Morąg

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°55' N 19°56' E53.9166667 19.9333333 (Morąg)

Morąg
Herb Morąga
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina  - rodzaj	Morąg miejsko-wiejska
Prawa miejskie	1327
Burmistrz	Tadeusz Zbigniew Sobierajski
Powierzchnia	14,17 km²
Położenie	53° 55' N 19° 56' E
Liczba mieszkańców (2004)  - liczba ludności	16 000
Strefa numeracyjna (do 2005)	89
Kod pocztowy	14-300, 14-331
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie Polski Morąg
TERC10 (TERYT)	6283515084
Miasta partnerskie	Giesen
Urząd miejski3 ul. 11 Listopada 9 14-300 Morąg tel. 89 757-22-31; faks 89 757-21-20
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Morąg - miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w zachodniej części Mazur, w powiecie ostródzkim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Morąg. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. olsztyńskiego. Morąg (niem. Mohrungen) leży w dawnej prowincji Prusy Górne. Tereny wokół miasta to historyczna Pogezania. Od północnego wschodu Morąg graniczy z jeziorem Skiertąg, z południowego zachodu znajduje się tzw. "rozlewisko morąskie" z ostoją ptactwa wodnego. Gniazduje na niej około 150 gatunków ptaków.

Spis treści 1 Historia 2 W Morągu urodzili się między innymi: 3 Geografia 4 Administracja 4.1 Finanse 4.2 Osiedla 4.3 Ludność Morąga na przestrzeni lat 5 Media lokalne 6 Sport 7 Komunikacja 8 Turystyka 8.1 Morąskie szlaki rowerowe 9 Zobacz też 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Około 1280 roku po pogromie Pogezanów Krzyżacy rozpoczęli tu budowę drewnianej strażnicy. W 1327 roku osada rozwijająca się przy strażnicy otrzymała prawa miejskie. Na przełomie XIV i XV wieku miasto otoczono murami. Nazwa miasta w dokumentach średniowiecznych zapisywana była różnie : (niem. Moring, Moringen, Merinck, Maronis, Marung, Morung, Morungen, Mohrungen (do 1945).

W 1410 roku, Morąg został zajęty przez wojska Władysława Jagiełły, a od 1440 roku należał do antykrzyżackiego Związku Pruskiego. Od 1466 roku miasto było częścią ziem lennych Polski, a od 1525 roku należało do Prus Książęcych.

W Morągu (prawdopodobnie na morąskim zamku) zmarł wielki mistrz zakonu krzyżackiego Henryk VI Reuss von Plauen (zm. 1470).

W 1807 roku miasto zajęły wojska Napoleona, stacjonował tu marszałek Bernadotte, późniejszy król Szwecji i Norwegii Jan Karol XIV.

Prawdopodobnie w Morągu przebywał również generał Jan Henryk Dąbrowski. Od XVIII wieku miasto było siedzibą powiatu. Po drugiej wojnie światowej w granicach Polski było do 1975 roku siedzibą powiatu morąskiego.

W Morągu urodził się, mieszkał i tworzył Johann Herder, wybitny pisarz i filozof niemiecki. Tu pracował ks. Wawrzyniec Rast. Bywał tu również Józef Ignacy Kraszewski najpłodniejszy polski pisarz, autor Starej Baśni, który w Morągu umieścił akcję wielu swoich książek historycznych. Zmarły w Morągu Zbigniew Nienacki nawiązywał w swoich powieściach do miasta, w morąskim Ratuszu rozgrywa się ważny wątek powieści Pan Samochodzik i Niewidzialni.

W Morągu urodziła się znana polska aktorka Katarzyna Ankudowicz. Także z Morąga pochodzi założyciel legendarnego kurnika Marek Futrega.

[edytuj] W Morągu urodzili się między innymi:

• Burmistrz Marcin Gotschalk - podpisał akces Morąga do Związku Pruskiego w 1446 roku,
• Mieszczanin Salomon - w imieniu mieszkańców Morąga odczytywał rotę przysięgi na wierność Kazimierzowi Jagiellończykowi w 1454 roku,
• Rodzina Obuchów - ich dziełem są organy w kościołach Pojezierza Mazurskiego. Jeden z Obuchów był misjonarzem w Indochinach w XVIII w., innemu, architektowi, powierzono na początku XIV wieku kierownictwo odbudowy kompleksu zabudowań krzyżackich w Malborku,
• Abraham Calovius (Abraham Calov (1612-†1686)) - wybitny teolog, profesor uniwersytetu w Wittenberdze, ur. w 1612 r. a zmarły w 1686 r.,
• Jan Gottlieb Willamovius (niem: Johann Gottlieb Willamov), ur. 1736 r., współczesny Herderowi i osobiście mu znany subtelny poeta, któremu uczelnie ofiarowywały swoje katedry, a koronowani władcy zaszczytne stanowiska,
• Johann Gottfried Herder - niemiecki przedstawiciel społeczno-filozoficznej i literackiej myśli Oświecenia,
• Christoph von Dohna (* 1583; † 1637), polityk, ziemianin,
• Friedrich von Zander (* 1791; † 1868), prawnik, kanclerz Prus,
• Elisabeth von Thadden (* 1890; † 1944), bojowniczka antyfaszystowska (egzekucja w Berlin-Plötzensee),
• Reinold von Thadden (* 1891; † 1976), teolog,
• Gerhard Bondzin (*1930), malarz, galeria
• Wilfried Baasner (* 1940; † 2006), aktor.

[edytuj] Geografia

[edytuj] Administracja

Morąg jest siedzibą władz gminy. Na terenie miasta swoją działalność prowadzą:

• Burmistrz Morąga
• Rada Miejska w Morągu
• Szpital
• Ośrodki zdrowia
• Prywatne gabinety stomatologiczne
• Jednostka wojskowa
• Jednostka Ratowniczo Gaśnicza Państwowej Straży Pożarnej

• Sąd
• Prokuratura
• Posterunek policji
• Straż miejska
• Straż rybacka
• Spółdzielnia Lokatorsko-Własnościowa Narie
• Morąskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego
• Wojskowa Agencja Mieszkaniowa
• Zakład Gospodarki Komunalnej
• Przedsiębiorstwo Oczyszczania

• Oddział Rejonowy PCK
• Stowarzyszenia i fundacje:
  • Lokalna Organizacja Turystyczna "Kraina Nieodkrytych Tajemnic"
  • Fundacja Pogezania
  • Stowarzyszenie Ludności Niemieckiej Herder
  • Związek Ukraińców w Polsce o.Morąg
  • Komenda Hufca ZHP Morąg

[edytuj] Finanse

• W 2007 roku dochód Morąga wyniósł 60 183 292 zł. Wydatki 60 947 209 zł.

[edytuj] Osiedla

Miasto Morąg podzielone jest na osiedla:

• Stare Miasto
  • Ulice: Herdera, Jagiełły (oprócz Nr1), Kasprowicza, Kościelna, Zbożowa, Krzywa, Osińskiego, Plac Jana Pawła II, (dawny Pl. Wolności), Rataja, Młyńska, Sierakowskiego, Władysława Reymonta, Skłodowskiej, Zamkowa, Samulewskiego, Zawiszy, Mickiewicza (Nr 15, Nr 16).

• Kolonia Robotnicza
  • Ulice: Akacjowa, Generała Władysława Sikorskiego, Daszyńskiego, Wincentego Witosa, Jodłowa, Wrzosowa, Marszałka Józefa Piłsudskiego, Kilińskiego, Łąkowa, Świerkowa, Wronia, Makowa, Malinowa, (dawna Batalionów Chłopskich), Lipowa, Gabriela Narutowicza, Sowia.

• Kwiatowa
  • Ulice: Generała Jana Henryka Dąbrowskiego, Kajki, Kolejowa, Kościuszki, Kwiatowa, Szpitalna, Wenecka, Dworcowa, 3 Maja, Mickiewicza ( Nr 1-12), Warmińska ( Nr 14-16), Plac Kombatantów.

• Zatorze
  • Ulice: Bema, Chodkiewicza, Jagiellończyka, Krasińskiego, Plac Gdański, Mazowiecka, Mazurska, Śląska, Żeromskiego, Aleja Wojska Polskiego, Rzemieślnicza.

• Kolonia Warszawska
  • Ulice: Asnyka, Klonowa, Krańcowa, St. Moniuszki, Ignacego Paderewskiego, Chopina, Radna, Topolowa, Wierzbowa, Zygmunta Wróblewskiego, Bolesława Prusa.

• Kujawska
  • Ulice: Ogrodowa, Kaszubska, Kujawska, Leśna (Nr1- 5, Nr 7), Przemysłowa, Mickiewicza (Nr 13, Nr 14, Nr 17- 32A), Warmińska (Nr1- 13, Nr 17 do końca), Aleja Parkowa, 11 Listopada.

• Pułaskiego
  • Ulice: Armii Krajowej, Jagiełły 1, Mickiewicza (od Nr 39 do końca), Targowa, Szkolna, Pułaskiego (oprócz Nr 6A, Nr 10A), Pomorska.

• Sienkiewicza
  • Ulice: Leśna (od Nr 9 do końca), Henryka Sienkiewicza, Pułaskiego (Nr 6A, Nr 10A)

[edytuj] Ludność Morąga na przestrzeni lat

Obecnie w Morągu (mieście) mieszka ponad 16 000 osób. Gminę Morąg zamieszkuje ponad 26 000 osób.

[edytuj] Media lokalne

• Telewizja lokalna "TV Morąg" - program emitowany w sieci telewizji kablowej Vectra S.A.
• Telewizja lokalna "Morąski Serwis Informacyjny" - program emitowany w sieci telewizji kablowej "Top-Sat".
• Tygodnik "Gazeta Morąska" - wydawany na terenie gmin Morąg, Miłakowo, Zalewo.

[edytuj] Sport

W Morągu większość sportowców uprawia swoje dyscypliny w wielosekcyjnym klubie – Huragan Morąg. Klub ten zajmuje się następującymi dyscyplinami: piłka nożna, piłka koszykowa, piłka ręczna, piłka siatkowa kobiet, piłka siatkowa mężczyzn, szachy, tenis stołowy, tenis ziemny, lekkoatletyka, brydż sportowy. Sport uprawia się także w uczniowskich klubach sportowych "UKS" taekwondo a także stowarzyszeniach np. Morąski Klub żeglarski Keja zrzesza żeglarzy nie tylko z Morąga ale także Warszawy, Gdańska i Elbląga.

[edytuj] Komunikacja

Morąg posiada dworzec kolejowy. Polskie Koleje Państwowe zapewniają bezpośrednie połączenia z Olsztynem, Elblągiem, Gdańskiem, Białymstokiem i Szczecinem.

Działają tu także oddział PKS Ostróda oraz prywatne linie autobusowe. Zapewniają częste połączenia z Olsztynem, Zalewem, Ostródą, rzadsze z Braniewem, Ornetą, Iławą, Elblągiem, Gdańskiem i innymi.

[edytuj] Turystyka

• Atrakcje

• • Punkt informacji turystycznej mieści się w ratuszu miejskim.
  • Domy i kamieniczki z XIX i początku XX w.
  • Fragmenty murów miejskich i baszt z XIV w.
  • Kirkut - cmentarz dawnej morąskiej gminy żydowskiej, która rozwiązała się po dojściu Hitlera do władzy.
  • Cerkiew Grekokatolicka p.w. Św. Włodzimierza przy ul. Dąbrowskiego 4.
  • Dawna kaplica cmentarna z ok. 1920r., położona na starym cmentarzu ewangelickim.
  • Cmentarz żołnierzy armii radzieckiej

• • Cmentarze katolickie
  • Gotycki kościół parafialny św. Apostołów Piotra i Pawła z początku XIV w.
    • późnogotycka polichromia, okryta podczas prac konserwatorskich
    • wyposażenie barokowe i rokokowe
    • drewniany krucyfiks z XIV w.
    • epitafia Dohnów

• • • barokowy ołtarz główny z 1690 r., (pełna konserwacja w latach 2002-2006, przeprowadzona przez Małgorzatę Birezowską i Annę Szymańską)
    • rzeźbione organy z 1705 r.
  • Jeziora Skiertąg i Narie (o 1 klasie czystości wody).
  • Ostoja ptactwa wodnego Rozlewisko Morąskie (użytek ekologiczny) (dawna nazwa Jezioro Morąskie) z gniazdującymi na niej 150 gatunkami ptaków. Wokół użytku wiedzie ścieżka ekologiczna z dwiema ambonami do obserwacji ptaków.

• • baza turystyczna to głównie ośrodki wypoczynkowe i prywatne domki letniskowe na półwyspie jez. Narie Kretowiny a także ośrodki wypoczynkowe i prywatne kwatery w Bogaczewie, hotele Morąg (przy miejskim stadionie), Irena (u wylotu na Olsztyn, Kretowiny), gościniec Herder (na starym mieście), Gastel Elektor oraz kwatery prywatne.
  • Zamek krzyżacki z 1. połowy XIV wieku prawdopodobnie posadowiony na miejscu byłej pruskiej strażnicy (w trakcie odbudowy)

• • Renesansowy pałac Dohnów z lat 1562-70 a w nim muzeum im. J.G.Herdera.
  • Mury obronne i baszty z 1717 r.
  • Rynek z odbudowanym ratuszem gotyckim z około 1444 r.
  • Armaty pochodzące z wojny francusko-pruskiej.
  • Trzy wieże ciśnień. Jedna z nich (osiedle Zatorze) zaprojektowana została przez znanego niemieckiego architekta.
  • Ośrodki wypoczynkowe nad jeziorem Narie - Kretowiny, Bogaczewo

• Replika wikińskiego snekkara nazywa się Morąg

[edytuj] Morąskie szlaki rowerowe

Szlak czerwony
Długość 37,2 km. Morąg → Bogaczewo → Gulbity → Niebrzydowo Wielkie → Naryjski Młyn → Roje → Ponary → Boguchwały → Wilnowo → Lusajny Małe → Kretowiny → Dury → Morąg.

Szlak niebieski
Długość 36,5 km. Morąg → Raj → Lubin → Bożęcin → Ruś → Prośno → Tarda → Bartężek → Słonecznik → Wenecja → Kudypy → Jędrychówko → Morąg.

Szlak zielony
Długość 40,3 km. Morąg → Nowy Dwór → Chojnik → Kępa Kalnicka → Kalnik → Złotna → Markowo → Strużyna → Jurki → Morąg.

[edytuj] Zobacz też

• Bitwa pod Morągiem
• Dekanat Morąg
• powiat morąski
• Żabi Róg
• Narie
• Kretowiny
• Johann Herder
• Prusy Wschodnie
• zakon krzyżacki
• Centrum Edukacji Ekologicznej w Morągu

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Morąg stary i nowy
• Plan miasta
• Muzeum im. J.G. Herdera

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi