ویکی‌پدیا:مقالهٔ خرد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
 |
این صفحه یکی از رهنمودهای ویکی‌پدیا شمرده می‌شود. مفاد این صفحه نمایانگر آن دسته از استانداردهای رفتاری است که بسیاری از ویرایشگران با اصول بنیادی آنها موافقند. با وجود اینکه پیروی از مفاد این صفحه توصیه می‌شود ولی این مفاد جزو سیاست‌ها نیست. در ویرایش و به‌روزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن آن تغییرات و نظرخواهی در مورد آنها استفاده کنید. |
هدف این مقاله ارائهٔ رهنمودی عمومی از بهر مقاله‌های خرد است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] اطلاعات بنیادی
مقالهٔ خُرد مقاله‌ای است که تنها دربردارندهٔ چند جمله در متن است و کوتاه‌تر از آن است که بتواند موضوعی را پوشش دانشنامه‌ای دهد ولی آنقدر کوتاه نیست که هیچ اطلاعات مفیدی در برنداشته‌باشد. معمولاً مقاله‌هایی که متن قابل توجهی دارند را خُرد به شمار نمی‌آورند حتی اگر ویکی‌سازی نشده‌باشند و نیاز به ویراستاری داشته‌باشند. به این گونه مقاله‌‌ها معمولاً گونه‌ای برچسب تمیزکاری می‌زنند و نه برچسب «خرد». توجه بدارید که مقاله‌هایی که اطلاعات چندانی با یادکرد درست منبع ندارند یا در ذات سرشناس نیستند ممکن است نامزد حذف یا در مقاله‌ای مربوط ادغام شوند.
گاه ارائهٔ تنها یک «تعریف» در مقاله ممکن است که آن را تبدیل به مقاله‌ای خرد کند، با این حال ویکی‌پدیا لغت‌نامه نیست و اگر تنها ممکن است که مقدار ناچیزی اطلاعات در آینده به مقاله افزوده شود، جای ورودی در پروژهٔ خویشاوندش ویکی‌واژه است. بهترین روش بیان تمایز نوشتارهای لغت‌نامه‌ای و دانشنامه‌ای به کمک تمایز کاربرد-اشارت است: یک نوشتار لغت‌نامه‌ای پیرامون یک واژه یا عبارت است؛ یک نوشتار دانشنامه‌ای پیرامون موضوعی است که واژه یا اصطلاح مشخص می‌کند. به جای کپی مقالهٔ مشکل‌دار به ویکی‌واژه می‌توانید از برچسب {{انتقال به ویکی‌واژه}} سود جویید.
[ویرایش] مقالهٔ خُردِ آرمانی
هر ویراستاری که ثبت نام کرده باشد می‌تواند مقالهٔ خرد بنویسد.
هنگامی که مقاله‌ای خرد می‌نویسید، به خاطر بدارید که باید به اندازهٔ کافی اطلاعات داشته‌باشد تا دیگر ویراستاران بتوانند آن را گسترش دهند. راه حل این است که زمینهٔ کافی ارائه شود - مقاله‌هایی که زمینه‌ای ارائه نمی‌کنند یا آنکه زمینهٔ ناچیزی ارائه می‌کنند معمولاً حذف سریع می‌شوند. پژوهش ابتدایی شما تواند که با کتاب یا وب‌گاههای موثق باشد. همچنین می‌توانید اطلاعاتی که از منابع دیگر برگرفته‌اید ارائه کنید لیکن بهتر است که پیش از اقدام، دست به کمی پژوهش زنید تا یقین کنید که واقعیات (فاکت‌های) شما دقیق و بی‌طرفانه‌است. نوشته باید به قلم خودتان باشد — رونویسی از منابع دیگر دزدی ادبی و در پاره‌ای موارد نقض حق تکثیر است.
نوشتار را با تعریف یا توصیف مبحثتان بیاغازید. از سفسطه‌های تعریف بپرهیزید. روشن و آگاهنده نویسید. مثلاً ذکر کنید که چرا شخص معروف است، مکان مورد نظر کجاست و به چه مشهور‌است یا مثلاً جزئیات پایه‌ای واقعه را ذکر کنید و بگویید که کی رخ داده‌است.
سپس بکوشید که از تعریف ابتدایی فراتر روید و مبحث را گسترش دهید. به واژه‌های مربوط پیوند داخلی دهید، تا کاربرانی که با موضوع آشنا نیستند از درک نوشتهٔ شما باز نمانند. از پیونددادن بیهودهٔ واژه‌ها بپرهیزید — ببینید که چه واژه‌هایی نیاز به توضیح بیشتر برای خوانندهٔ تفننی می‌دارند تا مقاله را بفهمد. هنگامی که نوشتار را ایجاد و ذخیره کردید، ویراستاران دیگر می‌توانند آن را بهتر بسازند.
[ویرایش] رده‌بندی مقاله‌های خرد
باید پس از نوشتن مقاله‌ای کوتاه یا کشف مقاله‌ای خرد که برچسب نخورده‌است، یکی الگوی خرد به آن بیفزایید. مطابق رسم جای آن در پایان مقاله پس از بخش پیوند به بیرون و الگوهای احتمالی ناوبری و برچسب‌های رده‌است. این باعث می‌شود که ردهٔ خرد واپسین رده باشد. خوب است که بین نخستین الگوی خرد و هر آنچه پیش از آن آمده‌است دو خط خالی باشد. الگوهای مقاله‌های خرد تراگنجانده می‌شوند و نه جایگزین.
الگوهای مقاله‌های خرد دو قسمت می‌دارند: پیغامی کوتاه که موضوع مقالهٔ خرد را بیان می‌دارد و ویراستاران را تشویق به گسترش آن می‌کند، و پیوندی به رده که مقاله را در یکی ردهٔ مقاله‌های خرد در کنار مقاله‌های خرد دیگر پیرامون همان مبحث جای می‌دهد. نامگذاری الگوهای مقاله‌های خرد معمولاً به صورت موضوع-خرد است؛ فهرستی از آنها را در اینجا می‌توانید ببینید. لازم نیست که تمام این الگوها را بیاموزید —حتی افزودن {{خرد}} تنها هم سودمند است. لیک هر اندازه که مقاله دقیق‌تر برچسب خورد کاربران بعدی کمتر به زحمت خواهندافتاد و ویراستاران جویای مقاله‌های خرد از بهر گسترش آنها راحت‌تر می‌توانند آنها را بیابند.
اگرچه مقاله می‌تواند در چندین ردهٔ مقاله‌های خرد تواند بگنجد و بتوان چندین الگوی خرد برای آن به کار برد ولی گاه در این زمان می‌توان برای آن از الگوی خرد جدیدی که به هردو مربوط شوند بهره‌جست. البته مؤکداً توصیه می‌شود که تنها آن موضوعاتی مطرح شوند که با سرشناسی و اهمیت اصلی موضوع ارتباط دارند. توصیه می‌شود که ویراستاران از افزودن بیش از ۳ برچسب خرد خودداری کنند با این حال در بعضی موراد کمیاب چهار الگوها هم توان می‌افزود.
[ویرایش] برداشتن برچسب خرد
هنگامی که مقاله‌ای به اندازهٔ بسنده گسترش یابد، هر ویراستاری که صلاح بداند، می‌تواند برچسب را بردارد. این کار نیاز به دخالت مدیران یا کسب اجازهٔ رسمی ندارد. وانگهی بسیاری از مقاله‌هایی که همچنان برچسب خرد بر پیشانی دارند چندی‌است که تا به‌اندازه‌ای گسترش یافته‌اند که دیگر نمی‌توان خرد به شمارشان آورد پس در برداشتن برچسب خرد جسور باشید.
