Teutotitlān

Īhuīcpa Huiquipedia, in yōllōxoxouhqui cēntlamatilizāmoxtli

Nāhuatilīlli Tlācatlahtocāyōtl Teutotitlān ahnōzo Teutotitlān (Teutontlahtōlli: Deutschland ahnōzo Caxtillahtōlli: Alemania), in tlācatiyān ipan Europan ca. Berlīn in ialtepenanyo in Teutotitlān.

Cuāxōchtia canahpa ayamictlāmpa īca Baltico hueyātl, canahpa huitztlāmpa Suiztlān īhuān Auztlān in Alpino tepetlanco, īhuān canahpa iquizāyampa Checatl Tlācatlahtohcāyōtl ihuan Polontlān īhuān canahpa Icalaquitlāmpa nō Francitlān, Tlanitlālpan īhuān Belxicān.

Inīn tlahcuilōltechpa 1 Tlahtōllōtl 2 Teutotitlān īxeliuhca 2.1 Tlācanemitiliztli 3 Occequīntīn macehuallahtōlcopa 4 Āmoxtiliztli

[ticpatlaz] Tlahtōllōtl

Europan tlahcopampa ōchantiaya īpan huēhuetlācah ītlein āxcān yehhuāntin teutontēcah. Roma oquipiya canapa analco Rinn atoyatl in Altepecalpolli Germania, Retia ihuan Norica. In tlacah ochantiaya nican tlalpan motonehua germanus.

Ipan 1517 xihuitl, teutontēcatl teopixqui Martin Luther, in itech icalacohuayan ce iteopantzin Teutotitlān quizaliuh amatlahcuicolli in ica quitepanotlaya 95 itetlatzohuililiz ihuic tetlapopolhuiliz. In quixtiani teocalpan Roma amo tlahuelcaqui icuilotihuan ihuan romateopixque tlaquixtiah inon tlacatl ihuicpa Roma quixtianayotl. Yehuatl nextia a inic ce teutontecatl tlalnetoquixtianayotl.

Cequintin pipiltin Bohemian chanehqueh in Iquique hueltepotztocayah ineltococayo teutontecatl tlalnetoquixtianayotl, calaquicoh itic tecpantzin in moquetzticac in oncan altepepan motenehua Praga, ihuan oquimayauhque in huicpa pochquiyahuatl omextin tlahtocaixiptlatzintin. Yehhuatl in iximacho yuhquin “Pochquiyahuacpa Itemayahuiliz in Praga” ihuan omochiuh ipan 1618 xihuitl, Yuh opeuh in motoyotia “Cempoalli omatlactli xihuitl Iyaoyo”. Ipan 1648 xihuitl, zanyeyo ihcuac, Westfalenne nonotzaltica ompa Teutotitlan, tlami in motocayotia “Cempoalli omatlactli xihuitl Inyaoyo”.

Inin xihuitl 1806, ihcuac Napoleon otlacauh itepacholiz cemiac ihueyitlahtocayo icampa yaoyotl, in xocoyotzin hueyi tlahtoani ihuic Yectli Hueytlahtocayotl Romatecatl ipan Germania, opeuh in ipan huehuetlahtocayomeh cah, icampa xitlachihua ce Tlacetililli teutontlacatlahtocayotl.

Nican tlalli motlaicalia itech izcalli ihuic ce “Hueyi Teutotitlan”, ica iteutontlahtoltlalhuan ahnozo ce “Tepitzin Teutotitlatzintli”, tlachiuhtica ica occequin tlacatiyameh quemeh Auztlan, Suiztlan ihuan Lichtentlan.

Ipan 1867 xihuitl, zanyeno ihcuac teutontlahcuilo in itoca Karl Marx quipanitlaza iamox in quitocayoti “Das Kapital”.

Ipan 1939 xihuitl, noyuhqui ompehua hueyi Iyaoyo in Cemanahuac Inic Ome ihcuac Teutotitlan motepehua Polontlan auh tlahtoanteixiptla yaoquizcani Adolf Hitler occequin tlahtocayomeh ica omicquioh yudiotlacah ipan Auschwitz miccalco inic teutonmecatlacayotl NAZI.

Inin xiuhpan 1950, Robert Schumann, in teutontecatl teuctli otlacati ipan Francitlan, ihtoca inahuatiltlahtolli, “ Francitlān ihuan Teutotitlan, motenehua quemeh in cuayollotl ihuicpa europanecah calpoltin aquin otetlahtolcaquili pohualtzin canahpa in axcan Tlacetiliztli Europanecatl”.

In 3 Tlamahtlācti xiuhpan 1990, in RDA (Yahatequitic Tlacatlahtocayotl Teutotitlan) otetocac ican RFA (Nāhuatilīlli Tlacatlahtocayotl Teutotitlan), inic quenin Teutotitlan ce tlacetililtlahtocayotl.

In xiuhpan 1994, in nahuatililli teutonteuctli H. Kohl, cristianotlacatepachohuani, oquipiya inic macuilli itepacholiz.

[ticpatlaz] Teutotitlān īxeliuhca

Teutotitlān īxeliuhca
Tlahtohcāyōmeh	Chānehqueh (2005)	Tentli (km²)	Āltepēnānyōtl
Tlācatlahtohcāyōtl Teutotitlān	103 088 000	1 959 248	Berlīn
1. Baden-Württemberg	1 051 000	300	Stuttgart
2. Bavaria	2 842 000	177	Munich
3. Berlīn	517 000	3.812	Berlīn
4. Brandenburgo	751 000	87	Potsdam
5. Bremen	4 256 000	1.642	Bremen
6. Hamburgo	3 238 000	2.317	Hamburgo
7. Hessen	2 475 000	288	Wiesbaden
8. Mecklenburg-Pommern Icalaquiyān	562 000	73	Schwerin
9. Tlani Saxonia	1 489 000	168	Hanover
10. Rhein Ayamictlan-Westfalen	4 893 000	529	Düsseldorf
11. Rheinland-Pfalz	3 116 000	204	Mainz
12. Sarre	2 334 000	407	Sarrebruck
13. Saxonia	6 652 000	231	Dresde
14. Saxonia-Anhalt	14 161 000	120	Magdeburgo
15. Schleswig-Holstein	3 988 000	180	Kiel
16. Thüringen	1 605 000	144	Erfurt

[ticpatlaz] Tlācanemitiliztli

Nicān ipan Teutotitlān, cē tlahtohcāyōtl quenīn chantiah miaquīntīn chōntalchānehqueh:

•  Turquitlān, 2,450,000 turquitēcah
•  Portocallān, 150,000 portocaltēcah
•  Caxtillān, 83,400 caxtiltēcah
•  Rōmantlān, 73,400 rōmantēcah
•  Mēxihco, 37,000 mēxihcah

[ticpatlaz] Occequīntīn macehuallahtōlcopa

• Chollahtōlli: Alimaña
• Mixtēcatlahtōlli: Alemaña
• Otontlahtōlli: Alemañä
• Tzapotēcatlahtōlli: Alemania

[ticpatlaz] Āmoxtiliztli

• Ediciones Trébol, Diccionario Enciclopédico Visual īpān caxtillahtōlli, Cargraphics S.A., otepoztlahcuiloc ipan Colontlān, 1997.