Tırkiya

Wikipediya ra, ensiklopediya hosere

Tırkiya mıntıqa ra rocvetışê verocê Ewropa u rocawanê Asya dera. Zımey (şımalê) Tırkiya de Deryao Siya; veroc (cenub) de Deryao Sıpê, Suriya u Iraq; rocawan (ğerb) de Deryaê Ege, Yunanıstan, Bulgarıstan; rocvetış (şerq) de İran, Ermenıstan, Azerbaycan u Gurcıstan estê. Paytextê Tırkiya Anqarao.

Dewleta Tırkiya wılayetan ra yena pêra. 81 (heştay u yew) wılayetê xo estê. Tırkiya ezaê NATO, Mılliyetanê Yewbiyaiyan (UN), OECDia.

Tedeestey 1 Tarix 2 İklim u Suki 3 Nıfus 4 İqtısad 5 Bewne / Qayt ke 6 Çımey

[bıvurne] Tarix

Tarixê Anadoliye de zaf medeniyeti biyê. Ninan ra medeniyetê zey Hitit, Lidya, İyonya, Sumer, Asur u Parsi erdê Anadoliye sero dewran ramıto. Seserranê 1'e u 10'ine de İmparatorina Roma u İmparatorina Bizansi Anadoliye de hukım kerdo. Dıma ki Anadoliye kewte ra be Tırkan dest. Seserra 10'ine be heta 21'ine İmparatorina Osmanıcan ita welatê xo nê ro. Çı esto ke İmparatoriNa Osmanıcan Cengê Dınyao I.ine kerd vindi. Wextê nê cengi de Anadoliye hetê İngılızan, Fransızan, İtalyanan u Rusan ra işğal biye. Labelê Atatürki erdê Anadoliye u rocvetışê Trakya reyna ra u serra 1923'ine de dewleta Cumurêtê Tırkiya ame ronaene.

[bıvurne] İklim u Suki

Sukê (Bacarê) Gırdi:

• 1. Estamol. Nıfus: 10,041,000
• 2. Anqara. Nıfus: 4,319,000
• 3. İzmir. Nıfus: 2,409,000
• 4. Adana. Nıfus: 1,195,000
• 5. Bursa. Nıfus: 1,131,000

Suka Estamoli zaf raver şiya, tede banê xeylê berzi estê. Estamol bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısadê Tırkiyao.

Riyê erdê Tırkiya 814.578 km²o. Erdê Tırkiya zaf koyıno. Tewr koyo berz Koê Araratio. Çhemê Ferat (Tırki:Fırat), Piran (Tırki:Dicle) u Qızılırmaki (Tırki:Kızılırmak) zerrey Tirkiya ra şonê. Zey Golê Wani (Tırki:Van Gölü) u Golê Sole (Tırki:Tuz Gölü) tede golê gırdi estê.

[bıvurne] Nıfus

Gore mardışê serra 2005 nıfusê Tırkiya 72.000.000 (hewtay u dı milyon)o. Şarê Tırkiya %52 sukan de, %48 dewan de cıwiyeno. Mıletê Tırkiya zaf mıxtelıf zıwanan qısey keno. (Zey Zazaki, Erebki, Kurdki, Ermeniki, Yunanki uêb.) Labelê zıwano resmi Tırkiyo. Dinê Tırkiya İslamo, feqet taê İsewit, Musewit u Ateisti ki estê.

[bıvurne] İqtısad

İqtısadê Tırkiya zaf qewetın niyo, feqet hêdi hêdi beno hewl. Semedê Yewina Ewropa, zaf şirketan 'zey Honda u Mercedes' fabriqey Tırkiya de kerdê ra.

[bıvurne] Bewne / Qayt ke

• Wılayetê Tırkiya

[bıvurne] Çımey

• Sitey Tırkiyao Resmi
• Xerita Tırkiya
• Tırkiya ra fotrafi

Dewletê Ewropa

Almanya Federale • Arnawutiye • Andorra • Awıstırya • Azerbaycan • Belarus • Belçıka • Bosna-Hersek • Britanya Gırde • Bulğarıstan • Çekıstan • Danimarka • Estonya • Finlanda • Fransa • Hollanda • Gurcıstan • İrlanda • İslanda • İspanya • İsweç • İswiçre • İtalya • Kosova • Letonya • Litwanya • Liechtenstein • Luksemburg • Macarıstan • Makedonya (CMYK) • Malta • Moldawya • Monako • Montenegro • Norweç • Qazaxıstan • Polonya • Portekiz • Romanya • Rusya (Urusya) • San Marino • Sırbıstan • Slowakya • Slowenya • Tırkiya • Ukrayna  • Xırvatıstan  • Vatikan  • Yunanıstan

Dewletê Asya

Azerbaycan • Bahreyn • Bengladeş • Bruney • Butan • Çin • Efğanıstan • Erebıstanê Seudi • Ermenıstan • Filipin • Gurcıstan • Hindıstan • Japonya • Iraq • İndonezya • İran • İsrail • Kamboçya • Korya Veroci • Korya Zımey • Kuweyt • Laos • Lubnan • Maldiv • Malêzya • Mısır • Moğolıstan • Myanmar (Birmanya /Burma) • Nepal • Ozbekıstan • Pakıstan • Qazaxıstan • Qeter • Qıbrıs • Qırğızıstan • Rusya (Urusya) • Singapur • Sri Lanka • Suriya • Tacikıstan • Tayland • Taywan • Tırkiya • Tırkmenıstan • Umman • Urdun • Vietnam • Yemen • Yewina Emiranê Erebi