జనాభా

వికీపీడియా నుండి

వివిధ దేశాల జనాభాను సూచించే చిత్రపటం

భారత దేశ జనాభా 1960లో 44.3కోట్లు ఉండగా 2000నాటికి 100కోట్లు దాటింది.

భారతదేశంలో వివిధ జిల్లాలలో జనాభాను సూచించే చిత్రపటం.

భారత దేశంలో దారిద్ర్య రేఖకు దిగువన ఇన్న జనాభా శాతం.

భూమి మీద ఒక మతోత్సవానికి జమకూడిన అతిపెద్ద జన సమూహం. [2][3] [4] 2001 లో ప్రయాగలో జరిగిన కుంభమేళాకు షుమారు 7కోట్ల మంది జనులు వచ్చారు.

ప్రపంచ జనాభా ఒకో బిలియన్ (100కోట్లు)మంది పెరగడానికి పట్టిన సమయం చూపే గ్రాఫ్.

సామాజిక శాస్త్రంలోనూ, జీవ శాస్త్రంలోనూ జనాభా (population) అన్న పదాన్ని ఒక జాతికి(species) చెందిన సంఖ్యను చెప్పడానికి వాడుతారు. population అన్న పదాన్ని గణాంక శాస్త్రంలోనూ, ఇతర విజ్ఞానశాస్త్రాలలోనూ 'సముదాయం' అన్న అర్ధంలో కూడా వాడుతారు. ఈ వ్యాసంలో మానవజాతి జనసంఖ్య అన్న అర్ధంలో జనాభా అన్న పదం వాడబడింది.

జనాభాను వర్ణించేందుకు అనేక ప్రమాణాలు వాడబడతాయి. జననాలు, మరణాలు, వలసలు, కుటుంబ జీవనవిధానాలు, వివాహాలు, విడాకులు, సామాజిక వైద్య సదుపాయాలు, పని అవకాశాలు, కుటుంబనియంత్రణ, యుద్ధఅలు, ఉత్పాతాలు వంటి ఎన్నో అంశాలు జనాభాను ప్రభావితం చేస్తాయి. జనాభాలో ప్రజల నడవడికను వివిధ దృక్కోణాలనుండి సామాజిక శాస్త్రం, ఆర్ధిక శాస్త్రం, భౌగోళిక శాస్త్రం, రాజనీతి శాస్త్రం వంటివి అధ్యయనం చేస్తాయి.

[మార్చు] ప్రపంచ జనాభా

ఫిబ్రవరి 25 2006నాటికి ^[1] ప్రపంచ జనాభా 6.5 బిలియన్లకు (6,500,000,000 లేదా 650 కోట్లు) చేరుకుంది. 2012నాటికి భూమిమీద 7 బిలియన్ల జనాభా ఉంటుందని అంచనా.^{[ఆధారం కోరబడినది]}. ఐక్యరాజ సమితి జనాభా నిధి వారు అక్టోబరు 12 1999 నాటికి ప్రపంచ జనాభా 6 బిలియన్లు (600 కోట్లు) అయ్యిందని ప్రకటించారు. 1987లో 5 బిలియన్లు అయిన జనాభా 12 సంవత్సరాలలో 6 బిలియన్లు అయ్యింది. అయితే ఈ అంచనాలలో చాలా ఉజ్జాయింపులు ఉన్నాయి.

2050 నాటికి ప్రపంచ జనాభా 9 బిలియన్లు (900 కోట్లు) అవుతుందని ఐ.రా.స. జనాభా విభాగం వారి అంచనా^[2]. గడచిన 50 సంవత్సరాలలోనూ, ముఖ్యంగా 1960 - 1995 మధ్యకాలంలో మెరుగైన వైద్య సౌకర్యాలు లభించినందువలనా, ఆహారోత్పత్తి పెరిగినందువలనా ప్రపంచ జనాభా వేగంగా పెరిగింది^{[3] [4]}.

[మార్చు] జనాభా తరుగుదల

ఒక ప్రాంతంలో సంతానోత్పత్తి రేటులో వచ్చే తేడాలు, పెద్దయెత్తున జరిగే వలసలు, రోగాలు, కరవు, యుద్ధాలు, ప్రకృతి వైపరీత్యాలు వంటి అంశాలవలన జనాభా తరగవచ్చును. పాతకాలంలో (ప్లేగు, కలరా వంటి) వ్యాధులవలన ఒకో ప్రాంతంలో జనాభా బాగా తగ్గడం జరిగింది. అలాగే గ్రామీణ ప్రాంతాలనుండి పట్టణాలకు వలసల వెళ్ళడం వలన గ్రామాల జనాభా తగ్గుతున్నది. అయితే 'అధిక జనాభా' లేదా 'అల్ప జనాభా' అన్న విషయం అక్కడి జనుల సంఖ్యపైన మాత్రమే నిర్ధారణ కాదు. అక్కడ ఉన్న వనరులు ఎందరు జనుల ఉపాధికి అనుకూలం అనేది ముఖ్యాంశం. కనుక క్రొత్త జీవనోపాధి కలిగించడం జనాభా సమతుల్యతను పరిరక్షించడానికి సరైన మార్గం.

[మార్చు] జనాభా నియంత్రణ

జనాభా పెరుగుదలను నియంత్రించే విధానాన్ని జనాభా నియంత్రణ అంటాఱు. పురాతన గ్రీస్ దేశంలో తమ అధిక జనాభా ఆవాసాలకోసం వారు సుదూర ప్రాంతాలలో వలస కేంద్రాలను స్థాపించారు. ఆధునిక కాలంలో భారత దేశంలో కుటుంబ నియంత్రణ విధానాన్ని చాలా విధాలుగా ప్రోత్సహిస్తున్నారు. చైనాలో ఒకే బిడ్డ విధానాన్ని అధికారికంగా అమలు చేశారు.

ప్రభుత్వాల ద్వారా ప్రోత్సహింపబడే (లేదా వత్తిడి చేయబడే) జనాభా నియంత్రణకూ, వ్యక్తులు తమ ఇష్టానుసారం అమలు చేసుకొనే నియంత్రణకూ భేదాన్ని గమనించవలసి ఉన్నది. వ్యక్తులు తమకు బిడ్డలు కావాలనుకొనే సమయాన్ని తాము నిర్ణయించుకోవడం స్వచ్ఛంద నియంత్రణలో ముఖ్యమైన అంశం. ఈ విషయంలో అధికంగా కోట్ చేయబడిన ఆన్స్‌లీ కోలే విశ్లేషణ ప్రకారం జనాభా పెరుగుదల తరగడానికి మూడు మౌలికమైన కారణాలున్నాయి. (1) సంతానోత్పత్తి కేవలం 'చాన్స్' లేదా 'భగవదనుగ్రహం' కారణంగా మాత్రమే కాక వ్యక్తుల ఇష్టాయిష్టాల ప్రకారం కూడా మారే అవకాశం ఉన్నదని గ్రహించడం. (2) పరిమిత సంతానం వల్ల ప్రయోజనాలున్నాయని అభిప్రాయపడడం.(3) నియంత్రణకు అవుసరమైన విధానాల గురించి మరింత అవగాహన.^[5]. కేవల ప్రకృతి సహజమైన సంతానోత్పత్తి రేటుకు అనుగుణంగా ఉన్న సమాజంలో కంటే నియంత్రణ పాటించే సమాజంలో పాటించే ముఖ్య విధానాలు: (1) పిల్లలను కనడం ఆలస్యం చేయవచ్చును. (2) బిడ్డకూ బిడ్డకూ మధ్య ఎక్కువకాలం ఆగవచ్చును. (3) అసలు బిడ్డలను కనకపోవచ్చును. స్త్రీల విద్య, ఆర్ధిక స్వావలంబన పెరిగిన సమాజాలలో ఈ లక్షణాలు ప్రస్ఫుటంగా కనిపిస్తాయి. అయితే కొంత నియంత్రణ పాటించినంతలో సంతానోత్పత్తి రేటులు తగ్గుతాయన్న మాట వాస్తవం కాదు.^[6]

వ్యక్తులు స్వచ్ఛందంగా పాటించే నియంత్రణ కంటే ప్రభుత్వాలు అమలు చేసే లేదా ప్రోత్సహించే నియంత్రణ భిన్నమైనది.^{[7] [8]} ఇది కేవలం సంతానోత్పత్తి నిరోధించడానికే పరిమితం కానక్కరలేదు. వలసల ప్రోత్సాహం, పన్ను రాయితీలు, సెలవు దినాలు వంటి ప్రోత్సాహక అవకాశాల ద్వారా ప్రభుత్వాలు జనాభాను పెంచేందుకు కూడా ప్రయత్నిస్తాయి.

[మార్చు] ఇవి కూడా చూడండి

• ప్రపంచ జనాభాకు సంబంధించిన కొన్ని జాబితాలు
  • దేశాల జాబితా – జనసంఖ్య క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – 2005 జనసంఖ్య క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – 1907 జనసంఖ్య క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – జనసాంద్రత క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – జననాల రేటు క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – ఆంగ్లభాష మాట్లాడేవారి సంఖ్య క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – అక్షరాస్యత క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – పేదరికంలో ఉన్న జనసంఖ్య శాతం క్రమంలో
  • దేశాల జాబితా – మానవ అభివృద్ధి సూచికలు

[మార్చు] మూలాలు

[మార్చు] ఇతర వనరులు

• Coale, Ansley J. (1971). "Age Patterns of Marriage," Population Studies 25: 193-214.
• Coale, Ansley J., and James T. Trussell (1974). “Model fertility schedules: Variations in the age structure of childbearing in human populations.” Population Index 40: 185 – 258.
• — — — (1975). “A new method of estimating standard fertility measures from incomplete data,” Population Index 41: 182 – 210.
• — — — (1978). “Finding the two parameters that specify a model schedule of marital fertility rates,” Population Index 44: 203 – 13.
• Proceedings of the United Nations Expert Meeting on World Population to 2300

[మార్చు] బయటి లింకులు

• Population Activities Unit of the United Nations Economic Commission for Europe. Promoting policy dialogues among the UNECE Member States on various facets of demographic change in Europe and North America.
• Underpopulation? MercatorNet
• World Population Counter, and separate regions.
• Current World Population from the US Census Bureau
• The Optimum Population Trust. A reliable and intelligent source of population information.
• Phishare.org (2005). Population and Health InfoShare. Retrieved February 13 2005.
• Population Reference Bureau (2005). Retrieved February 13 2005.
• Populationworld.com (2005). Population World: Population of World. Retrieved February 13 2004.
• United Nations (2004). Population Division, Department of Economic and Social Affairs. Retrieved February 13 2004.
• United States Census Bureau (2005). Census Bureau - Countries Ranked by Population. Retrieved February 13 2005.
• PopulationData.net (2005). PopulationData.net - Informations and maps about populations around the world. Retrieved March 4 2005.
• World Population Clock (French) WorldPopClock.com - World population clock.
• Committee for International Cooperation in National Research in Demography Digital library: Complete collection of books and countries monographs published by CICRED from 1973 until today.
• New England Coalition for Sustainable Population NECSP HomePage
• Population in the News Daily news round-up
• SIEDS, Italian Society of Economics Demography and Statistics