نیوزیلند

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

زلاند نو يا نیوزیلند کشوری در جنوب غربی اقیانوس آرام است، اين كشور از دو جزيره بزرگ و تعداد زيادی جزيره كوچک تشكيل شده و مناطق خودمختار نيو، جزاير کوک، توکلائو و راس را هم دربرمی‌گيرد.

نیوزیلند فاصله زیادی با دیگر خشكی‌های كره زمین دارد، استرالیا نزديكترین همسایه اين سرزمین در دو هزار كیلومتری آن قرار دارد، دريای ميان این دو كشور به دریای تاسمان معروف است. نزدیكترین همسايگان اين كشور از شمال جزاير تونگا، فیجی، نیوكالدونیا هستند.

بیشتر جمعیت نیوزيلند را مهاجران اروپايی (به‌ویژه بریتانیايی و ایرلندی) تشكيل می دهند. مهمترين اقليت رنگين پوستان مائوری هستند كه از هزار سال پیش ساكن اين سرزمین شده اند، اقلیتهای كوچكتر هم آسیایی‌ها و پولينزی ها هستند كه بیشتر در شهرهای بزرگ سكونت دارند.

رئیس حكومت زلاندنو ملکه الیزابت دوم است، فرماندار كل كه با پیشنهاد پارلمان زلاندنو انتخاب می‌شود، مسئولیت امضای قوانين را برعهده دارد، هرچند قدرت او و ملكه كاملا تشریفاتی است و پارلمان زلاندنو كه در انتخابات عمومی برگزيده می‌شود تنها مرجع قانون‌گذاری در كشور است و نخست‌وزير را كه در رأس قوه مجریه قرار می‌گيرد انتخاب می‌كند. انگليسی زبان اصلی نود و پنج درصد مردم اين كشور و نخستين زبان رسمی زلاندنو است. زبان مائوری ديگر زبان رسمی اين كشور است.

فهرست مندرجات ۱ تاریخ ۲ پراكندگی زیستی ۳ مردم ۴ مذهب ۵ حكومت ۶ سیاست ۷ اقتصاد ۸ فرهنگ ۹ طبیعت ۱۰ مشخصات ۱۱ منبع ۱۲ پیوند به بیرون

[ویرایش] تاریخ

نخستین ساکنان نیوزیلند اقوام پولینزی ساكن جزایر اق‍انوس آرام بودند که در حدود قرن هشتم تا سیزدهم میلادی به این سرزمین نیوزیلند رسیدند. پولینزی‌های نیوزیلند ملت و تمدن متمایزی را به نام مائوری تشكيل دادند و برخی از آنها با سفر به جزایر چاتهام تمدنی را در آن جزاير بنيان نهادند.

در 1649 آبل جانسون تاسمان دریانورد هلندی اولین اروپایی بود که در سواحل نیوزیلند فرود آمد. كشته‌شدن چندتن از ملوانان كشتی جانسون توسط مائوری‌ها موجب شد كه اروپايی ها علاقه‌ای به ارتباط دوباره با اين جزیره نداشته باشند. در سال ۱۷۶۹ نیز جیمز کوک ناخدای بریتانیایی در حین سفرهای دریایی خود در اقیانوس آرام به نیوزیلند رفت و نقشه ای از این جزیره کشید. ارتباط اروپایی‌ها و مائوری‌ها پس از سفر جیمز کوک ادامه‌يافت، بسیاری از كشتی های ماهیگیری و تجاری اروپايی و امريكايی به اين سرزمين رفته و در ازای فروش كالاهای خود به‌ویژه مصنوعات فلزی و اسلحه‌جات مایحتاج خود مانند آب آشامیدنی، پوست، آثار هنری و مواد غذايی و حتی گاهی سکس را از آنها دریافت می‌كردند.

مهاجرت به نیوزیلند از قرن نوزدهم آغاز شد. اولین مهاجران عمدتاً گروه های مذهبی از جمله انگلیکن ها، کاتولیک ها، پرسبی‌ترین ها، متدیست ها و باپتیست ها بودند که از انگلستان و اسکاتلند می‌آمدند. در سال ۱۸۴۰ قرارداد وایتانگی میان دولت بریتانیا و مائوری‌ها این کشور را را تحت‌الحمایه بریتانیا و بخشی از این امپراتوری ساخت. در ۱۸۵۶ اولین دولت خودمختار در این کشور پاگرفت و در ۱۸۷۶ دولت مرکزی سراسر خاک جزیره را تحت تسلط خود درآورد.

نیوزیلند در سال ۱۹۰۷ استقلال خود را از بریتانیای کبیر کسب کرد. نیوزیلند عضو اتحادیه کشورهای همسود است و سمت تشریفاتی ریاست حكومت همچنان در اختیار پادشاه بریتانیا است. جانشین پادشاه در زلاندنو فرماندار كل است كه به توصیه نخست‌وزیر انتخاب می‌شود. امروزه نیوزیلند نه فقط با بریتانیا بلکه با استرالیا، آمریکا و ژاپن نیز روابط نزدیک و مناسبات اقتصادی گسترده‌ای دارد.

[ویرایش] پراكندگی زیستی

دورافتادگی اين سرزمین به ايجاد يک حیات جانوری و گیاهی منحصر به‌فرد منجر شده، هرچند ورود حيوانات غیر بومی توسط مهاجران آسیب‌های زیادی به حيات وحش این سرزمین وارد كرده و بسیاری از گونه‌های جانوری اين سرزمين منقرض يا در خطر انقراض قرار گرفته‌اند.

هشتاد درصد حيوانات اين سرزمین بومی نیوزیلند هستند، موجوداتی كه نياكان آنها هزاران سال پیش از مسیر دريا وارد آن شده و با توجه به ویژگیهای محیطی آن تغيير شكل یافته‌اند.

وجود پرندگانی كه قدرت پرواز ندارند و دارای رفتاری كاملا غير تهاجمی هستند، يكی از خصیصه‌های حيات وحش نيوزيلند است كه به‌دليل عدم وجود جانوران درنده و مار به‌دست آمده است.کیوی يكی از اين پرندگان است كه نشان ملی اين كشور شده‌است. از حشرات شگفت‌انگيز اين سرزمین می توان وتا را نام‌برد؛ بزرگترين حشره جهان كه تا اندازه موش خانگی رشد می‌كند.

نیوزیلندیها در سال‌های اخير با حذف گونه‌های جانوری و گياهی مهاجر و جایگزینی آن‌ها با گياهان و حيوانات بومی و احداث ذخیره گاه‌های زيستی برای احیای طبیعت كشورشان تلاش كرده‌اند.

[ویرایش] مردم

جمعیت نیوزیلند ۴٫۱ ملیون نفر است. حدود 78% آنان خود را اروپايی معرفی می‌كنند. اروپائیان زلاند نو به Pākehā معروف هستند.این کشور از لحاظ نژادی به دو بخش عمده و بزرگ تقسیم شده است. بیشتر اروپائی‌ها تبار بریتانیایی يا ایرلندی دارند و مهاجرانی كه از آلمان، ايتالیا، یوگسلاوی، هلند، اتریش و سوئیس آمده اند هم جمعيت قابل توجهی دارند. در سرشماری سال 2006 مائوری‌ها ۱۵ درصد، آسیایی‌ها 9.2% و پولینزی‌های غير مائوری 6.9% جمعيت را تشكیل می‌دادند.

انگلیسی و مائوری زبان‌های اصلی اين كشور است.

نرخ باروری در نیوزیلند به نسبت كشورهای توسعه يافته بسیار بالا است. هر زن نیوزیلندی ميانگين 2.2 فرزند را در طول عمر خود به‌دنیا می‌آورد. امید به زندگی هر کودک دختر 81.9 سال و هر پسر 77.9 سال است.

نیوزیلند يك كشور عمدتا شهرنشین است. 72% مردم در 16 منطقه شهری اين كشور زندگی می‌كنند و نيمی از آن‌ها در چهار شهر اصلی آوكلند، ولینگتون، همیلتون و چرایست‌چرچ به‌سر‌می‌برند.

نود‌و‌نه درصد بزرگسالان نيوزيلندی باسواد هستند. بیش از 14% مدرك لیسانس و بالاتر دارند و 22% مردم از تحصیلات رسمی برخوردار نیستند.

دولت نیوزیلند سیاست بسیار بازی نسبت به مهاجران دارند. در سند استقلال نیوزیلند حاکمان این کشور تعهد کرده‌اند که هر سال معادل یک درصد جمعیت این کشور مهاجر بپذیرند. در حال حاضر بيست‌و‌سه درصد جمعيت كشور در خارج از این سرزمین به‌دنیا آمده‌اند كه يكی از بالاترین رقم‌ها در دنياست. بیست‌و‌نه درصد آن‌ها بریتانیایی يا ایرلندی هستند. مهاجران آسیای شرقی به‌ویژه چینی‌ها در سال‌های اخير افزايش زيادی يافته‌اند.

[ویرایش] مذهب

مسیحیت مهمترین دین نیوزیلند است، 56% مردم اين كشور مسیحی هستند.انگلیکان ها، کاتولیک ها، پرسبیترن ها، متدیست ها و باپتیست مهمترين گروه‌های مسیحی هستند. سی‌و‌پنج درصد مردم خود را بدون اعتقاد به مذهب معرفی كرده‌اند. بودیسم، هندوئیسم، اسلام و مذاهب دیگر هم ‌پنج درصد جمعیت نیوزیلند را تشكيل می‌دهند.

[ویرایش] حكومت

نیوزیلند يک حكومت مشروطه سلطنتی و دارای يک دمكراسی پارلمانی است. بالاترین مقام در اين شاهنشاهی ملکه الیزابت دوم است كه در قانون عناوین شاهنشاهی 1974 ملكه نیوزیلند و رئيس كشور لقب گرفته‌است. فرماندار كل كه با توصیه نخست‌وزیر زلاندنو منصوب می‌شود، نماينده ملكه و شخص اول كشور است. آناند ساتیاناند در حال حاضر اين سمت را برعهده دارد.

اين كشور همانند بريتانیا قانون اساسی مدون ندارد، اما قانون مشروطه سال 1986 مقررات پايه اين حكومت را بیان كرده‌است. نخست وزیر رئیس دولت است و توسط پارلمان انتخاب می‌شود، نخست وزیر فعلی اين كشور هلن کلارک از حزب كار نیوزیلند است.

[ویرایش] سیاست

در انتخابات سراسری كه هر سه سال يک‌بار برگزار می‌شود، صد‌و‌بیست نماینده پارلمان اين كشور انتخاب می‌شوند. پس از انتخابات سال 2005 حزب كار در ائتلاف با حزب ترقی خواه به رهبری جيم اندرتون قدرت را به‌دست گرفت. جان کی دبیر كل حزب ملی رهبر اپوزیسیون است دو حزب آينده متحد و ابتدا نیوزیلند هم از مخالفان دولت هستند كه ائتلاف تدارک و اعتماد را تشكيل داده‌اند. حزب سبز ديگر حزب مهم اين كشور هم متعهد شده است كه به نفع ائتلاف راست گرای تدارک و اعتماد رأی ندهد. حزب مائوری و حزب قانون هم در اپوزیسیون مخالف دولت قرار دارند.

از مارس 2005 تا اوت 2006 نیوزیلند تنها كشور دنيا شد كه ریاست هر سه قوه آن برعهده بانوان بود؛

• ملكه الیزابت
• فرماندار كل سیلویا کارترایت
• رئیس دیوان عالی نیوزیلند سیان الیاس
• سخنگوی مجلس نمایندگان مارگارت ویلسون

جالب اینكه در آن هنگام مدیر عامل تله‌كام نيوزيلند بزرگترین شركت تجاری كشور هم خانم ترزا گاتونگ بود.

نیوزیلند به‌طور تاریخی از پیشگامان جنبش رفع تبعیض جنسیتی بوده است. این کشور در سال ۱۸۹۳ اولین کشور جهان بود که حق رأی زنان در انتخابات را به رسمیت شناخت. البته تا سال ۱۹۱۹ زنان این کشور حق عضویت در پارلمان نیوزیلند را نداشتند.

[ویرایش] اقتصاد

نیوزیلند اقتصاد پیشرفته و پررونقی دارد. تولید ناخالص داخلی اين كشور در سال 2007 به 128.1 میلیارد دلار و تولید سرانه آن به 30234 دلار رسید كه در ردیف بیست و هشتم دنیا و نزدیک به كشورهای اروپای جنوبی قرار می‌گيرد(اسپانیا بیش از 33 هزار دبلار و آمریکا بیش از 46 هزار دلار است).

از سال 2000 تاكنون سطح درامد ميانه خانواده‌های نیوزیلندی افزایش چشمگیری داشته است. باوجود اين‌كه سطح درامدهای مردم این كشور پائینتر از بسیاری از كشورهای جهان اول قرار دارد، اما تحقیقات بین‌المللی نشان داده كه مردم اين كشور دارای سطح بالای رضایت از زندگی هستند:

• شاخص توسعه انسانی صندوق توسعه اقتصادی-اجتماعی ملل متحد در سال 2006= نوزدهم
• كيفیت زندگی مجله اكونومیست در سال 2006 : پانزدهم^[۱]
• بررسی رضایت از زندگی انستیتو لگاتوم در سال 2007: اول
• سطح كامروايی عمومی انستیتو لگاتوم در سال 2007: پنجم^[۲]
• بررسی كيفیت زندگی مرسر در سال 2007: اوكلند پنجمین شهر دنيا و ولینگتون دوازدهمین شهر دنيا^[۳]
• ضریب جینی "توزیع عادلانه درامد": 36.2 پنجاه و چهارم
• شاخص صلح جهانی: 1.35_ چهارم^[۴]
• آزادی مطبوعات (از خبرنگاران بدون مرز): پانزدهم^[۵]
• فساد اقتصادی: یكی از سه كشوری كه كمترین فساد اقتصادی را دارند.^[۶]

[ویرایش] فرهنگ

• ان گایو مارش

[ویرایش] طبیعت

این کشور بکر و دست نخورده از زیبایی‌های فراوانی برخوردار است و از کوه‌های یخی گرفته تا سواحل زیبا و گرم در این کشور پیدا می‌شود. این مناظر زیبا بسیاری از فیلم سازان مشهور جهان را به این کشور کشانیده و آثاری با ارزش مثل ارباب حلقه ها و کینگ کونگ در این کشور ساخته شده است. نیوزیلند دارای دو جزیره بزرگ جنوبی و شمالی می باشد.

[ویرایش] مشخصات

1. پایتخت:ولینگتن
2. بزرگ‌ترین شهر:آکلند
3. زبان رسمی:انگلیسی(98%)
4. روز استقلال:از انگلیس 26 سپتامبر 1907
5. مساحت: 268 کیلومتر مربع(75)
6. جمعیت:4,228,000 نفر
7. منطقه زمانی:UTC+12 UTC+13
8. کد اینترنتی:nz.
9. کد تلفنی:+64

[ویرایش] منبع

ویکی پدیای انگلیسی

[ویرایش] پیوند به بیرون

• پورتال دولت نیوزیلند

ن . ب . و اتحادیه کشورهای همسود بریتانیای کبیر • آفریقای جنوبی • استرالیا • اوگاندا • آنتیگوا و باربودا • باربادوس • باهاما • برونئی • بلیز • بنگلادش • بوتسوانا • پاپوآ گینه نو • پاکستان • تانزانیا • ترینیداد و توباگو • تونگا • تووالو • سیرالئون • سیشل • سنت لوسیا • سنت وینسنت و گرنادین • سوازیلند • سریلانکا •غنا • قبرس • فیجی • کامرون • کانادا • کنیا • کیریباتی • گامبیا • موریس • موزامبیک • نامیبیا • نائورو • نیجریه • نیوزیلند • وانوآتو • هند