Język szuadit
Z Wikipedii
| שואדית | |
| Obszar | Francja (Prowansja) |
| Liczba mówiących | język wymarły w 1977 |
| Ranking | poza rankingiem |
| Klasyfikacja genetyczna | Języki indoeuropejskie *Języki romańskie **Języki zachodnioromańskie ***język szuadit |
| Pismo | hebrajski |
| Status oficjalny | |
| Język urzędowy | nigdzie |
| Kody języka | |
| ISO 639-1 | brak |
| ISO 639-2 | sdt |
| SIL | SDT |
| W Wikipedii | |
| Zobacz też: język, języki świata | |
Szuadit lub język żydowsko-prowansalski, (שואדית, fr.: Chouadite, Shuadit,) język wymarły z grupy języków romańskich, używany w Prowansji przez Żydów w okresie od XI w. do 1977.
Szuadit powstał na bazie języka prowansalskiego z zapożyczeniami z innych języków (język hebrajski, francuski, łacina, język grecki, język aramejski). Zapisywany był zmodyfikowanym alfabetem hebrajskim.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Nieznana jest wczesna historia tego języka. Być może szuadit powstał z jeszcze wcześniejszego nieznanego języka żydowsko-prowansalskiego. Język szuadit miał dwie odmiany: szuadit tekstów religijnych i szuadit prozy popularnej. Teksty religijne (np. poemat o Esterze i siddur dla kobiet) zawierają znacznie więcej zapożyczeń z języków obcych, niż teksty popularne.
Najwcześniejszym zabytkiem piśmiennictwa szuadit jest poemat komiczny Lou Sermoun di Jusiou (Przysięga Żyda), przypuszczalnie z XVI w. Cesarz Piotr II z Brazylii, zapisał wiele dwujęzycznych (hebrajskich/szuadit) poematów religijnych.
Dekretem królewskim z 1498, Żydzi zostali wygnani z południowej Francji i język szuadit zanikł w Prowansji, z wyjątkiem enklawy papieskiej wokół Awinionu (zwanej Comtat-Venaissin- Komturia Wenassyjska), gdzie nadal istniała niewielka społeczność żydowska, używająca szuadit.
I Republika Francuska dała Żydom równouprawnienie z chrześcijanami, co skutkowało porzucaniem języka szuadit na rzecz języka francuskiego. Ostatnią osobą, używającą szuadit był Armand Lunel, zmarły w 1977.
[edytuj] Cechy
Fonetyka szuadit zawiera szereg cech charakterystycznych tylko dla tego języka, m.in. /j/ przeszło w /ʃ/, a /h/ często zanika w położeniu między samogłoskami. Wymowa liter samekh, sin i thav (w słowach, zapożyczonych z języków hebrajskiego i aramejskiego) to /f/. W słowach, zapożyczonych z łaciny, istnieje tendencja do redukowania fonemów /ʒ/ and /ʃ/ oraz /dʒ/ i /tʃ/ do pojedynczego fonemu /ʃ/ (np. plus to w szuadit pjus, syn (prowansalskie filho) to fejo, sędzia (prowans. juge) to szusze).
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (en) raport o szuadit w "Ethnologue"
- (en) [1]
- (en) omniglot.com
[edytuj] Bibliografia
- Banitt, M. 1963. Une langue fantôme: le judéo-français. "Revue de linguistique romane" 27: 245-294.
- Blondheim, D. S. 1928. Notes étymologiques et lexicographiques. Mélanges de linguistique et de littérature offerts à M. Alfred Jeanroy par ses élèves et ses amis. Paris: Champion. 71-80.
- Pansier, P. 1925. Une comédie en argot hébraïco-provençal de la fin du XVIIIe siècle. Revue des études juives 81: 113-145.
wschodnioromańskie: arumuński • istrorumuński • meglenorumuński • rumuński
południoworomańskie: korsykański (gallurski) • sassarski • sardyński (kampidański, logudorski)
zachodnioromańskie: aragoński • asturyjski • auregnais † • burginioński • dalmatyński † • dgèrnésiais • emilijski • francuski • franko-prowansalski • friulski • galicyjski • gallurski (północnowschodniosardyński) • gaskoński • hiszpański • istriocki • jèrriais • judeo-portugalski † • judeo-włoski • kampidański (południowosardyński) • kataloński • ladino (judeo-hiszpański) • ladyński • langwedocki • liguryjski • limuzyński • logudorski (środkowosardyński) • lombardzki • lotaryński • mirandyjski • monegaski • neapolitański • normandzki • oksytański • owerniacki • piemoncki • pikardyjski • portugalski • prowansalski • rioplatense • romansz • sercquiais • sycylijski • szampański • szuadit † • walencki • waloński • wenecki • włoski • zarfatit †
¹ Łacina nie jest językiem romańskim, ale italskim i przodkiem wszystkich języków romańskich
