Kalendarium historii średniowiecza

Z Wikipedii

Historia średniowiecza – część historii obejmująca okres w dziejach Europy i Bliskiego Wschodu pomiędzy starożytnością a czasami nowożytnymi. Okres ten zwany jest średniowieczem.

Granice czasowe średniowiecza nie są ściśle ustalone. Najczęściej przyjmuje się, że rozpoczyna się upadkiem imperium rzymskiego w 476 r.n.e., a kończy zdobyciem Konstantynopola przez Turków i upadkiem cesarstwa bizantyjskiego w 1453 r. lub odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492. Kwestia granic czasowych średniowiecza omówiona jest dokładniej w głównym artykule Średniowiecze.

Ważniejsze daty w historii średniowiecza:

313 – Edykt tolerancyjny Konstantyna I Wielkiego, tzw. edykt mediolański, dający swobodę wyznania chrześcijanom.
378, 9 sierpnia – Bitwa pod Adrianopolem, w której wojska cesarza wschodniorzymskiego Walensa zostały rozgromione przez Wizygotów pod wodzą Fritigerna.
476 – Zamach Odoakra – zdetronizowanie ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa.
496 – Chlodwig I z dynastii Merowingów przyjął chrzest z Rzymu.
507 – Pierwsza wersja prawa salickiego, spisanego w państwie Franków za czasów króla Chlodwiga I.
511 – Śmierć Chlodwiga I. Podział państwa Franków pomiędzy synów Chlodwiga.
527–565 – Panowanie cesarza Justyniana I Wielkiego – kodyfikacja wszystkich rzymskich praw.
529 – Benedykt z Nursji założył klasztor na Monte Cassino.
529 – Zamknięcie przez Justyniana I Wielkiego Akademii Platońskiej w Atenach.
550 – Początek ekspansji Słowian na Bałkanach.
570 – Narodziny Mahometa.
622 – Ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny (Hidżra).
632 – Śmierć Mahometa.
600–900 – Rozkwit cywilizacji Majów w Ameryce Środkowej.
630 – Początek osiedlania się Serbów i Chorwatów w Illiricum.
732, 25 października – Bitwa pod Poitiers, znana także jako bitwa pod Tours – bitwa stoczona między armią arabską pod wodzą Abd ar-Rahmana a wojskami frankijskimi majordoma królestwa Karola Młota i księcia Akwitanii Odona Wielkiego.
751 – Zamach stanu Pepina Krótkiego, majordoma króla Franków Childeryka III, który zdetronizował Childeryka III, ostatniego króla Franków z dynastii Merowingów.
751 – Układ między papieżem Zachariaszem a Pepinem Krótkim. Papież Zachariasz wydał formalne rozporządzenie, aby tytuły królewskie nadawano tym, którzy formalnie sprawują władzę, czym faktycznie poparł odebranie włądzy królowi Childerykowi III przez Pepina Krótkiego.
756 – Założenie Państwa Kościelnego przez Pepina Krótkiego.
768 – Śmierć Pepina Krótkiego. Rządy w państwie Franków objęli jego dwaj synowie Karloman i Karol.
771 – Śmierć Karlomana. Karol objął rządy królewskie w całym państwie Franków.
800, 25 grudnia – Koronacja na cesarza rzymskiego króla Franków Karola Wielkiego. Odnowienie cesarstwa rzymskiego na Zachodzie.
800–950 – Początek państwa Polan.
814 – Śmierć cesarza Karola Wielkiego. Cesarzem państwa Franków został Ludwik Pobożny, najmłodszy syn Karola Wielkiego.
830 – Powstanie państwa wielkomorawskiego.
843 – Traktat w Verdun. Po śmierci Ludwika Pobożnego państwo Franków podzielone zostało pomiędzy jego synów: Lotara, Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego. Podział ten zainicjował proces tworzenia się państw Francji, Niemiec i Włoch.
850 – Początek państwa Wiślan.
864 – Chrzest Bułgarii.
882 – Zjednoczenie Kijowa i Nowogrodu.
919 – Początek dynastii Saskiej na tronie niemieckim – elekcja Henryka Ptasznika na króla Niemiec.
928 – Wyprawa Henryka Ptasznika przeciwko Słowianom.
929 – Hołd czeski Henrykowi Ptasznikowi.
955, 10 sierpnia – Bitwa na Lechowym Polu koło Augsburga, stoczona pomiędzy rycerstwem niemieckim pod wodzą króla niemieckiego Ottona I, posiłkowanym przez Czechów, a wojskami Madziarów (Węgrów). Bitwa zakończona klęską Węgrów.
960–992 – Panowanie Mieszka I.
962, 2 lutego – Koronacja cesarska Ottona I.
966 – Chrzest Mieszka I .
968 – Utworzono pierwsze biskupstwo misyjne w Poznaniu.
969 – Zamordowanie Nikefora Fokasa, cesarzem Bizancjum został Jan Tzimiskes.
972, 24 czerwca – Bitwa pod Cedynią pomiędzy wojskami księcia Polan – Mieszka I a wojskami margrabiego Marchii Wschodniej – Hodona. Bitwa zakończona klęską wojsk niemieckich.
981 – Utrata przez Polskę Grodów Czerwieńskich.
988 – Chrzest Włodzimierza Kijowskiego w Chersoniu przyjęty z Bizancjum.
991 lub 992 – Sporządzenie dokumentu Dagome iudex, będącego prawdopodobnie regestem dokumentu, którego wystawcą był Mieszko I. W dokumencie tym Mieszko oddał swoje państwo pod papieską opiekę.
993 – Założenie Delhi w Indiach.
997 – Śmierć św. Wojciecha nad jeziorem Drużno w trakcie misji chrystianizacyjnej Prusów.
999 – Kanonizacja św. Wojciecha.
1000 – Zjazd Gnieźnieński.
1000 – Wyprawa wikingów do Ameryki Północnej.
1018, 30 stycznia – Pokój w Budziszynie zawarty między Cesarstwem Niemieckim a Polską. Na jego mocy Polska zatrzymała Milsko, Łużyce i Morawy, a cesarz przyrzekł pomóc w planowanej przez Bolesława Chrobrego wyprawie na Kijów.
1025 – Koronacja Bolesława Chrobrego.
1025 – Koronacja Mieszka II Lamberta.
1054 – schizma wschodnia – rozłam chrześcijaństwa na wschodnie i zachodnie.
1066 – Najazd wojsk normandzkich Wilhelma Zdobywcy na Anglię.
1066, 14 października – Bitwa pod Hastings w południowo-wschodniej Anglii.
1077 – Cesarz Henryk IV pod murami Canossy.
1085 – Wilhelm Zdobywca, król Anglii, wydał kataster podatkowy Domesday Book.
1095, 18 listopada – Synod w Clermont. Papież Urban II ogłosił hasło wojny świętej, czym zapoczątkował wyprawy krzyżowe.
1096–1099 – I wyprawa krzyżowa.
1113 – Uznanie przez papieża Paschalisa II zakonu Rycerzy Szpitala Jerozolimskiego św. Jana Chrzciciela, znanych później jako joannici (później szpitalnicy).
1122 – Konkordat w Wormacji – koniec sporu o inwestyturę, ale nie o dominum mundi.
1138 – Bolesław Krzywousty wydał tzw. statut Bolesława Krzywoustego – akt polityczny ustalający zasady następstwa tronu i wprowadzający podział terytorialny Polski między synów Krzywoustego.
1147–1149 – II wyprawa krzyżowa.
1147 – Założenie Moskwy.
1152, 4 marca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa) na króla niemieckiego.
1155, 18 czerwca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego cesarzem Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
1161 – Powstała I Hanza.
1170, 29 grudnia – Zamordowanie Tomasza Becketa, arcybiskupa Canterbury.
1189–1192 – III wyprawa krzyżowa.
1190, 10 czerwca – Śmierć cesarza niemieckiego Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa).
1200 – Upadek cywilizacji Tolteków w Ameryce Środkowej.
1202–1204 – IV wyprawa krzyżowa.
1204, 12 kwietnia – Zdobycie Konstantynopola przez krzyżowców.
1206 – Powstanie państwa Czyngis-chana.
1210 – Rycerze krzyżowi opanowali Inflanty.
1214, 27 lipca – Bitwa pod Bouvines pomiędzy siłami cesarza niemieckiego Ottona IV i króla angielskiego Jana bez Ziemi a wojskami król Francji Filipa II Augusta. Zwyciężyły wojska francuskie.
1215 – Sobór laterański.
1215 – Wielka Karta Swobód – akt wydany przez króla Anglii Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, ograniczający władzę monarszą w dziedzinie skarbowej i sądowniczej.
1215 – Zdobycie Pekinu przez Czyngis-Chana.
1217–1221 – V wyprawa krzyżowa.
1220 – Powstanie "Kroniki" Wincentego Kadłubka.
1241 – Pierwszy najazd Tatarów na Polskę, bitwa pod Legnicą.
1243, 26 czerwca – Bitwa pod Köse Dağ. Armia mongolska pod dowództwem Bajdżu pobiła armię seldżucką sułtana Kaj Chusrau II.

1248–1250 – VI wyprawa krzyżowa.
1258 – Prowizje oxfordzkie.
1258, 10 lutego – zdobycie Bagdadu przez Mongołów. Koniec kalifatu Abbasydów.
1265 – Początek angielskiego parlamentaryzmu.
1270 – VII wyprawa krzyżowa.
1271–1295 – Podróż Marco Polo z Wenecji do Chin.
1291 – Upadek Akki, ostatniej twierdzy krzyżowców w Palestynie.
1300 – Założenie miasta Warszawy.
1302 – Po raz pierwszy zwołano Stany Generalne we Francji.
1309–1377 – Niewola Awiniońska (dwóch papieży awinioński i rzymski).
1320 – Koronacja Władysława I Łokietka.
1337–1453 – Wojna stuletnia między Anglią a Francją.
1330 – Wprowadzenie w Europie podziału doby na 24 godziny.
1347–1350 – Wielka epidemia dżumy w Europie.
1364 – Założenie Akademii Krakowskiej.
1368–1644 – Dynastia Ming w Chinach.
1377 – Jagiełło wstąpił na tron Litwy.
1378–1417 – Wielka Schizma Zachodnia.
1382 – Zdobycie Moskwy przez Tatarów.
1385, 14 sierpnia – Unia w Krewie – unia personalna Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim.
1386 – Koronacja Władysława II Jagiełły na króla Polski.
1410, 15 lipca – Bitwa pod Grunwaldem.
1419 – Powstanie husyckie w Czechach.
1429 – Pierwsze wystąpienie Joanny d'Arc.
1439, 6 lipca – Unia florencka – próba zażegnania schizmy wschodniej.
1440–1444 – Unia polsko-węgierska.
1444, 10 listopada – Bitwa pod Warną między wojskami polsko-węgierskimi pod dowództwem króla polskiego i węgierskiego Władysława III Warneńczyka a wojskami tureckimi pod dowództwem sułtana Murada II. Bitwa wygrana przez Turków, poległ król Władysław III.
1453 – Koniec wojny stuletniej między Anglią a Francją.
1453 – Zdobycie Konstantynopola przez Turków. Upadek cesarstwa bizantyjskiego.
1455 – Ukazała się drukiem tzw. Biblia Gutenberga.
1457 – Wydanie Psałterza mogunckiego przez Gutenberga.
1474 – Pierwszy druk na ziemiach polskich (Calendarium anni Domini 1474 currentis).
1489 – Wit Stwosz ukończył ołtarz mariacki w Krakowie.
1492 – Śmierć Kazimierza Jagiellończyka.
1492 – Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba.
1492 – Zdobycie (rekonkwista) przez królową Izabelę Kastylijską ostatniego państwa muzułmańskiego na Półwyspie Iberyjskim, Grenady.