Język korsykański
Z Wikipedii
Corsa | |
Obszar | Korsyka (Francja) |
Liczba mówiących | ok. 340 000 |
Klasyfikacja genetyczna | Języki indoeuropejskie Języki romańskie Południoworomańskie Język korsykański |
Pismo | łaciński |
Kody języka | |
ISO 639-1 | co |
ISO 639-2 | cos |
SIL | COI |
W Wikipedii | |
Zobacz też: język, języki świata |
Język korsykański (lingua corsa) – dialekt z grupy romańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ok. 260 tys. mieszkańców Korsyki (francuskiej wyspy na Morzu Śródziemnym), a także ok. 80 tys Korsykan mieszkających w Boliwii, Kanadzie, Kubie, Portoryko, Urugwaju, USA, Wenezueli i we Włoszech.
W rzeczywistości na Korsyce mamy do czynienia z dwoma odmiennymi dialektami. Większość mieszkańców wyspy mówi dialektem północnym (głównym ośrodkiem jest Bastia). Uznawany jest on często za dialekt języka włoskiego, a konkretnie za odmianę dialektu toskańskiego[1]. Na południu (okolice Sartène) używa się języka, który jest bardzo zbliżony do dialektów sardyńskich i z tego tytułu bywa zaliczany do języków południoworomańskich[2]. W centrum wyspy (Ajaccio) używa się formy przejściowej pomiędzy nimi.
Większość użytkowników tego języka zna język francuski, ale na co dzień posługuje się korsykańskim, także w piśmie. Fragmenty Biblii przetłumaczono na korsykański w latach 1861-1994. Język ten miał duży wpływ na dialekt gallurski języka sardyńskiego.
Spis treści |
[edytuj] Język korsykański (południowy) a język włoski
[edytuj] Różnice w gramatyce
[edytuj] Rodzajniki
Język włoski | Język korsykański |
---|---|
un, uno | un, unu |
una | una |
il | u |
la | a |
i, gli | i |
le | e/i |
Przed wyrazem zaczynającym się samogłoską, korsykańskie rodzajniki określone skracają się do l'.
[edytuj] Przyimki
- Przyimki bez rodzajników:
Język włoski | Język korsykański |
---|---|
a, ad | à |
con | incù |
di | di |
in | in |
su | annantu à |
tra, fra | frà |
- Przyimki włoskie z rodzajnikami:
il | l' | lo | la | i | gli | le | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
a | al | all' | allo | alla | ai | agli | alle |
da | dal | dall' | dallo | dalla | dai | dagli | dalle |
di | del | dell' | dello | della | dei | degli | delle |
in | nel | nell' | nello | nella | nei | negli | nelle |
su | sul | sull' | sullo | sulla | sui | sugli | sulle |
- W odróżnieniu od włoskich, korsykańskie przyimki nie łączą się z rodzajnikami określonymi.
[edytuj] Odmiana czasowników
- Odmiana czasownika posiłkowego:
Czasownik "być" | ||
włoski | korsykański | forma gramatyczna |
essere | esse | bezokolicznik |
è | hè | tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza |
sono | sò | tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. mnoga |
era | era | czas przeszły niedokonany, 3. osoba, l. pojedyncza |
fu | fù | czas przeszły dokonany prosty, 3. osoba, l. pojedyncza |
- Bezokoliczniki, które we włoskim mają końcówkę -are, w korsykańskim mają końcówkę -à: wł. parlare - kors. parlà
[edytuj] Spójniki
- Włoskiemu spójnikowi e/ed odpowiada korsykański è.
[edytuj] Różnice w ortografii
- Nieakcentowane włoskie o przechodzi w korsykańskie u. W szczególności rzeczowniki i przymiotniki, które we włoskim kończą się na -o, w korsykańskim kończą się na -u: wł. romanzo, italiano - kors. rumanzu, talianu.
Przypisy
- ↑ http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=cos
- ↑ Giulio Bertoni, Italia dialettale, Ulrico Hoepli, Milano 1916, §98
[edytuj] Zobacz też
wschodnioromańskie: arumuński • istrorumuński • meglenorumuński • rumuński
południoworomańskie: korsykański (gallurski) • sassarski • sardyński (kampidański, logudorski)
zachodnioromańskie: aragoński • asturyjski • auregnais † • burginioński • dalmatyński † • dgèrnésiais • emilijski • francuski • franko-prowansalski • friulski • galicyjski • gallurski (północnowschodniosardyński) • gaskoński • hiszpański • istriocki • jèrriais • judeo-portugalski † • judeo-włoski • kampidański (południowosardyński) • kataloński • ladino (judeo-hiszpański) • ladyński • langwedocki • liguryjski • limuzyński • logudorski (środkowosardyński) • lombardzki • lotaryński • mirandyjski • monegaski • neapolitański • normandzki • oksytański • owerniacki • piemoncki • pikardyjski • portugalski • prowansalski • rioplatense • romansz • sercquiais • sycylijski • szampański • szuadit † • walencki • waloński • wenecki • włoski • zarfatit †
¹ Łacina nie jest językiem romańskim, ale italskim i przodkiem wszystkich języków romańskich