Web Analytics

See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
ఫరూఖ్ నగర్ - వికీపీడియా

ఫరూఖ్ నగర్

వికీపీడియా నుండి

  ?ఫరూఖ్ నగర్ మండలం
మహబూబ్ నగర్ • ఆంధ్ర ప్రదేశ్
మహబూబ్ నగర్ జిల్లా పటములో ఫరూఖ్ నగర్ మండలం యొక్క స్థానము
మహబూబ్ నగర్ జిల్లా పటములో ఫరూఖ్ నగర్ మండలం యొక్క స్థానము
అక్షాంశరేఖాంశాలు: (అక్షాంశరేఖాంశాలు కనుక్కోండి)
టైం జోన్ భాప్రాకా (గ్రీ.కా+5:30)
ముఖ్య పట్టణము ఫరూఖ్ నగర్
జిల్లా(లు) మహబూబ్ నగర్
గ్రామాలు 30
జనాభా
• మగ
• ఆడ
• అక్షరాశ్యత శాతం
• మగ
• ఆడ
97,060 (2001)
• 49660
• 47390
• 57.95
• 69.32
• 46.01


ఫరూఖ్ నగర్, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రములోని మహబూబ్ నగర్ జిల్లాకు చెందిన ఒక మండలము మరియు అదే పేరు గల ఒక పట్టణము. దీనికి షాద్‌నగర్ అని కూడా వ్యవహరిస్తారు. 7 వ నెంబర్ జాతీయ రహదారి పై రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాదు నుంచి 48 కిలోమీటర్లు దక్షిణంగా ఉంది. ఈ పట్టణమునకు రైలు సౌకర్యం కూడా కలదు.

విషయ సూచిక

[మార్చు] గ్రామ చరిత్ర

ఈ గ్రామం నిర్మాణానికి పూర్వం ఇక్కడ గ్రామం లేదు.ఈ గ్రామం దగ్గర లో 'వల్లభా పురం' అనే గ్రామం ఉండేది.నేటి పాపి రెడ్డి గూడా గ్రామ సమీపం లో గల హవాయి దుయ్యా పడకల్ గ్రామంలో నివసించే ప్రజాకంఠకుడయినటువంటి సుబ్బారాయుడు ఈ వల్లభాపురాన్ని దోచుకుంటుండే వాడు.వాని దాడి కి భయపడి ప్రజలు వనపర్తి ప్రభువైన శ్రీ సవై వెంకట్ రెడ్డి వద్దకు వెళ్ళి మొరపెట్టుకోగా .ప్రభువు పడకల్ కు వచ్చి సుబ్బారాయుడిని దండించి ,ప్రజలను సుఖంగా జీవించమని తెలుపగా వల్లభాపురం ప్రజలు రాజుకు మంగళహారతులు పట్టారట.అప్పుడు రాజు తన తల్లి పేరిట నూతన గ్రామాన్ని నిర్మించి 'పెద్ద జానమ్మపేట 'గా నామకరణం చేసారు.గ్రామానికి పడమర భాగాన ఒక చెరువును త్రవ్వించి దానికి జానమ్మ చెరువుగా నామకరణం చేసారు.1719 సం// వరకు దీనినే రాజధానిగా చేసుకొని పరిపాలించినారు.నేటి మండల ప్రజా పరిషత్ వెనుక భాగం లో కల రైతు కాలనీ దగ్గర రాజభవనము నిర్మించు కున్నారు. అయితే హైదరాబాద్ సుబేదారుగా పనిచేసిన ముభారిజ్ ఖాన్ యుద్దానికి వచ్చి సవై వెంకట్ రెడ్డిని ఓడించిన తరువాత పెద్దజానమ్మపేట గ్రామాన్ని ఢిల్లీ రాజైన ఫరూఖ్ షియార్ పేరిట 'ఫరూఖ్ నగర్ ' గా మార్చినారు. ఆరవ నిజాం వద్ద దివాన్ గా పనిచేసిన శ్రీ కిషన్ పర్షాద్ కు ఈ ప్రాంతాన్ని జాగీరు గా ఇచ్చారు.కవిగా గుర్తింపు గాంచిన కిషన్ పర్షాద్ కలం పేరు 'షాద్ '.తన కలం పేరిట దీనిని 'షాద్ నగర్' గా మార్చినారు.

[మార్చు] శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి వారి దేవాలయము

ఫరూఖ్ నగర్-షాద్ నగర్ గ్రామాలకు ముఖద్వారంగా వెలిసిన, పూర్వం 'జానంపేట గుళ్ళు'గా ప్రసిద్ది చెందిన శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి దేవాలయమును వనపర్తి రాజధానిగా పరిపాలన కొనసాగించిన సవాయి వెంకట్ రెడ్డి 1692-1719వ సంవత్సరం మధ్య కాలంలో నిర్మించారని చరిత్రకారులు చెబుతారు.[ఆధారం కోరబడినది] శ్రీ వేంకటేశ్వరస్వామి దేవాలయ ప్రాంగణంలో సప్త ఆలయ సముదాయాలు వెలిసాయి. ప్రధానంగా శ్రీ వేంకటేశ్వరాలయము ఉంది. ఈ ఆలయంలో వేంకటేశ్వరస్వామి తో పాటు అలివేలుమంగా, పద్మావతి మాత విగ్రహాలు ఉన్నాయి. వేంకటేశ్వరాలయానికి కుడి వైపున రామాలయం ఉంది. గర్భ గుడిలో సీతారామచంద్రుల తోపాటు నరసింహ స్వామి, వరాహస్వామి, పాండురంగస్వామి కొలువై ఉన్నారు. వైపున రంగనాయక స్వామి ఆలయం ఉంది. ఈ ఆలయాలకు ఎడమ వైపున మరో మూడు గుళ్ళు ఉన్నాయి. ఒక దానిలో భవానిమాత గుడి ఉంది. ఇంకో ఆలయం లో శివ పంచాయతీలు కొలువై ఉన్నారు. మరో ఆలయంలో కాల భైరవుడు, ఆంజనేయ స్వామి, గరుత్మంతుడు ఉన్నారు. అలాగే నవగ్రహాలు కూడా ఉన్నాయి.

శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామి విగ్రహము భిన్నమై ఉండగా బక్కని నర్సింహులు తిరుమల-తిరుపతి దేవస్థాన పాలక మండలి సభ్యుడుగా ఉన్న సమయంలో తిరుపతి నుంచి వేంకటేశ్వరుని విగ్రహాన్ని తెప్పించాడు. భక్తుల సహకారంతో వేద పండితుల అధ్వర్యంలో ఘనంగా విగ్రహ ప్రతిష్ట గావించినారు. బక్కని నర్సింహులు అభివృద్ది పనులను సమీక్షిస్తూ భక్తులకు సౌకర్యాలను సమకూరుస్తున్నాడు. సహకారంతో గర్భగుడులకు పాలిష్ బండలు వేయించి ఆధునీకరించాడు. గర్భగుడుల వెలుపల కూడా బండలు వేసి భక్తులకు సౌకర్యంగా మార్చాడు. దేవాలయ ముఖద్వారంలోకి అడుగు పెట్ట గానే దర్శనమిచ్చే పార్కులను కూడా భక్తులే సమకూర్చాడు. వాస్తు ప్రకారం కోనేరును త్రవ్వించాడు. సాయంత్రం వేళలో కూడా భక్తులు దర్శనం చేసుకోవడానికి వీలుగా ఆలయ ప్రాంగణమంతా విధ్యుద్దీకరణ చేయించాడు. ఓ పారిశ్రామిక వేత్త ముందుకు వచ్చి ముఖద్వారం తలుపులు చేయించాడు. మరో భక్తుడు ముందుకు వచ్చి ద్వారాలకు ఇత్తడి తొడుగులు చేయించి అందంగా మలిచాడు. అలాగే రాజ గోపురము కూడా ఆధునీకరిస్తూ ఆలయాన్ని అభివ్రుద్ది పరుస్తున్నారు.

[మార్చు] ప్రముఖ వ్యక్తులు

  • బూర్గుల రామకృష్ణా రావు :
ప్రధాన వ్యాసం: బూర్గుల రామకృష్ణారావు
ఆంధ్రరాష్ట్ర చివరి ముఖ్యమంత్రి అయిన బూర్గుల రామకృష్ణారావు షాద్‌నగర్ మండలానికి చెందిన వ్యక్తి. 1915 నుంచే ఈయన పోరాటం ప్రారంభమైంది.పలుమార్లు జైలుకు వెళ్ళినాడు. బ్రిటీష్ పాలనకు వ్యతిరేకంగా గేయాలు, రచనలు చేసి ప్రజలలో ఉత్తేజం కలిగించాడు. ఈయన స్వస్థలం ఈ మండంలోని బూర్గుల గ్రామం. ఇంటిపేరు పుల్లంరాజు అయిననూ ఊరిపేరే ఇంటిపేరుగా మారిపోయింది. 1952లో షాద్‌నగర్ నియోజకవర్గం నుంచి గెలుపొంది ముఖ్యమంత్రి అయ్యాడు. ఆంధ్రప్రదేశ్ అవరతణకు వీలుగా ఆంధ్రరాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి పదవిని త్యాగం చేసిన మహనీయుడు. ఆ తర్వాత కేరళ, ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రాలకు గవర్నర్ గా పనిచేశాడు.

[మార్చు] ఆంధ్రమహాసభ

1936లో 5వ ఆంధ్రమహాసభ షాద్‌నగర్‌లో జరిగింది. ఈ సభకు కొండావెంకట రంగారెడ్డి అద్యక్షత వహించాడు. రెండో ఆంధ్రమహాసభ నల్గొండ జిల్లా దేవకొండలో జరిగగా దానికి షాద్‌నగ్‌కు చెందిన బూర్గుల రామకృష్ణారావు అద్యక్షత వహించాడు.

[మార్చు] రాష్ట్రంలోనే తొలి పంచాయతీ సమితి

స్థానిక సంస్థల చరిత్రలో రాష్ట్రంలో ఈ పట్టణానికి ఒక ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. బల్వంతరాయ్ మెహతా కమిటీ సిఫార్సుల ప్రకారం మూడంచెల పంచాయతీ వ్యవస్థ ఆంద్రప్రదేశ్‌లో మొట్టమొదటిసారిగా ఈ పట్టణమే ఎంపికైనది. 1959, అక్టోబర్ 14న అప్పటి భారత ప్రధానమంత్రి జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ ఇక్కడి సమితికి ప్రారంభోత్సవం చేసినాడు. ఇది దేశంలోనే రెండవ పంచాయతీ సమితి. (మొదటి సమితిని రాజస్థాన్ రాష్ట్రంలో ప్రారంభించారు). బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం, నిజాం రాచరికం అంతరించి ప్రజాపాలన ఏర్పడింది. అభివృద్ధి కార్యకలాపాలలో ఇక నుంచి ప్రజలే ప్రధాన పాత్ర పోషించాల్సి ఉంటుందని ఆనాటి సభలో నెహ్రూ చెప్పిన మాటలు ఇప్పటికినీ పట్టణ వాసులు తలుచుకుంటూ ఉంటారు.

తొలి పంచాయతి సమితి అధ్యక్షునిగా కొత్తూరు మండలం అప్పారెడ్డి గూడ కు చెందిన రాందేవ్ రెడ్డి, అనంతరం బాలానగర్ మండలం పెద్ద రేవల్లి కి చెందిన అమర్నాత్ రెడ్డి, పిదప ఫరుఖ్ నగర్ మండలం రాయ్ కల్ కు చెందిన దామోదర్ రెడ్డి లు పదవి లొ కొనసాగినారు. 1983 లొ తెలుగు దేశం పార్టి అధికారం లోకి వచ్చి మాండలిక వ్యవస్థ ఎర్పరచడం తో పంచాయతి సమితి ని నాలుగు మండలాలు(ఫరుఖ్ నగర్,కొత్తుర్,కొందుర్గ్,కెశం పెట్ )గా విభజించారు. అనంతరం మండలాధ్యక్షులను ఎన్నుకుంటున్నారు.

[మార్చు] రాష్ట్రంలోనే తొలి సారిగా ఎలెక్ట్రానిక్ ఓటింగ్

1983 లో జరిగిన శాసనసభ ఎన్నికలలో రాష్ట్రంలోనే తొలిసారిగా షాద్‌నగర్ అసెంబ్లీ నియోజకవర్గంలో ఎలక్ట్రానికి ఓటింగ్ యంత్రాలను ఉపయోగించారు.

[మార్చు] ఉపగ్రహ సమాచార సేకరణ కేంద్రము

సముద్ర తీరానికి సుమారు 1100 మీటర్ల ఎత్తులొ ఉన్న ఫరుఖ్ నగర్ మండల కేంద్రానికి సమీపంలొ ఉన్న అన్నారం గ్రామ శివారులొ జాతీయ రిమోట్ సెన్సింగ్ ఏజన్సీని ఏర్పాటు చేసారు. ఈ కేంద్రం అంతరిక్షానికి సంబందించిన వివరాలతొ పాటు, వాతావరణం, భౌగొళిక సమాచారాన్ని ఉపగ్రహాల ద్వారా సేకరించి అందిస్తుంది.

[మార్చు] విద్యాసంస్థలు

జూనియర్ కళాశాలలు

  • ప్రభుత్వ జూనియర్ కళాశాల ( స్థాపన : 1970-71)
  • విజ్ఞాన్ జూనియర్ కళాశాల ( స్థాపన : 1992-93)
  • నలందా జూనియర్ కళాశాల ( స్థాపన : 1995-96)
  • చైతన్య జూనియర్ కళాశాల ( స్థాపన : 1996-97)
  • విశ్వభారతి జూనియర్ కళాశాల,

డిగ్రీ కళాశాలలు

  • బి.ఎ.ఎమ్.డిగ్రీ కళాశాల,
  • ఎస్.వి.పి.డిగ్రీ కళాశాల,
  • జాగృతి డిగ్రీ కళాశాల,
  • 2008లో పట్టణానికి ప్రభుత్వ డిగ్రీ కళాశాల మంజూరైనది. [1]

బి.ఇ.డి కళాశాలలు

  • విశ్వవికాస్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఎజుకేషన్,

[మార్చు] గ్రంథాలయం

షాద్‌నగర్ గ్రంథాలయం జిల్లాలోనే పేరుగాంచిన గ్రంథాలయం. దీనిని 1959లో ఏర్పాటుచేశారు. 1987లో ఇది రాష్ట్రంలోనే ఉత్తమ గ్రంథాలయంగా ఎంపికైనది. అప్పటి గ్రంథాలయాధికారి శ్రీ కృష్ణంరాజు గారు జాతీయ స్థాయి ఉత్తమ గ్రంథాలయాధికారిగా అవార్డు పొందినారు.

[మార్చు] షాద్ నగర్ నియోజక వర్గం నుండి ఎన్నికైన శాసన సభ్యులు

  • 1952 :బూర్గుల రామకృష్ణా రావు
  • 1957 :షాజహాన్
  • 1962 :దామోదర్ రెడ్ది
  • 1967 :నాగన్న
  • 1973 :జగన్నాథం
  • 1978 :బీష్వ కిష్టయ్య
  • 1983 :శంకర్ రావు
  • 1985 :ఇందిర
  • 1989 :శంకర్ రావు
  • 1994 :బక్కని నర్సింలు
  • 1999 :శంకర్ రావు
  • 2004 :శంకర్ రావు(ప్రస్తుతం)

[మార్చు] ముఖ్యమైన టెలిఫోను నెంబర్లు

  • మండల రెవెన్యూ కార్యాలయము--08548-252258
  • మండల పరిషత్ అభివృద్ది కార్యాలయము--08548-252254
  • బస్ స్టేషన్ --08548-252478
  • విద్యుత్తు సబ్ స్టేషన్--08548-252111
  • రక్షక భట నిలయము--08548-252333
  • సర్కిల్ ఇన్స్పెక్టర్ గారి కార్యాలయము--08548-252444
  • డి.ఎస్పీ గారి కార్యాలయము--08548-252666
  • రైల్వే స్టేషన్ --08548-252222

[మార్చు] మండలంలోని గ్రామాలు

[మార్చు] మూలాలు

  1. ఈనాడు, మహబూబ్ నగర్ జిల్లా ఎడిషన్, తేది 19.06.2008 పేజీ 7


మహబూబ్‌ నగర్ జిల్లా మండలాలు

కోడంగల్ - బొమ్మరాసుపేట - కోస్గి - దౌలతాబాద్ - దామరగిద్ద - మద్దూరు - కోయిలకొండ - హన్వాడ - నవాబ్ పేట - బాలానగర్ - కొందుర్గ్‌ - ఫరూఖ్ నగర్ - కొత్తూరు - కేశంపేట - తలకొండపల్లి - ఆమన‌గల్ - మాడ్గుల్ - వంగూరు - వెల్దండ - కల్వకుర్తి - మిడ్జిల్ - తిమ్మాజిపేట - జడ్చర్ల - భూత్‌పూర్‌ - మహబూబ్ నగర్ - అడ్డకల్ - దేవరకద్ర - ధన్వాడ - నారాయణపేట - ఊట్కూరు - మాగనూరు - మఖ్తల్‌ - నర్వ - చిన్నచింతకుంట - ఆత్మకూరు - కొత్తకోట - పెద్దమందడి - ఘన్‌పూర్ - బిజినపల్లి - నాగర్‌కర్నూల్ - తాడూరు - తెల్కపల్లి - ఉప్పునూతల - అచ్చంపేట - అమ్రాబాద్ - బల్మూర్ - లింగాల - పెద్దకొత్తపల్లి - కోడేరు - గోపాలపేట - వనపర్తి - పానగల్ - పెబ్బేరు - గద్వాల - ధరూర్ - మల్దకల్ - ఘట్టు - అయిజా - వడ్డేపల్లి - ఇటిక్యాల - మనోపాడ్ - ఆలంపూర్ - వీపనగండ్ల - కొల్లాపూర్

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu