Herbert George Wells
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. |
Herbert George Wells (ur. 21 września 1866, zm. 13 sierpnia 1946) – powieściopisarz angielski, jeden z pionierów gatunku science fiction.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Młodość
Urodził się w Bromley, hrabstwo Kent (obecnie dzielnica Londynu) jako czwarty, ostatni syn Josepha Wellsa i Sarah Neal. Dzieciństwo spędził w "Atlas House" przy "47 The High Street" – nędznej kamienicy. Jego rodzice z trudem radzili sobie z utrzymaniem rodziny. Ojciec, Joseph Wells, próbował swych sił prowadząc mały sklepik, pracując jako ogrodnik i jako zawodowy gracz w krykieta. Jednak w 1877 r. złamał nogę, w związku z czym nie mógł zarabiać na życie. Z tego powodu matka Herberta – Sarah Neal zaczęła pracę jako służąca w "Up Park" – siedzibie miejscowych bogaczy. Jednak jej charakter spowodował utratę pracy w 1893 r.
W 1874 r. Herbert również złamał nogę. To nieszczęśliwe zdarzenie spowodowało, że przykuty na dłuższy czas do łóżka ośmioletni wówczas Herbert z nudów zaczął czytać ogromną ilość książek, co w znaczącym stopniu ukształtowało jego osobowość i bogatą wyobraźnię. W tym samym roku wstąpił do szkoły podstawowej nazwanej na cześć Thomasa Morleya – "Akademią Handlową pana Morleya". Tam uczył się podstaw ortografii, matematyki, stylistyki, historii i księgowości. Jednak wypadek ojca zmusił Herberta w 1879 r. do opuszczenia szkoły. W 1880 r. próbował swych sił jako stażysta w sklepie tekstylnym w Windsorze, jednak ta trudna i monotonna praca stanowiła dla młodego człowieka ciężkie przeżycie. Następnie został pomocnikiem nauczyciela w malutkiej, prywatnej szkole w Wookey. Jednak szkoła zbankrutowała i Wells trafił do apteki w Midhurst jako uczeń. Rodzice nie byli w stanie utrzymać Wellsa, więc i ten etap jego życia zakończył się niepowodzeniem. Zmuszony przez życie piętnastoletni chłopiec wrócił znów do sklepu tekstylnego, tym razem w Southsea, ale ciężka wielogodzinna praca dawała mu się we znaki i po dwóch latach wrócił do matki do "Up Park".
[edytuj] Studia
Wells trafił następnie do szkoły średniej w Midhurst prowadzonej przez Horacego Byatta, gdzie uczył się już wcześniej łaciny podczas pracy w aptece. Tam został nauczycielem na stażu. W tym też czasie podnosił swe kwalifikacje jako nauczyciel i w 1884 r. uzyskał roczne stypendium w "Kensington Normal School" w Londynie za świetne wyniki egzaminów. Studiował tam głównie biologię pod okiem Tomasza Huxleya, osiągając bardzo dobre oceny. Niestety nie stać go było na zamieszkanie w Londynie, więc zamieszkał w Westbourne Park w ciasnym i zimnym pokoiku, i codziennie dojeżdżał, lub gdy go nie było na to stać, docierał pieszo do szkoły. W następnym roku studiował fizykę, ale już nie z tak świetnymi wynikami. Następny rok studiował geologię, ale nie zdał egzaminów i w 1887 r. musiał opuścić szkołę. W tym czasie był także redaktorem w czasopiśmie studenckim "The Science School Journal", gdzie ukazała się w 1888 jego pierwsza wersja późniejszego Wehikułu czasu.
[edytuj] Praca
W 1887 r. trafił do szkoły pod nazwą "Akademia Holt" w Wrexham w Walii. Tam podczas rozgrywek sportowych doznał ciężkiego urazu nerki, a po tym wypadku i po stwierdzeniu gruźlicy wrócił do "Up Park". W 1888 r. znalazł pracę jako nauczyciel języka angielskiego, matematyki i rysunków w "Henley House School" w Londynie, zdobywając uznanie wśród swych uczniów. W latach 1890-1893 uczył w "University Correspondence College", lecz jego praca polegała bardziej na sprawdzaniu testów uczniów niż na nauczaniu. Tutaj też napisał swój podręcznik biologii Textbook of Biology wydany w 1893 r.
[edytuj] Życie osobiste
W październiku 1891 r. Wells poślubił swą daleką kuzynkę Izabele Marię i zamieszkali w wynajętym domku. Ich życie nie układało się dobrze, dochodziło do kłótni z ograniczoną intelektualnie żoną. Małżonkowie rozstali się i Wells od 1894 r. związał się ze swą poznaną wcześniej studentką Amy Catherine Robbins, którą poślubił w 1895 r. W tym też czasie pogorszył się stan jego zdrowia i musiał zrezygnować z nauczania i zająć się pisarstwem. Pisał coraz więcej materiałów dziennikarskich do prasy, oraz zaczął wydawać nowele i powieści. Przyniosło mu to sukces finansowy, a za uzyskane w ten sposób pieniądze kupił posiadłość w Heatherlea, by w końcu w 1900 r. osiąść w wybudowanym przez niego domu na wybrzeżu Anglii i nazwanym "Spade House".
W 1898 r. wraz z żoną i z przyjacielem George'em Gissingem wyruszył w podróż do Włoch. Jednakże w tym czasie nasiliły się kłopoty zdrowotne związane z nerką.
W 1901 r. urodził się pierwszy syn Herberta i Katarzyny – George Philip, a dwa lata później drugi syn – Frank Richard. Potem stosunki między małżonkami zaczęły się psuć za sprawą romansów pisarza.
W 1902 r. wstąpił do Towarzystwa Fabiańskiego ("Fabian Society") głoszącego ideały o podłożu socjalistycznym. Na wskutek wewnętrznych tarć w ugrupowaniu i konfliktu z Bernardem Shawem opuścił zniechęcony to ugrupowanie w 1906 r.
W 1910 r. sprzedał "Spade House", a w 1911 r. przeniósł się do Francji. Jednak w 1912 r. powrócił do Anglii. W 1914 i 1920 r. odwiedził Rosję. Zwłaszcza ta druga podróż, rosyjska bieda i katastrofa gospodarcza skłoniły pisarza do snucia katastroficznych wizji w swych powieściach fantastycznych. Lenina po rozmowie z nim oceniał jako marzyciela. Ponownie odwiedził ten kraj w 1934 r. przeprowadzając między innymi długi wywiad ze Stalinem.
Wybuch I wojny światowej traktował początkowo jako szansę dla Anglii na zdobycie dominującej roli, dzięki której na świecie miał zapanować pokój, wkrótce jednak zmienił zdanie i stał się pacyfistą. Z tego powodu II wojna światowa była dla niego ciężkim przeżyciem. Spędził ją w Londynie, obserwując z narażeniem swego życia i jakby nieczuły na własny los bombardowania stolicy Wielkiej Brytanii.
[edytuj] Twórczość
Wells tworzył bardzo dużo. Pisał również pod pseudonimem Reginald Bliss. Książki Niewidzialny człowiek czy Wojna światów stały się kanonem gatunku. Adaptacja radiowa Wojny światów wykonana przez Orsona Wellesa wywołała w 1938 r. panikę w USA, gdyż słuchacze uznali słuchowisko za relację z prawdziwej inwazji. Wojna światów doczekała się również wersji muzycznej. "Jeff Wayne's Musical Version Of The War Of The Worlds" to jedno z ciekawszych dzieł muzyki rozrywkowej lat 70. XX wieku. W rolę narratora wcielił się Richard Burton. Kolejne reedycje płyty ukazały się w latach 1995 i 2005. Wojnę Światów sfilmował Steven Spielberg w 2005 r. (adaptacja budzi jednak liczne kontrowersje). Najsłynniejsza powieść Wellsa Wehikuł czasu, opublikowana w 1895 r., doczekała się licznych wydań na całym świecie. Sfilmowana po raz pierwszy w 1960 r., powróciła do kin w 2002 r. w nowej ekranizacji. Jego twórczość z tego okresu przepełniona jest pesymistyczną wizją świata. Po sukcesie, jaki przyniosły Wellsowi powieści science fiction, skierował swoje zainteresowania w stronę literatury obyczajowo-społecznej. Kolejny etap jego twórczości to utopie i traktaty, a także dzieła encyklopedyczne z zakresu historii, filozofii, biologii i nauk ekonomicznych.
[edytuj] Znaczenie
Przez sobie współczesnych był uważany za publicystę oraz rzecznika postępu kulturalnego i reform społecznych o poglądach pacyfistycznych. Jest jednym z najpoczytniejszych pisarzy fantastyki naukowej, wywarł duży wpływ na przemiany polityczne w Anglii po I wojnie światowej.
[edytuj] Dzieła
Welles napisał sześćdziesiąt trzy książki, głównie z obszaru fantastyki, ale także powieści obyczajowe, filozoficzno-historyczne oraz z zakresu biologii.
[edytuj] Fantastyka i biologia
|
|
[edytuj] Powieści obyczajowe
- 1900 – Miłość i pan Lawisham (Love and Mr Lewisham)
- 1905 – Kipps
- 1909 – Tono-Bungay
- 1910 – Nowy Machavelli (The New Machiavelli)
- 1916 – Mr. Britling Sees It Through
- 1926 – Świat Williama Clissolda (The World of William Clisspol)
