Mēxihco

Īhuīcpa Huiquipedia, in yōllōxoxouhqui cēntlamatilizāmoxtli

Mēxihco īāchcāuhtōcā Mēxihcatl Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl (Caxtillāntlahtōlcopa México īāchcāuhtōcā Estados Unidos Mexicanos) tlācatiyān tlātectli īpan Ixachitlān mictlāmpa; īāltepēnānyō Mēxihco Tēcuācān ca.

Cuāxōchtia canahpa in mictlāmpa īca Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān, canahpa nō tlāpcopa huitztlāmpa īca Cuauhtēmallān īhuān Belice, canahpa tlāpcopa īca in Ayōllohco Mēxihco īhuān in Caribe Huēyātl, īhuān canahpa in cihuātlāmpa īca Ilhuicaātl Pacífico.

Mēxihco tlātectli īpan inic mācuīlli tlālpan Ixachitlānco īhuān inic mahtlāctli onnāhui tlālpan Cemānāhuac. Mēxihco ca in tlācatiyān īca ocachi caxtillahtōhqueh, īhuān ocachi mācēhualchānehqueh.

Iuh zan tlācatiyān īhuīc Latintēcatl Ixachitlān īpan Organización para la Cooperación y el Desarrollo Económico īhuīcpa 1994 ^{(8 tōchtli)}, Mēxihco ca achitlahco tequiyōtl tlācatiyān.

Inīn tlahcuilōltechpa 1 Tōcātiliztli 2 Tlahtōllōtl 3 Cemānāhuacāyōtl 3.1 Tepētiliztli 3.2 Yeyāntli īpan Mēxihco 3.3 Yōlcatiliztli 4 Tlanahuatīliztli īhuān cemitquimatiliztli 4.1 Mēxihco īxeliuhca 5 Tequiyōtl 6 Chānehquehmatiliztli 6.1 Huēyi āltepētl 6.2 Tlācanemitiliztli 6.3 Tlahtōlli ipan Mēxihco 6.4 Neltococayōtl 7 Tōltēcayōtl 7.1 Īxiptlayōliztli 7.2 Tlacualcāyōtl 7.3 Tōnalizcāyōtl 7.4 Cuīcayōtl 7.5 Momotlalcāyōtl 8 Nemachtiliztli 9 Tlalyehcotiliztli 10 Tlamatiliztli īhuān Āmantēcayōtl 10.1 Tlachicāhualiztli 10.2 Huaznenquiliztli 10.3 Nēzcāyōpanōliztli 10.4 Huēhuehtlatquicayōtl 11 Tlaīxcopinaltin 12 Nō xiquitta 12.1 Āltepēmachiōmeh 13 Occequīntīn macehuallahtōlcopa 14 Āmoxtiliztli 15 Tlahtōlcaquiliztilōni

[ticpatlaz] Tōcātiliztli

"Mēxihco" quitōznehqui "Mēxihtli" ahnōzo "Mēxihtin" īhuān "-co". Quilmach cē aztēcatl yāōquizqui in ōmpa Chicōmoztoc.

Ahnozo occequīntīn quihtoa "Mēxihtli": "Mētztli", "xīctli" īhuān "-co".

Īachtopa occē tōcāitl: Imperio Mexicano (Mēxihcatl Huēyitlahtohcāyōtl), Nación Mexicana (Mēxihcatl Tlācatiyān) īhuān República Mexicana (Tlācatlahtohcāyōtl Mēxihcatl).

Āxcān īāchcāuhtōcā īnēz in 1917 Mēxihcatl Nahuatīlāmoxpan iuhquin Estados Unidos Mexicanos (Mēxihcatl Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl).

Āxcān īpan caxtillahtōlli motlahcuiloa "Mēxihco" iuhqui México, īpan Caxtillān tlahcuiloah Méjico .

[ticpatlaz] Tlahtōllōtl

Xiquitta zāzanilli: Mēxihco tlahtōllōtl

Xiquitta zāzanilli: Mēxihco Tenōchtitlān

Xiquitta zāzanilli: Mēxihcatl Tlācaxoxouhcāyōtl

Mātēl 22,000 xiuhpan mācēhualli ixachitēcatl ōchāntih īpan inōnqueh tlālli, quilmach Mēxihcah ōquipēuhqueh īmāltepēuh, Mēxihco Tenōchtitlān, īpan Tlayēti 18, 1325 ^{(2 calli)} xihuitl. Occequīntīn huēhuehyi Mēxihco tlahtocāyōtl nō ōancatcah:

• Ōlmēcah
• Chīchīmēcah
• Tōltēcah
• Mayātēcah
• Cuextēcah
• Mixtēcah
• Tzapotēcah
• Michhuahqueh
• Aztēcah

Nōzan, caxtiltēcah tēpēhuanih ōquixitiniah Mēxihcah īpan Tlachicuēiti 13, 1521 ^{(3 calli)} xihuitl auh mopēhua Inoquīpan Caxtiltepēhuacāhuitl.

Caxtiltēcah ōquipolo Mēxihco Tenōchtitlān icchīhua Āltepētl Mēxihco ītlācatiyān, Yancuīc Caxtillān.

Yohuac īpan Tlachiucnāuhti 15, 1810 ^{(6 tōchtli)} xihuitl, ōmpēuh Mēxihco huēyi Tēmaquixtilizyāōyōtl, ihcuāc teōpixqui Miguel Hidalgo y Costilla māltepētlālia in oncān teōcalpan motōcāyotia Dolores in īpan Cueyatlālco. In caxtiltēcah zannō ihcuāc quitlāliah tēuctli in ītōcā Francisco Xavier Venegas iuhquin ōntlahtoāni nicān Yancuīc Caxtillān.

Tlachiucnāuhti 27, 1821 ^{(4 calli)} xiuhpan, ōcalacque Āltepētl Mēxihco Agustín de Iturbide īhuān īyāōquizcahuān. Iuh ōmochīuh ītēmaquixtiliz Yancuīc Caxtillān in īhuīcpa Huēhueh Caxtillān, Europanco. Īca ītōcā Agustín Inic Cē, inīn xiuhpan motlahtohcātlālia Iturbide huēyi tlahtoāni in īpan ixquich Mēxihco ahnōzo huēhuehtlahtohcāyōtl in Ānāhuac.

Īpan 1846 ^{(3 tōchtli)} xihuitl, ōmpēhua yāōyōtl in tlein Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl chānehqueh ōquichihuilique Mēxihco inīc quincuīcuilizque mēxihcah huel cencah huēyi īcecniquizaliz intlāltzin. Inīc yāōyōpan quicuīcuilique Mēxihco in āxcān tiquixmauhtih iuhquin California, Nevada, Utah, Colorado, Yancuīc Mēxihco, Texas, Arizona īhuān occē tlahtohcāyōtl. Quipalehuique in īquizcan, ōmicque inīn yāōyōpan in iximachoh iuhquin (Tiyacauhque Īconehuantzin Chapōltepēc). Otlan in yāōyōtl īpan 1848 ^{(5 tecpatl)} xihuitl.

Īpan Tlamācuīlti 5, 1862 ^{(6 tōchtli)} xihuitl, mēxihcatl yāōquizque īhuān yāōquizcayacanqui in ītōcā texācatl Ignacio Zaragoza, quimpēuhqueh francitēcah in oncān ītauhcayō motōcāyotia (Īnecaliliz in Cuetlaxcōāpan) īpan yāōcāltepēpan Loreto īhuān Guadalupe īca nāhuamācēhualtin zacapoaxtlah īhuān xōchipolcah. Zātēpan, īpan 1864 ^{(8 tecpatl)} xihuitl, nicān pēhua Mēxihco Tenōchtitlān īntlahtohcāyōpan auxtēcah huēyi tlahtoāni Ferdinand Maximilian īhuān huēyi cihuātlahtoāni Carlota Amalia.

Nicān ōpēuh, in īpan Tlamahtlāccēti 20, 1910 ^{(2 tōchtli)} xihuitl huēy yāōyōtl ihtic Mēxihco motōcāyotia "Mēxihcatl Icnīuhyāōyōtl", in iuh ōmāltepētlāli Francisco I. Madero.

Inīn xiuhpan 1942 ^{(8 tōchtli)}, Mēxihco tecentili “Los Aliados” īpan Īyāōyo in Cemānāhuac Inic Ōme īca ītlanapololiz inīc Ehēcayāōquizcani 220.

Īpan Tlamahtlācōnti 1, 2000 ^{(1 tecpatl)} xihuitl, Vicente Fox tlaīxquetzalli īhuīcpa PAN, yehhuātl nicpēhua īmēxihcatetenahuatoh, in āquin inic cē Tlahtocātēīxiptla quimauhtili, mēxihcah quitenauhque Ernesto Zedillo iuhquin yancuīc huēyi tlahtōcauh Mēxihco ihic occequīntīn mecatlācayōtl; PAN huetzicoh in cemitquimatiliztli īpampa 70 xihuitl ītepacholiz PRI.

Felipe Calderón ōpēuh mēxihcatetenahuatoh ocaqui mohuetehuaque, ixachi patio īhuān ocachi tzacualtoc ōmpa Mēxihco, nicpia in PAN occequīntīn ōnicpēuh īpan īocohuetziqui Andrés Manuel López Obrador, tlaixquetzalli īhuīcpa PRD. Felipe Calderón cah āchcāuh Tlahtohcātēīxiptlani īhuīcpa Tlamahtlācōnti 1, 2006 ^{(7 tōchtli)} xihuitl.

[ticpatlaz] Cemānāhuacāyōtl

Mēxihco cuāxōchtia canahpa in ayamictlāmpa īca Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl canahpa huitztlāmpa Cuauhtēmallān īhuān Belice, canahpa Iquizayān Ayōllohco Mēxihco īhuān Caribe Huēyātzin īhuān canahpa īcalaquiyāmpa Ilhuicaātl Pacífico īhuān Ayōllohco California.

Cemantoc tlālli ītlaīxpayo ca 1,959,248 Km² īhuān tlālhuāctli ītlaīxpayo 5,127 km². Īānāhua tlatlamachiyōtiāni 11,122 km. Ca miaquīntīn Tlātlālhuāctli: Revillagigedo Tlātlālhuāctli (Socorro, Clarión, San Benedicto, Roca Partida), īhuān in Marías Tlātlālhuāctli (María Madre, María Cleofas, María Magdalena, San Juanito), in Pacíficoc; in Guadalupe, Cedros, Ángel de la Guarda, Coronado, Rocas Alijos, Tlālhuāctli in Tiburón, Tlālhuāctli in Carmen, īxco in Tlani California Tlālyacatl īhuān Sonora hueyātēntli; īhuān in Āltepētl Carmen, Cozumel, Cihuāh Tlālhuāctli, īhuān in Atzatzazmolli Cōcōloh , Atlānticoc. In quipiya in Tlālhuāctli in Mictlāmpa īhuān Farallones, teilhuilli Mēxihco, ca ahmōtlami.

[ticpatlaz] Tepētiliztli

Mēxihco ca cē tepētlatic tlālli. In Nāntepētlah Cihuātlāmpa, in Nāntepētlah Tlāpcopa īhuān Nāntepētlah Huitztlāmpa. In Centlazotl Yancuītletepētic. Popōcatepētl, tletepētl ahciqui ahco in Mēxihco Tlahtohcāyōtl, Morelos īhuān Puebla. Achi ahuīc īpalax in Tlamahtlācōnti 15, 2000 xihuitl. Iztaccihuātl, itōcā cē tletepētl ahciqui ahco in Mēxihco Tlahtohcāyōtl īhuān Puebla. Cītlaltepētl, ahnōzo "Āhuīlizāpan tlachihchiquilli", tletepētl ahciqui Puebla īhuān Veracruz.

[ticpatlaz] Yeyāntli īpan Mēxihco

Mēxihco piya miaquīntīn yeyāntli xiuhpan. In piya mochīntīn tēl īpan Wladimir Köppen iuhcāyōtl. Nican yeyāntli ahmoneuhqui ipan mochi Mēxihco, inon tlācatiyān ica mediterreaneo yeyantli ica miactin tepetl, in xopantlan ahmo quiyahuitl ica ixachi tonayoh ipan aco temperatura. Nican ayamictlampa ixachi huacqui ihuan tepeyoh ica chicahuac ehecatl ihuicpa Bravo atoyatl quemeh tlahtocayouhtic cuauhtlah Barrancas del Cobre in ompa Chihuahuac. Nochipa tepetlampa quipia miac cuauhtlah cepayauhtic. In mexihcatencalixcuatl ica USA In ixtlahuatl ca, ce yeyantli cenca tepeyohtic in yuh Sierra Madre Icalaquiyampa, Sierra Madre iquiziyampa ihuan Sierra Nevada, tlen atlacomolli quipia ixachi atl en forma de atemoctli ihuan atoyatl ipan tlani temperatura.

Ipan no tlahcopampa atoctlah ica ehecahuacqui, Mēxihco nican quipia ixtlahuatl ihuan tepetzintli quemeh motenehua El Bajío icampa caxtiltecah. In huaccaixtlahuatl^[2]. nican tlacatiyan Sonora, Chihuahua ihuan Tlani California ca, quemeh tlahtocayoh cuauhtlah El Viscaíno in ompa Tlani California.

[ticpatlaz] Yōlcatiliztli

Xiquitta zāzanilli: Mēxihcah yōlcah

Nō xiquitta Mēxihcah totomeh quemeh cuāuhtli, tzopilōtl, centzontli, quetzaltōtōtl, alotl, ahnozo yōlcah ocēlōtl, coyōtl, māpachtli, miztli, tecuanōtl, cuechcōātl, tlācamichin, āyōtōchtli, āxōlōtl, āmiztli īhuān occequīntīn.

[ticpatlaz] Tlanahuatīliztli īhuān cemitquimatiliztli

[ticpatlaz] Mēxihco īxeliuhca

[ticpatlaz] Tequiyōtl

Mēxihco cē tequiyōtl īpan Ixachitlān ītech temocpan Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl īhuān Canauhtlān. Mēxihcatl tequiyōtl tequipanoa īhuīc tlaquixtilli techiactli īcan inic cē pixcaliztli, nōiuhqui inic ōme tequipanolli in ahuicyaliztli īca in ahuicyanimeh mochi xiuhpan āltepēmeh quēmeh āltepēmeh īca ānāhuaxaltentli, caxtiltēhuaque āltepēmeh, huēhuehtzacualtipac āltepēmeh, chīhualoyāltepēmeh, yeliliztli iuhcanqueh īhuān momotlaliztli. Mēxihco piya cē ācalquīxōhuayān ītequipanoliz in ōmpa Ācapōlco, Ācalquīxōhuayān Vallarta, Chalchiuhcuecān, Tampico, Ensenada, Chetumal, Manzanillo, Salina Cruz, Cōātzacualco, Mazātlān, īhuān occequīntīn.

Occequīntīn mēxihcah huēyi tequipanoltin in tlalpixcayōtl īhuīpan cintli, tlālcacahuatl, cafetzin, ācintli, āhuacatl, chayohtli, chīlli, naranjaxocotl, maniltzapotl, nohpalli, ochonetli, xonacatl, xoxocotl, nōhuān pitzopixcayōtl, tōtōlpixcayōtl, ichcapixcayōtl, cahuayōpixcayōtl, cuacuepixcayōtl, tentzonpixcayōtl, pipiyolpixcayōtl, īnōmpan coyonimatiliztli tlaquixtilli iztac teōcuitlatl, cōztic teōcuitlatl, chīltic tepoztli, tlīltepoztli, āmochitl, temētztli, in chīhualoyān mictlāmpa Mēxihco īpan Tlahtoāntepēc, Mēxihco Tlahtohcāyōtl, Xālīxco, īhuān mēxihcāltepēmeh in ōmpa calīxcuātl īca Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl.

Mēxihcatl peso cah in achauhtomīn īpan Mēxihco. Inīn cateh:

Tepoztomīn	Āmatomīn
10¢ 20¢ 50¢ $1 $2 $5 $10	$20 $50 $100 $200 $500 $1000

[ticpatlaz] Chānehquehmatiliztli

Īca 103 000 (2005 tlapōhualiztli), Mēxihco cah in achi caxtillahtōhqueh tlācatiyān.

[ticpatlaz] Huēyi āltepētl

Āltepētl Chānehqueh Āltepētl Mēxihco 19 231 829 Āltepētl Ātemaxac 4 095 853 Āltepētl Tlahtoāntepēc 3 664 331 Āltepētl Cuetlaxcōāpan 2 109 049 Āltepētl Tōllohcān 1 610 786 Tijuana 1 384 005 León 1 325 210 Āltepētl Juárez 1 313 338 Torreón 1 210 890 Āltepētl San Luis Potosí 1 075 000

Āltepētl Chānehqueh Mēxihcali 900 965 Mérida 897 740 Ātotonilcapan 805 666 Tampico 803 196 Cōlhuahcān Rosales 793 730 Āltepētl Cuauhnāhuac 787 556 Ācapōlco 786 830 Āltepētl Chihuahuac 784 882 Morelia 735 624 Chalchiuhcuecān 702 394

[ticpatlaz] Tlācanemitiliztli

Xiquitta zāzanilli: Chontalnemitiliztli ipan Mexihco

Occē tequipanolli in tomīn (Dollar īhuān Euro), nahuatīlo īpampa in tlein mēxihcah chantiah īpan:  Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl īca 18,000,000 mēxihcah  Canauhtlān īca 50,000 mēxihcah  Teutotitlān īca 37,700 mēxihcah  Cuauhtēmallān īca 20,000 mēxihcah  Caxtillān īca 10,700 mēxihcah  Francitlān īca 14,700 mēxihcah  Tlacetilīlli Huēyitlahtohcāyōtl īca 7,800 mēxihcah  Belxicān īca 7,040 mēxihcah  Arxentitlān īca 6,230 mēxihcah  Chillān īca 5,400 mēxihcah  Suiztlān īca 5,360 mēxihcah  Necuiltōnolhuēyātēnco īca 3,400 mēxihcah  Tlanitlālpan īca 3,000 mēxihcah  Colontlān īca 2,670 mēxihcah  Arabia Sauditlān īca 2,520 mēxihcah  Suecatlān īca 2,500 mēxihcah  Itallān īca 2,400 mēxihcah  Panama īca 2,380 mēxihcah  Xapōn īca 2,320 mēxihcah

Nicān Mēxihco, cē tlahtohcāyōtl quenīn chantiah miaquīntīn chōntalchānehqueh:  Caxtillān, 110,200 caxtiltēcah  Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl, 100,000 tlahtohcāyōtēcah  Arxentitlān, 92,000 arxentitēcah  Cuauhtēmallān, 85,000 cuauhtēmaltēcah  Xina, 78,500 xinatēcah  Teutotitlān, 75,200 teutontēcah  Zōllān, 60,000 zōltēcah  Colontlān, 57,300 colontēcah  Libano, 55,800 libanēcah  Nicānāhuac, 54,940 nicanahuacah  Panama, 54,500 panamecah  Itallān, 48,200 italtēcah  Brasil, 35,500 brasiltēcah  Ecuador, 33,970 ecuadortēcah  Peru, 33,600 perutēcah  Cōzcatlān, 28,430 cōzcatēcah  Copan, 27,000 copanēcah  Francitlān, 25,800 francitēcah  Corea Huitztlāmpa, 21,100 coreanēcah Occequīntīn tlācatiyān īca 280,600 chānequeh

[ticpatlaz] Tlahtōlli ipan Mēxihco

Xiquitta zāzanilli: Tlahtōltin īpan Mēxihco

In ahmō cah nahuatīllahtōlli Mēxihco. Caxtillahtōlli tēl, motlahtoa iuh de facto āchcāuhtlahtōlli auh 97% chānehqueh quimtlahtoa. Huēynahuatīlli īhuīc Mācēhuallahtōltin tēl, piya mochīntīn mācēhuallahtōltin motlahtoa Mēxihco, īhuīc tleinzāzo chānehqueh tlapōhualli, cualli iuhquin Caxtillahtōlli canah motlahtoa auh mācēhualtin hueliti ihcuiloa achcauhtlahcuilōlli īntlahtōlcopa.^[3]. Caxtillahtōltica, nahuatīlli tōcā -achi 60 tlahtōltin- tlācatiyān tlahtōltin. Inīn piya mochīntīn Ixachitēcah tlahtōltin tleinzāzo chīhualiztli; quitōznehqui, piya nō ahmācēhualtin Mēxihco. Ic, Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas piya Quicaputlahtōlli ōquichīuh īhuīcpa TCI, ^[4] nō in Cuauhtēmaltēcah Ixachitēcah tlācah.^[5] Mēxihco icpiya ixachi Caxtillahtōqueh īca ōmpa tlahtōlqueh tlein ōnto Caxtillahtōlli tlācatiyān, auh ica ⅓ mochi Caxtillahtōqueh Cemānāhuac.

Tlahtōltin motlahtoa Mēxihco cateh Nāhuatlahtōlli, Mayatlahtōlli, Mixtēcatlahtōlli, Tzapotēcatlahtōlli, Otontlahtōlli, Mazāhuahtlahtōlli, Michhuacātlahtōlli īhuān occequīntīn.
Occequīntīn Europanēcah tlahtōltin Veneziatlahtōlli, Temoteutontlahtōlli, Teutontlahtōlli, Francitlahtōlli, Catalantlahtōlli, Galixtlahtōlli īhuān Romanitlahtōlli.

[ticpatlaz] Neltococayōtl

Neltococayōtl īpan Mēxihco1
Neltococāyōtl	Neltocōca
Catolicismo Romano	74.612.373
Protestantismo īhuān Evangelismo Históricas Pentecostales In Cemānāhuac Ītlahuīl Occequīntīn	4,408,159 599.875 1.373.383 69.254 2.365.647
Bíblicas no evangélicas Adventistas Mormones Tlāchixqueh Xehova	1,751,910 488.945 205.229 1.057.736
Judaísmo "Yudiocayōtl"	45.260
Aocmo Neltococayōtl	2.982.929
Mahomayōtl	5,874
No especificada	732.630
1Sólo contempla la población mayor de cinco años, que en el año 2000 sumaba 84.794.454
Fuente: INEGI (2000) [1]

Cuix yectel xiuhtin, in achtocaxtiltoc tlācatl neltoquiztia īpan īcel teōtl tlachīhuani cemānāhuatl motenehua Ōmeteōtl ahnōzo Moyocoyani, mayātlācah motōcāyotia K’uh ītech occequīntīn ītōcāhuān.

Huēhuehmēxihcatl teōneltococāyōtl poliuhqui cenca iciuhcac catca īpampa catolicismo romano, mācēhualtin ahmō ōneltoqui mochololih canahpa ohuitepētitlān īhuān occequīntīn tlaihiyōhuatilocque zannō Santo Oficio (Caxtillān Atlācayōtl). Ihcuāc caxtiltēcah ōmpēhua mā xicristiania canah mācēhualtzintin zan motlamati Catolico teōneltococāyōtl quēmeh cristianoyōtl, mātēl in teōpixqueh tlamatizqiazque tlein ōyeyah occequīntīn cristianomeh ītōcā lutero tlalnetoqui, ortodoxo tlalnetoqui, īhuān inglatēcatlalnetoqui.

Mahomayōtl, yudioyōtl īhuān cristianoyōtl īhuīcpa huēytlahtōlāmoxtli īpal Fray Alonso de Molina, yeh ōquihcuilo Iudioyotl nozo Iudiocayotl, Mahomayotl auh Christianoyotl.

Mēxihco cah cē tlācatiyān ixachi católicos cemtlālticpacco, in mēxihcatl tlahtohcāyōtl ahmō inic cē neltococāyōtl. In xexelihuiztli intlā teōneltococāyōmeh tlācapachotiliztli īhuān īopacholiz in tētlamamaquiliztli inīn tlācatlahtocāyōtl omcauh ic 1857 Mēxihcatl Nahuatīlāmoxtli, īhuān ayāc catca īpan inīn nahuatīlli quin āxcān. In 1824 Mēxicatl Nahuatīlāmoxtli ihtoquiztia in āchcāuhteōtiliztli īpan mēxihcatl tlahtocāyōtl yezquia zan niman catolicoteōnechicoliztli, īhuān José María Morelos ihto tlein ahocmo piya ixnamiquiliztli nicpampa occequīntīn.

[ticpatlaz] Tōltēcayōtl

[ticpatlaz] Īxiptlayōliztli

Xiquitta zāzanilli: Mēxihcatl īxiptlayōliztli

Cah huēyi mēxihcah īxiptlayōliztli quēmeh Amores Perros auh Y Tu Mamá También auh huēhueh quēmeh Ahí Está El Detalle. Huēyi mēxihcah īxiptlayōtiani iuhquin Alfonso Cuarón īpan Harry Potter and the Prisoner of Azkaban.

[ticpatlaz] Tlacualcāyōtl

Mazqui in mācēhuallacualli inic cē catca, īpēhualiz īhuīc āxcān mēxihcatl tlacualli ōquichīuh Caxtiltepēhuacāuhpan. In mācēhuallacualli cintli, chīlli, etl, ayohtli, āhuacatl, camohtli, tlālcamohtli, xītomatl, mīltomatl, tlālcacahuatl, nohpalli, huauhtli, nacahuexōlōtl, canauhtetl, tōtōltetl, xomilin, chapōlin, chilocuilin, meocuilin, azcamolli, quilitl quemeh epazoyōtl, tzapotl, tlīltzapotl, nōchtli, capōlin. Neuhqui, miaquīntīn tlacualcāyōtl motēquitiltīlia āxcān son herencia de los āchcāuhtīca nextamaliztli ic cintli, in tlacualtin tlamatiliztli īpan tlecuitl, la molienda en molcaxitl īhuān metlatl. Īca caxtiltēcah ōacicoh pitzonacatl, cuacuauhnacatl, tōtōlnacatl; caxtilchīlli, pitzocuitlaxcotli, chiancacatl, chichihualatl, tlatezauhtli, xocoqui, in tlauhtli, caxtillaxcalli, xocomecatl īca tlapaloctli, lalaxtli mazatexocotl, ezxocotl, chiyacuilotl, xoxocotl occequīntīn. In ōmpa Teutotitlān in teixhuinotl.

Mēxihco tlācatiyān ica ixachi tlacualli in ōmpa Centlalticpactli quemeh tamalli, ātōlli, tlaxcalli, xocolātl, tlaxcalpōchōlli, octli, potzolli, tzopitl, chīlquilitl, teixhuinotl, octli, tlatetzauhtli, necuhtli, Tequillān metzcalli.

[ticpatlaz] Tōnalizcāyōtl

[ticpatlaz] Cuīcayōtl

Miaquīntīn cuīcayōtl neneuhcāyōtl cah inīn tlācatiyān iuhquin rock, pop nozo tlātlamantic. Huēyi tlacuīcaliztli cateh Jaguares, La Ley, Maná, El Tri īhuān Zoé.

Cah cuīcacan quēmeh Auditorio Nacional, Foro Sol auh Palacio de los Deportes Āltepētl Mēxihco auh Auditorio Coca-Cola Tlahtoāntepēc, īyān huēyi chōntallācatiyān cuīcatiani ōcuīcahuac iniuhquin Depeche Mode, Muse, Keane, Coldplay nozo The Who.

[ticpatlaz] Momotlalcāyōtl

Mēxihco Olimpicayān Āltepētl Mēxihco 1968.

[ticpatlaz] Nemachtiliztli

Álvaro Obregón ōquichīuh Secretaría de Educación Pública īpan 1922. Yehhuān piya nemachtiliztli Mēxihco.

[ticpatlaz] Tlalyehcotiliztli

[ticpatlaz] Tlamatiliztli īhuān Āmantēcayōtl

Yancuīc āmantēcayōtl Mēxihco āxcān cah auh yancuīc mēxihcah īāmantēcayō pēhua: Zonda quichīhua ehēcatlanōnōtzqui, Mastretta quichīhuāz tepozmalacatl.

[ticpatlaz] Tlachicāhualiztli

[ticpatlaz] Huaznenquiliztli

Miaquīntīn huaznenqui Mēxihco cateh. In cateh chiucnāhui āltepētepozcōātl líneas Āltepētl Mēxihco auh ōme Tlahtoāntepēc. Nō in Metrobús Āltepētl Mēxihco auh taxi ahciqui Mēxihco.

[ticpatlaz] Nēzcāyōpanōliztli

Mēxihco piya cemtlālticpamātlatl āxcāyōtl ".mx" īhuīcpa 1989.

[ticpatlaz] Huēhuehtlatquicayōtl

• 1987 Centro Histórico de la ciudad de Oaxaca y zona arqueológica de Monte Albán
• 1987 Achtocaxtilāltepētl Teōtihuacān
• 1987 Centro Histórico de la Ciudad de México y chinamilpan Xochimilco
• 1987 Ciudad prehispánica y Parque Nacional de Palenque
• 1987 Reserva de la Biósfera de Sian Ka'an
• 1987 Centro Histórico de la Heroica Puebla de Zaragoza
• 1988 Centro Histórico de Guanajuato y sus minas adyacentes
• 1988 Achtocaxtilāltepētl Chich'en Itza
• 1991 Centro Histórico de Morelia
• 1992 Ciudad Prehispánica de El Tajín
• 1993 Pinturas rupestres īpan San Francisco Tepētlān
• 1993 Centro Histórico de la ciudad de Zacatecapan
• 1993 Santuario de ballenas de El Vizcaíno
• 1994 Achto teōcalmecac Mācuīlpōhualxiuhpan 16 Popōcatepētlan
• 1996 Achtocaxtilāltepētl Uxmal
• 1996 Zona de monumentos históricos de la ciudad de Querétaro
• 1997 Hospicio Cabañas de Guadalajara
• 1998 Paquimeh
• 1998 Zona de monumentos históricos de Tlacotalpan
• 1999 Zona de monumentos arqueológicos de Xōchicalco
• 1999 Ciudad histórica y fortificada de Campeche
• 2002 Huēhueh mayātēcah āltepētl Kalak'mul
• 2003 Misiones franciscanas de la Sierra Gorda de Querétaro
• 2003 Festividades indígenas del culto a los muertos
• 2004 Tlaquitcalli Luis Barragán
• 2005 Islas y áreas protegidas del golfo de California
• 2006 Metzcaletl Milpan īpan Tequillān
• 2007 Āltepētl Tepōchcalli UNAM

[ticpatlaz] Tlaīxcopinaltin

Ācalquīxōhuayān Vallarta	Cabo San Lucas	Xel-Ha īpan Quintana Roo	Isla Mujeres (Cihuāh Tlālhuāctli)
Tequillān	Cueyatlālco	Chiyapan	Atemoctli īpan Chiyapan.
Popōcatepētl	Cītlaltepētl	Vizcaíno	Teōtīhuahcān
Cancún	Tulum	Tajín

[ticpatlaz] Nō xiquitta

• Calīxcuātl:Mēxihco

[ticpatlaz] Āltepēmachiōmeh

• Āhuēhuētl
• Āltepētlacuīcatl
• Cuāuhtli
• Cuechcōātl
• Cuetlaxōchitl
• Mēxihco pāntli
• Mēxihco chīmalli
• Nohpalli

[ticpatlaz] Occequīntīn macehuallahtōlcopa

• Chollahtōlli: Mejiku
• Cuextēcatlahtōlli: Labtom
• Mixtēcatlahtōlli: Nuuyoo
• Tzapotēcatlahtōlli: México
• Mayatlahtōlli: Méxikoo
• Mazāhuahcātlahtōlli: B'onro
• Michhuahcātlahtōlli: Méxiko
• Otontlahtōlli: Mundö
• Papagotlahtolli: Meshigo
• Quicaputlahtōlli : Mexiko
• Quilihuatlahtōlli: Maay Tay Ñia’k
• Tarahumaratlahtōlli: Méjiko
• Totonacatlahtōlli: Mejiku
• Tzeltallahtōlli: Mejiko
• Tzotzillahtōlli: Mejiko
• Yaquitlahtōlli: Mehiko
• Yoemetlahtōlli: Méxiko

[ticpatlaz] Āmoxtiliztli

• García Escamilla, Enrique, Historia de México (Mēxihco ītlahtōlloh), tlahcuilohua Nāhuatl īhuān Caxtillāntlahtōlcopa , otepoztlahcuiloc ipan Mēxihco Tēcuācān, Plaza y Valdés Editores, 1991.

[ticpatlaz] Tlahtōlcaquiliztilōni

1. ↑ INEGI. Ihcuilōni īpan Tlachicōnti 4, 2007.
2. ↑ Quihtōznequi desierto
3. ↑ Ley General de Derechos Lingüísticos de los Pueblos Indígenas. Ihcuilōni īpan Tlachicōnti 4, 2007.
4. ↑ Kikapúes - Kikaapoa īhuīcpa CDI.. Ihcuilōni īpan Tlachicōnti 4, 2007.
5. ↑ Cuauhtēmallān īhuān Chiyapan tlahtōltin īhuīcpa CDI. Ihcuilōni īpan Tlachicōnti 4, 2007.