Henryk IV Salicki

Z Wikipedii

Henryk IV Z bożej łaski Cesarz Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, król Niemiec, książę Bawarii

król Niemiec
Okres urzędowania	od 1056 (do 1065 regencja matki) do 1105
Poprzednik	Henryk III
Następca	Henryk V
Dane biograficzne
Dynastia	dynastia salicka
Urodzony	11 listopada 1050
Zmarł	7 sierpnia 1106
Ojciec	Henryk III
Matka	Agnieszka z Poitou

Henryk IV (ur. 11 listopada 1050 w Goslar, zm. 7 sierpnia 1106 w Liège), król niemiecki od 1056 (faktycznie od 1065), cesarz rzymski od 1084 do swojej abdykacji w 1105 , najstarszy syn cesarza Henryka III i jego drugiej żony Agnieszki z Poitou (Akwitańskiej). Był trzecim cesarzem z dynastii salickiej (zwanej inaczej dynastią frankońską).

Koronowany na króla w wieku 6 lat. Do 1065 rządy w kraju sprawowała jego matka. Na początku panowania, bo już w roku 1071 musiał rozprawić się z buntem Sasów.

Popadł w konflikt z papieżem Grzegorzem VII o inwestyturę. Henryk osłabiony wojną domową w Niemczech i klątwa rzuconą na niego przez papieża, chcąc utrzymać się przy władzy, wraz z małym orszakiem udał się do Włoch w celu przebłagania papieża. Zastał go w zamku Canossa, gdzie w styczniu 1077 roku ukorzył się przed nim, pokutując 3 dni pod murami zamku w worku i boso. Naciskany przez doradców papież zdjął z Henryka klątwę.

Król wrócił do Niemiec, gdzie zastała go nowa wojna. Saska opozycja obrała królem Rudolfa Szwabskiego. Po 3 latach zamieszek wewnątrzniemieckich górę wziął Henryk, który pokonał Rudolfa w 1080 roku, w bitwie tej zginął sam antykról. Henryk opanował sytuację w Niemczech. W 1083 roku na czele armii wyruszył do Włoch, by rozprawić się z papieżem. Kolejne papieskie klątwy nie osiągnęły celu, papieża uratowali Normanowie, Grzegorz VII został wygnany do Neapolu, gdzie wkrótce zmarł.

W 1084 Henryk został koronowany na cesarza przez antypapieża Klemensa III. Ostatnie dwadzieścia lat panowania Henryka to dalszy okres wojen domowych w Niemczech. W 1085 roku Henryk podarował księciu czeskiemu Wratysławowi koronę królewską. Henryk planował również wyprawę wojenną na Polskę i Węgry, jednak wobec sprzeciwu Sasów nigdy nie doszły one do skutku.

W 1105 roku opuszczony przez ostatnich stronników Henryk został zmuszony do abdykacji. Władzę przejął jego syn Henryk V.

[edytuj] Kalendarium panowania

1056 – koronacja Henryka na króla po śmierci jego ojca. Władzę w jego imieniu sprawuje matka, cesarzowa Agnieszka.

1062 – "zamach w Kaiserswerth". Regencję przejmuje Annon, arcybiskup Kolonii.

1063 - 1065 – regencja arcybiskupa Adalberona z Bremy.

1065 – Henryk przejmuje władzę w państwie.

1066 – wygnanie z cesarstwa Adalberona przez książąt.

1070 - 1071 – konflikt cesarza z księciem Bawarii, Ottonem z Northeim.

1073 – bunt Sasów, pierwsze sprzysiężenie w Tribur (książęta przeciwko cesarzowi).

1074 – zniszczenie miasta Harzburg przez chłopów saskich. Narodziny Konrada, syna Henryka.

1075 – papież Grzegorz VII występuje z dokumentem ‘dictatus papae’, który głosi o wyższości władzy duchowej nad świecką. Kapitulacja Sasów w Oberspier. Początek sporu o inwestyturę.

1076 – cesarz i papież wzajemnie zrzucają się z tronów (Henryk na synodzie biskupów niemieckich w Wormacji, Grzegorz w Rzymie - ekskomunika). Drugie sprzysiężenie w Tribur.

1077 – Henryk w Canossie w Toskanii zmuszony do ukorzenia się przed papieżem. Grzegorz cofa ekskomunikę. W Niemczech – wybranie antykróla przez część zbuntowanych książąt. Zostaje nim Rudolf z Rhieinfelden, książę Szwabii. Śmierć cesarzowej Agnieszki.

1078 – synod wielkopostny w Rzymie i zakaz świeckiej inwestytury.

1079 – Fryderyk ze Staufen (protoplasta rodu Hohenstaufów, późniejszych władców Niemiec) otrzymuje tytuł księcia Szwabii od cesarza.

1080 – kolejna ekskomunika Henryka z powodu konfliktu o inwestyturę. Biskupi niemieccy wybierają antypapieża – Wiberta z Rawenny, który przyjmuje imię Klemens (Klemens III). Wojska cesarskie przegrywają z Sasami pod Elsterą, jednak na polu bitwy ginie antykról Rudolf.

1081 – wyprawa włoska Henryka. Herman z Salm zostaje wybrany antykrólem, jednak nie zdobywa tak powszechnego poparcia jak Rudolf.

1084 – Zdobycie Rzymu przez Niemców. Oblężenie Zamku Św. Anioła. Klemens III jednogłośnie zostaje wybrany papieżem i koronuje Henryka i jego żonę Bertę.

1085 – powszechny pokój boży ogłoszony na synodzie w Moguncji. Grzegorz VII umiera na wygnaniu w Salerno. Książę czeski Wratysław II, wasal Henryka – koronuje się na króla. Urban II zostaje papieżem.

1086 – narodziny Henryka, drugiego syna cesarza.

1087 – Konrad zostaje mianowany współkrólem.

1088 – śmierć Hermana z Salm.

1089 – ślub cesarza z Eupraksją (Adelajdą).

1090 - 1097 – druga wyprawa włoska. Matylda z Toskanii i Welf V, książę bawarski, zaciekli wrogowie Henryka biorą ślub. W ten sposób cesarz zostaje uwięziony we Włoszech.

1093 – Konrad, syn Henryka przechodzi na stronę jego przeciwników i zostaje koronowany na króla Włoch.

1094 – Adelajda zdradza w Rzymie męża – oskarża go przed dostojnikami kościelnymi między innymi o świętokradztwo i bezbożność.

1095 – Urban ogłasza początek wypraw krzyżowych w Clermont.

1097 – rozpad związku Welfa z Matyldą, Henryk wraca do Niemiec.

1098 – detronizacja Konrada.

1099 – Henryk V współkrólem, Paschalis II papieżem.

1101 – śmierć Konrada.

1103 – pokój boży ogłoszony w Moguncji.

1104 – zdrada Henryka V. Powstanie w Rzeszy przeciwko cesarzowi.

1105 – zwabiony podstępem syna, Henryk IV zostaje uwięziony na zamku w Bockelheim.

1106 – wymuszenie na cesarzu abdykacji, który po zrzeczeniu się korony ucieka do Nadrenii, gdzie gromadzi zwolenników i stacza zwycięskie bitwy pod Vise i Kolonią. Umiera w Leodium.

[edytuj] Małżeństwa i potomstwo

Henryk IV był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Berta Sabaudzka, córka hrabiego Sabaudii Ottona I. Drugie małżeństwo z Eupraksją (po koronacji Adelajdą) było bezpotomne.

Z pierwszego małżeństwa pochodzili: