Z Wikipedii
Język wenecki (wen. vèneto, łéngua vèneta, wł. veneto, lingua veneta) - zespół dialektów, używanych przez ponad dwa miliony osób w północno-wschodnich Włoszech (przede wszystkim prowincje: Belluno, Padova, Rovigo, Treviso, Trieste, Venezia, Verona, Vicenza) oraz przez włoską mniejszość narodową w Chorwacji i Słowenii (głównie na półwyspie Istria). Są one uważane za dialekty języka włoskiego, ale znacznie różnią się od włoskiego języka standardowego.
[edytuj] Język wenecki a język włoski
[edytuj] Różnice w gramatyce
[edytuj] Rodzajniki
Język włoski |
Język wenecki |
un, uno |
un |
una |
na |
il, lo |
el |
la |
ła |
i, gli |
i |
le |
łe |
Podobnie jak we włoskim, w weneckim rodzajniki określone skraca się przed samogłoską do l', a nieokreślone - do n'.
- Przyimki bez rodzajników:
Język włoski |
Język wenecki |
di |
de |
a |
a |
da |
da |
con |
co |
in |
in |
per |
par |
- Włoskiej partykule przeczącej non odpowiada wenecka no.
- Odmiana czasowników:
- Bezokoliczniki włoskie pierwszej koniugacji mają końcówkę -are, a w weneckim ta końcówka ma postać -ar: wł. parlare - wen. parlar.
- Czasowniki weneckie trybu oznajmującego poprzedza się odpowiednim rodzajnikiem: wł. arriva - wen. el/ła riva.
- Czasowniki weneckie trybu oznajmującego mają tę samą formę w liczbie pojedynczej i mnogiej. Na liczbę wskazuje odpowiedni rodzajnik: wł. può - wen. el/ła pol, wł. possono - wen. i/łe pol.
- Imiesłów bierny czasowników pierwszej koniugacji ma we włoskim końcówkę -ato lub -ata w zależności od rodzaju, zaś w weneckim -à. W liczbie mnogiej w weneckim, końcówka ta zwykle nie ma zaznaczonego akcentu i przybiera postać -ai, -ae: wł. passato, passata, passati, passate - wen. pasà, pasà, pasai, pasae. Analogiczną postać mają rzeczowniki o końcówkach -ato/-ata: wł. peccato - wen. pecà.
- Odmiana niektórych czasowników nieregularnych (wybrane formy):
Język włoski |
Język wenecki |
Forma gramatyczna |
essere |
èser |
bezokolicznik |
è |
el/ła xe |
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza |
sono |
i/łe xe |
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. mnoga |
-
-
- Odmiana czasownika "mieć"
Język włoski |
Język wenecki |
Forma gramatyczna |
ha |
el/ła ga |
tryb oznajmujący, czas teraźniejszy, 3. osoba, l. pojedyncza |
[edytuj] Różnice w ortografii
- Podwójne włoskie spółgłoski b, c, g, l, n, p, s, t odpowiadają pojedynczym w języku weneckim: wł. maggiore, polacco, appunto - wen. magiore, połaco, apunto.
- Włoska litera l na początku wyrazu lub w połączeniach -al-, -il-, -ol-, a przed samogłoską przechodzi w wenecką ł: wł. logica, politica - wen. łogica, połitica. Taka konwencja jest stosowana w Wikipedii, niemniej jednak zamiast litery ł, spotykanej w niewielu alfabetach (prócz weneckiego właściwie tylko w polskim), często pozostawia się l.
- Włoskiej literze m w połączeniach -mb-, -mp- odpowiada n w słowach weneckich: wł. campo, gamba - wec. canpo, ganba.
- Włoskiej literze s między samogłoskami odpowiada x w słowach weneckich: wł. famoso, fisiche - wec. famoxo, fixeghe.
- Włoskiej dwugłosce uo odpowiada wenecka o: wł. uomo, scuola - wen. omo, scoła.
[edytuj] Przedrostki i przyrostki
[edytuj] Przyrostki
Język włoski |
Język wenecki |
Uwagi |
-ale |
-ałe |
|
-bile |
-biłe |
|
-ese |
-éxe/-exe |
w przymiotnikach od nazw narodowości |
-ico (masc.), -ica (fem.) |
-ego/-ico (masc.), -ega/-ica (fem.) |
|
-ione, -ione |
-ion |
|
-mente |
-mente |
tworzenie przysłówka |
-ore |
-or |
wykonawca czynności |
-tà |
-tà/-tât |
|
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- To jest tylko zalążek artykułu związanego z językami. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.