی مانند: «تاتا» و «گودریج»، متعلق به زرتشتیان است. گروه دیگری از اقلیت‌های کم جمعیت بهراها هستند که قدرت اقتصادی مهمی در هند دارند. صاحب کمپانی معروف «ویپرو» که جزو ثروتمندترین افراد جهان می‌باشد، از این فرقه‌است.^[۱۸]

[ویرایش] تاریخ

نوشتار اصلی را بخوانید: تاریخ هند

پيشينه حضور انسان در شبه قاره هند به دویست تا چهارصد هزار سال میرسد. اما اولین تمدن به معنای واقعی در اين سرزمين، تمدن حوزه رود سند با قدمت نزدیک به سه هزار سال است که با تمدن شهر سوخته در ایران همزمان بوده و با آن مراودات نزدیک داشته‌است و تقریبا پس از ورود آریائی‌ها بین سالهای 2000 تا 1800 قبل از میلاد، هر دو از بین رفته‌اند.

ورود آریائیها به هند در فرهنگ دین و ادبیات و سیستم اجتماعی این سرزمین بسيار تأثيرگذار بوده است.از جمله؛ شکل گیری سانسکریت، تدوین متون مقدس هندو و پيدايش سیستم طبقاتی جامعه هند اشاره نمود.

اولین امپراتوری در هند با حکومت سلسله موریا بین سالهای 326 تا 200 قبل از میلاد شکل گرفت. قدرتمندترین حاکم تاریخ هند تا قبل از گورکانیان، آشوکای بزرگ نام دارد که سومین شاه این سلسله‌است. وی در تمام جنبه‌های هنری و اجتماعی و سیستم اداری از هخامنشیان ایران الهام گرفت. آثار بسیار مهم حجاری این دوره مانند پیکره چهار شیر (نماد ملی هند) بسیار تحت تاثیر حجاری تخت جمشید است.

دومین سلسله قدرتمند به نام گوپتا از سال 320 تا 550 میلادی در شمال هند حاکمیت داشته و پس از گوپتاها تا قرن سیزده میلادی حکومتهای زیادی در شمال هند با درگیری، شکست و پیروزی یکی پس از دیگری برروی کار آمدند. باتوجه به عدم قدرتمندی این حکومتها، جنوب هند امنیت وآرامش بیشتری نسبت به شمال داشت و سرگرم تعامل و تجارت با اعراب مسلمان و منطقه جنوب آسیا بود و نقش مهمی در روابط خاور میانه با خاور دور ایفا میکرد.^[۱۹]

اولین تماس اسلام با آسیای جنوبی، سال هفتصد و یازده میلادی است که مسلمانان تا کناره رود سند که هم اکنون در پاکستان است پیش آمدند. در قرن دهم میلادی سلطان محمود غزنوی پنجاب را تصرف کرد و بارها به شمال هند حمله کرد. تا قرن سیزدهم تاخت و تازهای زیادی به هند صورت می‌گرفت، اما چندان ماندگار نبودند، تا اینکه در این زمان مسلمانان شهر دهلی را تصرف کردند و اولین حکومت مسلمانان، به نام دوران سلطنت یا غلامان مسلمان را بنیان گذاشتند واسلام رسماً بر هند حاکم شد. ^[۲۰]

در سال ۱۵۲۶ «بابر» از نوادگان تیمور بر هند تسلط یافت و سلسله گورکانیان یا امپراتوری مغولی هند را بنیان گذاشت. این سلسله از ۱۵۲۶ میلادی تا ۱۸۵۷ میلادی در بخش بزرگی از شبه قاره هند فرمانروایی کرد. حکمرانان این سلسله به تدریج تمامی شبه قاره را تحت فرمان گرفتند اما پس از مدتی بخش‌هایی از جنوب هند از اختیار آنان خارج شد. این سلسله در نیمه سده ۱۷ میلادی و در زمان شاه جهان بزرگ‌ترین و ثروتمندترین امپراتوری جهان بود. این سلسله آخرین دوران طلایی امپراتوری‌های اسلامی به شمار می‌رود. در سال ۱۷۳۹ میلادی با حمله نادرشاه افشار به هندوستان مقدمات انقراض این امپراتوری فراهم شد و در سال ۱۸۵۷ پس از سال‌ها نبرد سرانجام کمپانی هند شرقی توانست این امپراتوری را منقرض کرده و سرزمین‌های آنرا تصرف کند.

در سال ۱۵۱۰ میلادی پرتغالیها به عنوان اولین مهاجمان اروپایی در گوا مستقر شدند. هنگامی که طوایف «مراتی» و «سیک» علیه حکومت پادشاهان گورکانی قیام کردند، بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها در قرن ۱۸ مناطقی برای خود از هند جدا کردند و بنیاد حکومت بریتانیای کبیر در هند استوار گردید.

دولت بریتانیا بر اثر شورش‌های سال ۱۸۵۷ میلادی در هند، کمپانی هند شرقی بریتانیا را که گردانندهٔ هند بود منحل کرد و به این سرزمین خودمختاری داده شد. و در سالهای ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۵، دولت بریتانیا ناچار شد که ادارهٔ بعضی از امور کشور را به مردم هند واگذار نماید.

در این هنگام رهبر بزرگ جنبش استقلال هند، ماهاتما گاندی قیام کرد و علیه استبداد بریتانیا به مبارزه پرداخت. سپس اختلاف شدیدی در بین سران هند و سران مسلمانان هند که رهبر آنها محمدعلی جناح بود بوجود آمد. قصد مسلمانان این بود که کشوری مرکب از مناطق مسلمان هند تشکیل دهند. در آن هنگام بریتانیا قوانینی وضع نمود که به‌موجب آن به هند و سیلان و پاکستان استقلال داده شد. در ماه اوت ۱۹۴۷ م. آخرین سرباز بریتانیایی خاک هند را ترک گفت، و در تاریخ ژانویهٔ ۱۹۵۰ هند حکومت جمهوری مستقل خود را اعلام نمود و به عضویت اتحادیه کشورهای مشترک المنافع بریتانیا درآمد. اختلافات مرزی دولت هند با پاکستان در منطقهٔ کشمیر هنوز برطرف نشده‌است.

[ویرایش] تقسیمات کشوری

کشور هنوستان شامل 28 ایالت و 7 ناحیه هم‌پیوسته‌است.^[۲۱]

ایالت‌های هند

1· آندرا پرادش 2· آروناچال پرادش 3· آسام 4· بیهار 5· چاتیسگر 6· گوآ 7· گجرات 8· هاریانا 9· هیماچال پرادش 10· جامو و کشمیر 11· جارکاند 12· کارناتاکا 13· کرالا 14· مادایا پرادش 15· ماهاراشترا 16· مانی‌پور 17· مگالایا 18· میزورام 19· ناگالند 20· اوریسا 21· پنجاب 22· راجستان 23· سیکیم 24· تامیل نادو 25· تریپورا 26· اوتار پرادش 27· اوتارانچال 28· بنگال غربی

ناحیه‌های هم‌پیوسته

A· جزایر آندامان و نیکوبار B· چندیگر C· دادرا و ناگار هاولی D· دامان و دیو E· لاکشادویپ F· ناحیه پایتختی ملی دهلی G· پودوچری

ن . ب . و ایالت‌ها و ناحیه‌های هند ایالت‌ها آندرا پرادش · آروناچال پرادش · آسام · بیهار · چتیسگر · گوآ · گجرات · هاریانا · هیماچال پرادش · جامو و کشمیر · جارکند · کارناتاکا · کرالا · مادیا پرادش · مهاراشترا · مانی‌پور · مگالایا · میزورام · ناگالند · اوریسا · پنجاب · راجستان · سیکیم · تامیل نادو · تریپورا · اوتار پرادش · اوتارکاند · بنگال غربی ناحیه‌های هم‌پیوسته جزایر آندامان و نیکوبار · چندیگر · دادرا و ناگار هاولی · منطقه پایتخت · دامان و دیو · لاکشادویپ · پودوچری

[ویرایش] سیاست

حکومت هند را بزرگترین دموکراسی جهان می‌نامند.^[۲۲][۲۳] استقلال هند (که در آن هنگام پاکستان، بنگلادش و نپال را هم دربر می‌گرفت.) ۱۵ اوت ۱۹۴۷ (۲۳ مرداد ۱۳۲۶) اعلام شد. جواهر لعل نهرو که پاندیت (معلم) خوانده می‌شدو یکی از بزرگ‌ترین رهبران جنبش استقلال هند از کنگره ملی هند بود. به عنوان اولین نخست‌وزیر هند انتخاب شد.

قانون اساسی هند در سال ۱۹۴۹ به تصویب رسید، از ۲۶ ژانویه ۱۹۵۰ به اجرا درآمد و از آن هنگام تاکنون بدون تغییر اساسی با موفقیت اجرا شده‌است. این قانون به دولت‌های ایالتی اختیارات گسترده‌ای اعطا کرده‌است.

در نظام سیاسی هند نخست وزیر بالاترین مقام اجرایی کشور است و رئیس جمهور مقامی تشریفاتی است که معمولاً از میان چهره‌های دارای محبوبیت گسترده در سراسر کشور انتخاب می‌شود.

حزبی که اکثریت آرا را در انتخابات به دست آورد، نخست وزیر را تعیین می‌کند و با احزاب ائتلافی هیئت دولت را تشکیل می‌دهد. رئیس جمهور از جمعبندی آراء نمایندگان مجالس مرکزی و ایالتی از میان کاندیداهای احزاب تعیین می‌گردد. کمیسیون انتخابات این کشور یک نهاد مستقل دولتی است که اختیار کامل در تشخیص شرایط برگزاری ونظارت کامل بر برگزاری انتخابات را دارد. حداقل سن قانونی رای دهندگان 18 سال است.^[۲۴]

قوه مقننه هند دربرگیرنده دو مجلس با نام‌های لوک سابا (مجلس عوام) و راجیاسابا (مجلس سنا) ست. نمایندگان راجیا سابا ۲۵۰ نفرند که ۱۲ تن را رئیس جمهور برمی گزیند و بقیه را نمایندگان مجالس ایالتی. سناتورها باید در زمینه ادبیات، [[علم]، هنر و مسائل اجتماعی متخصص باشند. همچنین ریاست جلسات این مجلس با معاون رئیس جمهور است. لوک سابا ۵۴۵ نماینده دارد که ۵۳۰ تن با رای مستقیم شهروندان و ۱۳تن از ۷فرمانداری کل انتخاب می‌شوند، ۲نفر را نیز رئیس جمهور از میان بریتانیایی‌های هندی تبار برمی گزیند. نخست وزیر از سوی حزب حاکم لوک سابا معرفی می‌شود.

اولین انتخابات سراسری هند در ۱۹۵۲ برگزارشد، از آن زمان تا سال ۱۹۶۷ حزب کنگره پیوسته بیش از ۷۳٪ کرسی‌های لوک سابا را در اختیار داشت، اما پس از آن احزاب دیگر به ویژه حزب ناسیونالیست بهاراتیا جاناتا و احزاب ایالتی رشد چشمگیری را در محبوبیت خود شاهد بودند.

تنها یک بار وقفه‌ای در روند دمکراسی این کشور ایجاد شد، آن هم در اواخر دهه ۱۹۷۰ که درگیری‌های داخلی منجر به اعلام حالت فوق العاده از سوی ایندیرا گاندی و در نهایت سرنگونی دولت وی توسط ارتش شد. گفتنی است یکی از مهم‌ترین عوامل نارضایتی از ایندیرا گاندی برنامه‌های او برای ترویج تنظیم خانواده به منظور کاهش رشد سرسام‌آور جمعیت بود.

[ویرایش] احزاب مهم

بیش از 700 حزب سیاسی در هند وجود دارد که به سه گروه ملی، منطقه‏ای (ایالتی) و محلی تقسیم می‏شوند. از میان آنها حزب کنگره، حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) و حزب کمونیست مارکسیست هند (CPI-M)، از بزرگترین احزاب بشمار می‏روند.

حزبکنگره ملی هند (INC) در سال 1885 تأسیس شد و در سال 1914 با ورود مهاتما گاندی به این حزب دوره جدیدی در فعالیتهای آن آغاز گردید. گاندی با رهبری حزب کنگره پرچمدار نهضت استقلال هند شد و در اثر مبارزات این حزب، سرانجام هند در سال 1947 به استقلال رسید. حکومت هند پس از استقلال، بیش از چهار دهه در دست حزب کنگره قرار داشت.

حزب بهاریتا جاناتا (BJP) که در سال 1980 تأسیس شد، طی 20 سال به تدریج از قدرت چشمگیری برخوردار گردید. پس از واقعه تخریب مسجد بابری، این حزب توانست طی سالهای 1998 تا 2004 قدرت را در دست داشته باشد. این حزب اگرچه مجدداً قدرت را به حزب کنگره واگذار کرد، ولی همچنان به عنوان یک رقیب جدی برای حزب کنگره باقی ماند.^[۲۵]

هند یک جمهوری فدرال است که از زمان اسنقلال، دولت مردم‌سالار داشته‌است. سیاست هند تحت قبضهِ میانه‌ـ‌چپ‌روها، کنگره ملی هند (INC)، راستی‌ها، حزب(Bharatiya Janata (BJP، چپی‌ها، حزب کمونیست هند (CPI)، حزب کمونیست هند(مارکسیست) و تعدادی حزب منطقه‌ای که یا میانه-راست و یا میانه-چپ هستند. با وجود طیف سیاسی گسترده و مختلف این احزاب، لزوم تشکیل دولت ائتلافی برای ایجاد حکومت، افزایش افراد طبقهِ اجتماعی متوسط که خواستار لیبرال شدن وکنترل کسری سالانه خصوصا در سطوح دولتی هستند، به‌این معنا است که تمامی احزاب سیاسی دیدی متعادل نسبت به اصلاحات اقنصادی دارند. ^{[۲۶][۲۷][۲۸]}

[ویرایش] نظام قضائی

هند به تبعیت از حقوق انگلستان از سیستم حقوق عرفی (Common law) پیروی می‌کند. تشکیلات قضائی این کشور نیز با وجود پذیرش فدرالیسم در قانون اساسی بسیار منسجم است و تمایل زیادی به یک پارچگی دارد. سلسله مراتب دادگاه‌ها دراین کشور به این صورت است:

• دیوان عالی (Supreme Court of India)
• دادگاه عالی ایالتی(The High Court)
• دادگاه تالی (Subordinate court)

دادگاه‌های تالی دارای شعب کیفری و حقوقی می‌باشند و در سطح شهرها فعالیت می‌کنند البته در روستاها خانه‌های انصاف (پنجایات) نیز وجود دارد که معتمدین محلی به حل اختلاف از طریق کدخدامنشی مبادرت می‌کنند.

دیوان عالی هند از یک رئیس و ۲۵قاضی عضو تشکیل می‌شود که توسط رئیس جمهور پس از مشورت با رئیس دیوان و وزرای کابینه انتخاب می‌شوند، رئیس دیوان نیز از سوی رئیس جمهور با مشورت قضات دیوان ودادگاه‌های عالی ایالتی تعیین می‌شود. دیوان عالی این کشور از لحاظ گستردگی اختیارات در موقعیت کم نظیری قرار دارد، این دیوان نقش نگهبان قانون اساسی را ایفا می‌کند و توان لغو قوانین مجلس فدرال و مجالس ایالتی را داراست و در موارد اختلاف میان دولت فدرال و دولت‌های ایالتی رای دیوان حرف اخر را می‌زند. این دیوان همچون مجلس لردان انگلیس بالاترین مرجع پژوهش در کشور است و در مواردی که حکم اعدام صادر شده، استیناف از دیوان به شکل یک حق پذیرفته شده‌است.

علاوه بر این قوه قضائیه از قوه مقننه کاملاً مستقل است، حقوق و مزایای قضات و مخارج نظام قضائی از ردیف بودجه مجزائی تامین می‌شود که مستلزم رای گیری در پارلمان نیست، مجلس حتی از بحث درباره اختیارات و تصمیمات قضات دیوان عالی و دادگاه‌های عالی ممنوع است مگر زمانی که پیشنهاد برکناری قاضی توسط رئیس جمهور مطرح شود و مجلس با دو سوم آراء آن را تصویب کند.

[ویرایش] موقعیت استراتژیک

در قاره آسیا یک بازی ۴ نفره بین چین، هند، ژاپن و ایالات متحده آمریکا در جریان است. هند عضو ناظر پیمان امنیتی سازمان همکاری شانگهای می‌ باشد. هند با رهبران چین برای رفع اختلافات مرزی وارد مذاکره شده. چین هم قصد دارد با دور زدن اتحاد ژاپن و آمریکا و دنبال کردن سیاست «دیپلماسی نامتقارن» جایگاه نوینی در عرصه جهانی برای خود تعریف کند. پرفسور یانگ بایون، کارشناس مرکز تحقیقات آسیا و اقیانوس آرام در دانشگاه بیدا در پکن می‌گوید: «ما با هند نقاط مشترک بسیاری داریم، از جمله تمدنی درخشان، دوران تحقیر استعماری و جمعیت بالا» او با ارائه این فهرست می‌خواهد نشان دهد که بین این دو غول آسیایی تجانس بیش از تفاوت است.

بازگشایی گذرگاههای مرزی به ویژه گذرگاه ناتو لا (Nathu la pass) - که در ارتفاع ۴۰۰۰ متری از سطح دریا واقع شده و زمانی یکی از راههای ارتباطی معروف جاده ابریشم بوده‌ است - پس از ۵۰ سال نشانگر قدمی بزرگ به جلو در روابط بین دو دولت است. روابطی که بر اثر حمایت سنتی هندیها از خودمختاری تبت و پناه دادن به دالایی لاما رهبر معنوی بودائیان جهان و همچنین اختلافات مرزی کهنه سالهای متمادی دستخوش تنش‌های همیشگی بود.

[ویرایش] اقتصاد هند

نوشتار اصلی را بخوانید: اقتصاد هند

اقتصاد هند چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است. هند با رشد اقتصادی متوسط بالاتر از ۸ درصد طی سه سال گذشته به یک قدرت اقتصادی تبدیل شده‌است. این میزان رشد نزدیک به رشد اقتصادی کشور همسایه آن چین است. طبق سنجشی که طبق برابری قدرت خرید صورت گرفته، اقتصاد هند با داشتن تولید ناخالص داخلی (GDP) ۶۱۱/۳ تریلیون دلار، در مقام چهارم را دارد.^[۲] میلیونها تن هنور در فقر شدید زندگی می‌کنند و در آمد سرانه ۷۲۰ دلار آمریکا برابر با ۳۶۵ پوند در سال است. مشکلات زیربنایی نیز در هند ادامه دارد.

اگرچه هنوز بیش از ۳۴٪ جمعیت هند کمتر از یک دلاردر روز درامد دارند(رتبه ۲۲ دنیا) و حدود ۸۰٪ مردم با کمتر از دو دلار در روز زندگی می‌کنند،(رتبه ۱۶دنیا) و بیش از۳۰۰میلیون نفر در زیر خط فقر زندگی می‌کنند، اما پیشرفت‌های اقتصادی عظیم این کشور در چند سال اخیر رشد اقتصادی هند را به رقم ۸٪ رسانده و کارشناسان پیش بینی می‌کنند، در سال‌های اینده هند به رشد اقتصادی ۱۰٪ در سال نیز نائل شود.

اگر روزی نام هند فقر و تنگدستی را به یاد می‌آورد، اکنون پیشرفت‌های اقتصادی و رنسانس علمی این کشور توجه همگان را به خود جلب کرده‌است. مدت‌هاست که سرمایه گذاری‌های عظیم خارجی در این کشور امری عادی به شمار می‌آید و فروش کالاهای هندی در بازارهای جهان به شدت افزایش یافته‌ است.

کارشناسان سرآغاز پیشرفت‌های اقتصادی هند را سال ۱۹۹۱ می‌دانند. در این سال مانموهان سینگ، وزیر دارایی هند ، برنامه‌هایی را برای خروج کشور از اقتصاد برنامه‌ریزی شده‌ به تصویب رساند و به تدریج به اجرا درآورد. از آن زمان به بعد به تدریج قوانین مالیاتیِ دست و پا گیر لغو شدند، قوانین صادرات و واردات کشور تعدیل شدند، امکان سرمایه گذاری خارجی فراهم آمد وامنیت سرمایه‌های داخلی تامین شد. مانموهان سینگ اکنون نخست وزیر هند است و توسعهٔ طرح‌هایی را که خود شروع کرده، ادامه می‌دهد. تحلیل گران اقتصادی پیش بینی می‌کنند هند تا سال‌ ۲۰۲۰ میلادی پس از آمریکا و چین سومین کشور صنعتی جهان باشد و درامد سرانه کشور به ۵۰۰۰ دلار یعنی دوبرابر میزان فعلی برسد^{[نیازمند منبع]}.

[ویرایش] پول هندوستان

نوشتار اصلی را بخوانید: پول هندوستان

واحد پول رسمی این کشور روپیه هندوستان است که اجزاء آن پیسه (یک صدم روپیه) می‌باشد. هر دلار آمریکا تقریبا برابر با 38 الی 43 روپیه‌است.

[ویرایش] تجارت خارجی و سرمایه گذاری

نوشتار اصلی را بخوانید: تجارت خارجی و سرمایه گذاری در هندوستان

هند با اقتصادی بزرگ و نیروی انسانی انبوه، یکی از مرجح ترین و مطلوبترین مقصدها برای سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) محسوب می‌شود؛ هند در فناوری اطلاعات و دیگر حوزه‌ها از قبیل قطعات اتومات و خودکار، محصولات شیمیایی، پوشاک، داروسازی و جواهرات توان بالایی دارد. هند همیشه یکی از منابع و استعدادها برای سرمایه گذاران جهانی بوده‌است، پیش‌از این سیاستهای خشک مربوط به سرمایه گذاری مستقیم این کشور، مانع بزرگی در این زمینه محسوب می‌شد.

اما در مارس ۲۰۰۵، دولت با اصلاح و تعدیل قوانین مربوطه، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تا حد ۱۰۰٪ را در تجارت و اقتصاد مجاز اعلام کرد. ^[۲۹] در نتیجه یک سری اصلاحات اقتصادی مثبت و خوش بینانه که به منظور حذف نظارت دولت از اقتصاد و سرمایه گذاری خارجی صورت گرفته، هند به یکی از کشورهای پیش روی منطقه آسیا-اقیانوسیه تبدیل شده‌است که با سرعت بالادر حال رشد و پیش روی است.

[ویرایش] انرژی

در حال حاضر گرانی قیمت نفت با توجه به ذخایر اندک نفتی و نیاز روز افزون کشور در حال توسعه هند به انرژی، مهم‌ترین تهدید علیه اقتصاد این کشور به حساب می‌آید، هندیها برای رفع این مشکل به دنبال تولید برق هسته‌ای با کمک ایالات متحده هستند. هند اگرچه در سال ۱۹۷۴ اولین بمب اتمی خود را آزمایش کرد و در سالهای اخیر توان هسته‌ای خود را تا حد قابل ملاحظه‌ای افزایش داده اما هنوز به تکنولوژی ساخت نیروگاه دست نیافته‌است.

ایجاد خط لوله و خرید گاز ازکشورهای خاورمیانه مانند ایران و قطر از دیگر برنامه‌های این کشور است. هندی‌ها همچنین سابقه‌ای طولانی و موفقیت آمیز در استفاده از انرژی‌های نو مانند بیوگاز (تولید گاز از زباله) دارند.

[ویرایش] کشاورزی

نوشتار اصلی را بخوانید: کشاورزی هندوستان

هند پس از چین دومین کشور دنیا از نظر ارزش تولیدات کشاورزی است. ارزش محصولات کشاورزی این کشور در سال ۲۰۰۵ بیش از ۱۵۰میلیارد دلار برآورد شده‌است.

هند با تولید ۸۲۰ میلیون تن چای بزرگ‌ترین تولیدکننده چای دنیا و چهارمین صادرکننده این محصول پس از کنیا، سریلانکا و چین است. کشت اصلی هند مانند دیگرکشورهای شرق اسیا برنج است واین کشور پس از چین دومین تولیدکننده برنج دنیاست. فائو در سال ۲۰۰۴ میزان تولید برنج هند را ۱۲۴میلیون تن برآورد کرده بود. هند همچنین رتبه اول دنیا در تولید موز،ارزن، کنف و بادام زمینی و رتبه دوم در تولید ذرت، نیشکر و شاهدانه را داراست.

وجود ۲۰۰میلیون راس گاو در هند این کشور را اولین مسکن این حیوان در دنیا ساخته‌ است. اگرچه دین هندو خوردن گوشت گاو را قدغن کرده و اکثر مسلمانان این کشور هم از خوردن گوشت خودداری می‌کنند، اما از شیر آن‌ها استفاده می‌شود.

[ویرایش] تعطیلات رسمی

در هند بطور سراسری تنها سه روز تعطیلی رسمی وجود دارد. بجز این سه روز هر کدام از ایالات نیز تعطیلات رسمی جداگانه خود را دارند.^[۳۰]

روز	فراخور	توضیح
۲۶ ژانویه	روز جمهوری	روز اعلان جنبش جمهوری در هند (سال ۱۹۵۰م).
۱۵ اوت	روز استقلال	روز استقلال هند از بریتانیا (از سال ۱۹۴۷م).
۲ اکتبر	گاندی جایانتی	زادروز مهاتما گاندی

با توجه به تنوع زیاد فرهنگی، مذهبی و دینی، ایام مهم ادیان و مذاهب مختلف در این کشور تعطیلات سراسری محسوب می‌شوند. چهار رویداد اسلامی عید قربان، عاشورا، میلاد حضرت رسول اکرم و عید فطر جزو تعطیلات سراسری هند هستند.

[ویرایش] رسانه‌ها

تاریخ آغاز انتشار مطبوعات در هند به 1785 (220 سال قبل) بر می‌گردد و جالب آنکه روزنامهٔ حبل‌المتین که از قدیمی ترین مطبوعات ایران می‌باشد توسط «مؤیدالاسلام» در کلکته نیز منتشر می‌شده‌است. هند بزرگترین کشور در زمینه چاپ مطبوعات است. آمار رسمی ارائه شده تا پایان ماه مارس 2006، حاکی از تعداد 62.483 روزنامه و نشریه در حال انتشار در سراسر هند می‌باشد که 123 زبان را شامل می‌شود. روزنامه تایمز آو ایندیا با بیش از 5/2 میلیون نسخه تیراژ، پرتیراژترین روزنامه انگلیسی زبان جهان است..^[۳۱]

همچنین بیش از 140 کانال تلویزیونی ماهواره‌ای از داخل هند برنامه پخش می‌کنند که 19 کانال دولتی و بقیه خصوصی هستند.

صنعت فیلم سازی هند بزرگترین صنعت سینمای دنیاست.^[۲۱] هر سال در هند بیش از ۹۰۰ فیلم ساخته می‌شود که این تعداد بسیار بیشتر از رقم تولیدات سینمایی آمریکاست. محصولات بالیوود یا مرکز ساخت قیلم‌های تجاری هند در این کشور و بسیاری از کشورهای دیگر به ویژه کشورهای منطقه محبوبیت فراوانی دارد.

بر اساس قوانین هند، خارجیان می‌توانند تا 26 % در زمینه رسانه‌های خبری در هند سرمایه گذاری کنند.^[۳۲]

[ویرایش] پانویس

1. ↑ State Emblem -inscription. National Informatics Centre (NIC). بازدید در تاریخ ۲۰۰۷-۰۶-۱۷.
2. ↑ ^{۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴} CIA Factbook: India. CIA Factbook. بازدید در تاریخ ۲۰۰۷-۰۳-۱۰.
3. ↑ "India", Oxford English Dictionary, second edition, 2100a.d. Oxford University Press
4. ↑ دانشنامه بریتانیکا
5. ↑ The World Factbook (ISSN 1553-8133)
6. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
7. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
8. ↑ Datt, Ruddar & Sundharam, K.P.M.. "۷", Indian Economy, ۹۰٬۹۷٬۹۸٬۱۰۰. 
9. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
10. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
11. ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Languages of India»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۵ می‌۲۰۰۸).
12. ↑ قانون اساسی هند، بخش ۱۷، ماده ۳۴۳
13. ↑ .مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Languages of India»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۵ می‌۲۰۰۸).
14. ↑ وب‌گاه دوستداران ایران در هند
15. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
16. ↑ Census of India 2001, Data on Religion. Census of India. Retrieved on November 22, 2007.
17. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
18. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
19. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
20. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
21. ↑ ^{۲۱٫۰ ۲۱٫۱} Country profile: India. BBC.
22. ↑ Country profile: India. BBC (9 January 2007). Retrieved on 2007-03-21.
23. ↑ World's Largest Democracy to Reach One Billion Persons on Independence Day. United Nations Department of Economic and Social Affairs. United Nations: Population Division. Retrieved on 2007-12-06.
24. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
25. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
26. ↑ "India’s next ۵۰ years", The Economist, August ۱۴ ۱۹۹۷. 
27. ↑ "The plot thickens", The Economist, May ۳۱ ۲۰۰۱. 
28. ↑ "The voters' big surprise", The Economist, May ۱۳ ۲۰۰۴. 
29. ↑ The Hinduonline
30. ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «الهند»، ویکی‌پدیای عربی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۱۴ آوریل ۲۰۰۸).
31. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
32. ↑ وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو

‎

[ویرایش] منابع

• وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «India»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۷ می‌۲۰۰۸).
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Languages of India»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۵ می‌۲۰۰۸).
• حسن رضایی، هند؛الگوی موفق دموکراسی در جنوب آسیا، ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره ۲۱۱-۲۱۲
• گرهارد و جین لنسکی، سیری در جوامع بشری، انتشارات علمی فرهنگی
• وب‌گاه دوستداران ایران در هند
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «الهند»، ویکی‌پدیای عربی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۱۴ آوریل ۲۰۰۸).
• مسجد بابری و مراجع قضائی، بولتن سفارت جمهوری اسلامی در هند
• Oxford English Dictionary, second edition
• فرهنگ جغرافیائی وبستر
• Country profile: India. BBC.
• قانون اساسی هند
• (The World Factbook (ISSN 1553-8133
• name="theecon-india-next۵۰yrs">"India’s next ۵۰ years", The Economist, August ۱۴ ۱۹۹۷. 
• name="theecon-theplot-thickens">"The plot thickens", The Economist, May ۳۱ ۲۰۰۱. 
• name="theecon-voters-surprise">"The voters' big surprise", The Economist, May ۱۳ ۲۰۰۴.  >

[ویرایش] جستارهای وابسته

• اقتصاد هند
• سازمان همکاری شانگهای
• ادب پارسی در هند
• سرایندگان ایرانی در شبه‌قاره هند
• پارسیان هند
• سازمان همکاری شانگهای
• ویکی‌پدیا:پروژهٔ مترجمان/ماهاتما گاندی

[ویرایش] پیوند به بیرون

• اقتصاد هند
• اطلاعاتی درباره هند
• مارکس: یگانه انقلاب عظیم جهانی، در هندوستان
• وب‌گاه سفارت جمهوری اسلامی ایرات در دهلی نو

ن . ب . و اتحادیه کشورهای همسود بریتانیای کبیر • آفریقای جنوبی • استرالیا • اوگاندا • آنتیگوا و باربودا • باربادوس • باهاما • برونئی • بلیز • بنگلادش • بوتسوانا • پاپوآ گینه نو • پاکستان • تانزانیا • ترینیداد و توباگو • تونگا • تووالو • سیرالئون • سیشل • سنت لوسیا • سنت وینسنت و گرنادین • سوازیلند • سریلانکا •غنا • قبرس • فیجی • کامرون • کانادا • کنیا • کیریباتی • گامبیا • موریس • موزامبیک • نامیبیا • نائورو • نیجریه • نیوزیلند • وانوآتو • هند