इटली
विकिपीडिया, मुक्‍त ज्ञानकोशातून
| इटली | ||||||
|
रिपुब्लिका इतालियाना
इटालियन प्रजासत्ताक |
||||||
|
||||||
 |
||||||
| जागतिक नकाशावरील स्थान | ||||||
 |
||||||
| नकाशा | ||||||
| ब्रीदवाक्य | - | |||||
| राजधानी | रोम | |||||
| सर्वात मोठे शहर | रोम | |||||
| राष्ट्रप्रमुख | ज्योर्जिओ नापोलितानो | |||||
| पंतप्रधान | रोमानो प्रोदी | |||||
| सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश | - | |||||
| राष्ट्रगीत | इल कांतो देल्यी इतालियानी (इटालियन लोकांचे गीत) |
|||||
| राष्ट्रगान | - | |||||
| स्वातंत्र्यदिवस | मार्च १७, १८६१ (एकत्रीकरण) | |||||
| प्रजासत्ताक दिन | जून २, १९४६ | |||||
| राष्ट्रीय भाषा | इटालियन | |||||
| इतर प्रमुख भाषा | फ्रेंच, जर्मन | |||||
| राष्ट्रीय चलन | युरो (EUR) | |||||
| राष्ट्रीय प्राणी | - | |||||
| राष्ट्रीय पक्षी | - | |||||
| राष्ट्रीय फूल | - | |||||
| क्षेत्रफळ एकूण– पाणी– |
वा क्रमांक ३,०१,३१८ किमी² |
|||||
| लोकसंख्या एकूण– घनता– |
२२वा क्रमांक ५,८७,५१,७११ १९२.८ प्रती किमी² |
|||||
| आंतरराष्ट्रीय कालविभाग | मध्य युरोपीय प्रमाणवेळ (CET) (यूटीसी +१/+२) | |||||
| आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक | +३९ | |||||
| आंतरजाल प्रत्यय | .it | |||||
| वार्षिक सकल उत्पन्न (GDP) |
७वा क्रमांक १.६६८ खर्व अमेरिकन डॉलर किंवा युरो (EUR) |
|||||
| वार्षिक दरडोई उत्पन्न (GDP per capita) |
२१वा क्रमांक २८,७६० अमेरिकन डॉलर किंवा युरो (EUR) |
|||||
इटली दक्षिण युरोपातील एक देश आहे.
 |
इटली हा लेख अपूर्ण आहे आणि पूर्ण करण्यास आपण हातभार लावू शकता. हा लेख संपादित करण्यासाठी येथे टिचकी द्या. |
अनुक्रमणिका |
[संपादन] इतिहास
इटलीचा इतिहास, विशेषतः लिखित इतिहास, अनेक सहस्रके जुना आहे. रोमन व रोमन-पूर्व काळापासून इटली हे युरोपमधील सांस्कृतिक दृष्ट्या पुढारलेला देश समजला जात असे.
[संपादन] प्रागैतिहासिक कालखंड
[संपादन] भूगोल
[संपादन] चतु:सीमा
इटलीच्या उत्तरेस स्वित्झर्लंड, ऑस्ट्रिया, फ्रांस व स्लोव्हेनिया हे देश आहेत. पूर्वेस एड्रियाटिक समुद्र, पश्चिमेस टायर्‍हेनियन समुद्र व दक्षिणेस भूमध्य समुद्र आहेत.
[संपादन] राजकीय विभाग
इटली देशाची २० विभागांमध्ये विभागणी करण्यात आलेली आहे. यांपैकी पाच विभाग स्वायत्त आहेत व त्यांना आपल्या स्थानिक व्यवहाराशी निगडीत कायदे करण्याची मुभा आहे. हे २० विभाग एकूण १०९ प्रांतात विभागलेले आहेत व प्रांत ८,१०१ कोमुनी अथवा पंचायतींमध्ये विभागलेले आहेत.
* - स्वायत्त विभाग
| Region | Capital | Area | Population | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Abruzzo | L'Aquila | 10,794 km² | 1,305,000 |
| 2 | Basilicata | Potenza | 9,992 km² | 594,000 |
| 3 | Calabria | Catanzaro | 15,080 km² | 2,004,000 |
| 4 | Campania | Naples | 13,595 km² | 5,790,000 |
| 5 | Emilia-Romagna | Bologna | 22,124 km² | 4,187,000 |
| 6 | Friuli-Venezia Giulia* | Trieste | 7,855 km² | 1,208,000 |
| 7 | Lazio | Rome | 17,207 km² | 5,304,000 |
| 8 | Liguria | Genoa | 5,421 km² | 1,610,000 |
| 9 | Lombardy | Milan | 23,861 km² | 9,375,000 |
| 10 | Marche | Ancona | 9,694 km² | 1,528,000 |
| 11 | Molise | Campobasso | 4,438 km² | 320,000 |
| 12 | Piedmont | Turin | 25,399 km² | 4,341,000 |
| 13 | Apulia | Bari | 19,362 km² | 4,071,000 |
| 14 | Sardinia* | Cagliari | 24,090 km² | 1,655,000 |
| 15 | Aosta Valley* | Aosta | 3,263 km² | 123,000 |
| 16 | Tuscany | Florence | 22,997 km² | 3,619,000 |
| 17 | Trentino-Alto Adige/Südtirol* | Trento | 13,607 km² | 985,000 |
| 18 | Umbria | Perugia | 8,456 km² | 867,000 |
| 19 | Sicily* | Palermo | 25,708 km² | 5,017,000 |
| 20 | Veneto | Venice | 18,391 km² | 4,738,000 |
[संपादन] प्रमुख शहरे
[संपादन] समाजव्यवस्था
[संपादन] वस्तीविभागणी
[संपादन] धर्म
इटलीमध्ये रोमन कॅथोलिक धर्माचे लोक सर्वात जास्त संख्येने आहेत. रोमपासून जवळच असणारी व्हॅटिकन सिटी ही कॅथोलिक धर्मियांसाठी एक पवित्र तीर्थक्षेत्र मानली जाते. व्हॅटिकन सिटीला एका स्वतंत्र सार्वभौम राज्याचा दर्जा आहे आणि या राज्याचे महापौर पोप आहेत. एका तर्‍हेने व्हॅटीकन सिटीला कॅथोलिक धर्माची राजधानी मानले जाते. इटलीमध्ये प्रोटेस्टंट ख्रिस्ती धर्मासारख्या इतर शाखांचे लोकही कमी-अधिक प्रमाणात आहेत.
[संपादन] संस्कृती
[संपादन] राजकारण
[संपादन] अर्थव्यवस्था
इटालियन लिरा हे इटलीचे जुने चलन होते. आता युरोपिअन युनियनमधील इतर बहुतेक देशांप्रमाणे इटलीमध्येही युरो हे चलन आहे. २००६मध्ये इटलीची अर्थव्यवस्था जगात सातव्या क्रमांकावर होती. इटलीमधून निर्यात होणार्‍या गोष्टींमध्ये मोटारगाड्या, शस्त्रास्त्रे यांचा समावेश आहे. याचबरोबर मिलान येथे तयार होणारे अत्याधुनिक फॅशनचे कपडे, हँडबॅग इ. यांना जागतिक स्तरावर मागणी आहे. येथील अरमानी, गुच्ची आणि व्हॅलेंतिनो यांच्यासारखे फॅशन जगतातील उद्योजक त्यांच्या वैशिष्ट्यपूर्ण आणि वेगळ्या उत्पादनांसाठी जगप्रसिद्ध आहेत. याखेरीज इटलीच्या गावांमध्ये असलेल्या द्राक्षांच्या बागांमध्ये तयार होणार्‍या निरनिराळ्या प्रकारच्या वाइन पाश्चिमात्य जगात विशेष लोकप्रिय आहेत.
निसर्गरम्य प्रदेश आणि दोन हजारांहून अधिक वर्षांच्या संस्कृतीचे वेधक अवशेष यांच्यामुळे पर्यटन हा इटलीच्या अर्थव्यवस्थेचा एक अविभाज्य भाग आहे. इटली जगातील पाचवे मुख्य पर्यटन स्थळ मानले जाते.
[संपादन] संदर्भ
[संपादन] बाह्य दुवे
|
|
|---|
|
अझरबैजान1 · आइसलँड · आर्मेनिया2 · आयर्लंड · आल्बेनिया · इटली · एस्टोनिया · आंदोरा4 · ऑस्ट्रिया · कझाकस्तान1 · कोसोवो5 · क्रो‌एशिया · ग्रीस · चेक प्रजासत्ताक · जर्मनी · जॉर्जिया1 · डेन्मार्क3 · तुर्कस्तान1 · नेदरलँड्स3 · नॉर्वे3 · पोर्तुगाल3 · पोलंड · फ्रान्स · फिनलंड · बल्गेरिया · बेल्जियम · बेलारूस · बोस्निया आणि हर्जेगोविना · माल्टा · मोनॅको4 · मोल्दोव्हा · मॅसिडोनिया · मॉन्टेनिग्रो · युक्रेन · युनायटेड किंग्डम3 · रशिया1 · रोमेनिया · लक्झेंबर्ग · लात्व्हिया · लिश्टनस्टाइन4 · लिथुआनिया · व्हॅटिकन सिटी · स्पेन · सर्बिया · स्वित्झर्लंड · स्वीडन · सान मारिनो · सायप्रस2 · स्लोव्हेकिया · स्लोव्हेनिया · हंगेरी महत्त्वाचे: (1) देशाचा काही भाग युरोपबाहेर मात्र युरोपला लागून; (2) देश संपूर्णतः युरोपबाहेर मात्र युरोपशी राजकीय आणि सामाजिक संबंध; (3) युरोपबाहेरील लांबवरचे काही भाग या देशांच्या अखत्यारीत (Overseas Territorise); (4) स्वायत्त संस्थाने (Principalities). (5) स्वातंत्र्य घोषित मात्र आंतरराष्ट्रीय समुदायाकडून देश म्हणून मान्यता नाही. |
