India

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

भारत गणराज्य
Bhārat Ganarājya


Flagg	Riksvåpen

Nasjonale motto: satyameva djayate
(sanskrit, 'Berre sanninga vinn'

Offisielle språk

Engelsk, hindi og fleire andre, sjå Språk i India

Hovudstad

New Delhi

Styresett

President
Statsminister

Republikk
Pratibha Patil
Manmohan Singh

Flatevidd
- Totalt
- Andel vatn

3 287 590 km² (7.)
9,5 %

Folketal
- Estimert (2005)
- Folketeljing (–)
- Tettleik

1 080 264 388 (2.)
–
329/km² (19.)

Sjølvstende
Frå Storbritannia

15. august 1947

BNP
- Totalt (2005)
- Per innbyggjar

3 602 894 mill. USD (4.)
3 262 USD (120.)

Valuta

Indisk rupi (INR)

Tidssone

UTC +5.30

Nasjonalsong

«Jana gana mana»

Nasjonaldag

26. januar

Internasjonal telefonkode

+91

Nasjonale toppdomene

.in

India (Bhārat på hindi) er eit land i Sør-Asia og utgjer hovudparten av det indiske subkontinentet. India er etter Kina verdas nest folkerike land og har i 2005 omlag 1,1 milliardar ibuarar.

[endre] Namn

Landet har to offisielle namn, India og Bharat. Dei fleste indiske språka bruker namnet Bharat som kjem frå det gamle sanskritnamnet Bhāratavarṣa, landet til kongen Bharata. På urdu og mange hindidialektar er det meir vanleg å bruka namnet Hindustan (eller forkortinga Hind) som tyder «landet åt Induselva» på persisk. Namnet «India» kjem via gresk frå «Hindustan» og kom i offisiell bruk under det britiske styret.

[endre] Historie

India har ei lang og komplisert historie. Dei tidlegaste arkeologiske funna er holemåleri frå omlag 9000 fvt. Mellom 2600 fvt. og 1900 fvt. utvikla indussivilisasjonen seg langs elvane Indus og Sarasvati. Mellom 600-talet fvt. og 800-talet herska mange store dynasti over forskjellige delar av landet. Frå 700-talet byrja muslimske kongar og hovdingar å invadera nord-India, og i 1526 blei mughalriket grunnlagt. Det herska over nesten heile nord-India og ein stor del av sør-India. Europearar byrja å etablera seg i India på 1600-talet, og ved overgangen til det 19. hundreåret hadde nesten heile India blitt ein koloni under britisk styre. Kolonien vart kalla Britisk India.

På 1890-talet byrja ein kampanje for indisk sjølvstyre. Kampanjen blei svært populær i 1920-talet under Mahatma Gandhi sitt styre. Særmerket til Gandhi sin kampanje var bruk av ikkje-valdelege måter for å stå imot den britiske regjeringa. I 1947 lykkast kampanjen endeleg og India blei sjølvstendig med sosialisme, demokrati og sekularisme som grunnprinsipp.

[endre] Geografi

Kart over India

Det nordlege India har grenser mot Pakistan (2 912 km), Kina (3 380 km), Nepal (1 690 km), Bhutan (605 km), Burma (1 463 km) og Bangladesh (4 053 km). Det sørlege India ligg langs sjøen, med ei kystline som er omlag 7 000 km lang. Landet kan delast i fire store geografiske regionar, Himalaya-fjellområdet, dei nordlege elveslettene, Deccan-platået og kyst-låglanda. Klimaet skifter frå tropisk i sør-India til temperert eller kaldt i nord-India, men heile landet bortsett frå Himalaya-fjellområdet har òg monsunklima. India har to forskjellige monsuntider, den nordaustlege monsunen frå desember til februar, og den sørvestlege monsunen frå juni til september. Tida mellom dei to monsunane er tørr og svært varm, med temperaturar over 45 grader i mange område. Denne perioden heiter «brannstjernetida» i sør-India.

Sjå òg klima i India.

[endre] Administrativ inndeling

India er ein føderasjon og innheld 28 delstatar og 7 forbundsterritorium. Kvar delstat har sitt eige parlament og regjering. Delstatane har sjølvstyre i svært mange saker, og får enda meir politisk makt i dag etter kvart som koalisjonar blir vanlegare i føderalregjeringa.

India: Delstatar og territorium
Andhra Pradesh \| Arunachal Pradesh \| Assam \| Bihar \| Chhattisgarh \| Goa \| Gujarat \| Haryana \| Himachal Pradesh \| Jammu og Kashmir \| Jharkhand \| Karnataka \| Kerala \| Madhya Pradesh \| Maharashtra \| Manipur \| Meghalaya \| Mizoram \| Nagaland \| Orissa \| Panjab \| Rajasthan \| Sikkim \| Tamil Nadu \| Tripura \| Uttarakhand \| Uttar Pradesh \| Vest-Bengal
Forbundsterritorium: Andamanøyane og Nikobarane \| Chandigarh \| Dadra og Nagar Haveli \| Daman og Diu \| Lakkadivane \| Puducherry
Hovudstadsterritorium: Delhi

[endre] Historiske bygg

India har mange gamle tempel og monument frå tidlegare tider, og mange av desse står på UNESCO si verdsarvliste. Det mest kjende av dei er Taj Mahal, som ligg i Agra, ein by nær Delhi.

[endre] Største byar

Dei største byane i India er Mumbai (tidlegare Bombay), Delhi, Kolkata (tidlegare Calcutta) og Chennai (tidlegare Madras).

Sør-Asia

Kategoriar: Indiske delstatar og territorium | India | Land i Asia