Kolonbia

Wikipedia(e)tik

Kolonbiako Errepublika

República de Colombia


Bandera	Armarria

Goiburu nazionala: Libertad y Orden
( Askatasuna eta Ordena )

Ereserkia: Himno Nacional de la República de Colombia

Hiriburua Bogota
4º 39´ N 74° 3´ O

Hiri handiena Bogota

Hizkuntza ofiziala(k)

Gaztelania

Gobernua

Presidentea

Errepublika
Álvaro Uribe Vélez

Independentzia
- Aldarrikatua
- Onartua Espainiatik
1810 uztailaren 20
1819 abuztuaren 7

Eremua
- Guztira
- ur % 1.141.748 km² (25.)
8,8%

Biztanleria
- Estimaketa (2005)
- Errolda (2003)
- Dentsitatea 42.954.279 (30.)
44.531.434
36 biztanle/km² (134.)

Dirua Kolonbiako Pesoa (COP)

Ordu eremua
- Udan (DST) UTC (UTC -5)
Ez (UTC -5)

Interneteko domeinua

.co

Telefono aurrezenbakia +57

Herritarra kolonbiar

Kolonbia Amerika ipar-mendebaldeko estatua da, mugakide Venezuela eta Brasilekin ekialdean, Ekuador eta Peru hegoaldean eta Panama mendebaldean.

Kostak bi ozeanotan ditu: Ozeano Barea menedbaldean eta Ozeano Atlantikoa (Karibe itsasoa) iparraldean. Hiruburua Bogota da.

Hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. Hala ere, Putumayo eta Nariño departamenduetan ketxuazko hiztunak bizi dira. Beste eskualde batzuetan beste hiztun gutxitu batzuk ere bizi dira (Txibtxa tartean).

[aldatu] Geografia

Kolonbiako Andeetako mendirik altuena Cristobal Colon mendia da (5.775 m.), Santa Martako Sierra Nevada-n dagoena.

Honen ondoren, Ritacuba Blanco (5.410 m), Nevado del Ruiz (5.389 m) eta Galeras (4.276 m) mendiak ditugu.

[aldatu] Hiri garrantzitsuenak

1. Bogota: 6.776.009 biztanle (7.881.156 metropoli-barrutian).

2. Medellin: 2.223.078 biztanle.

3. Cali: 2.068.386 biztanle.

4. Barranquilla: 1.112.837 biztanle.

5. Indietako Cartagena: 1.075.000 biztanle.

6. Cucuta: 750.000 biztanle (950.000 metropoli-barrutian).

7. Pereira: 576.329 biztanle.

8. Bucaramanga: 549.263 biztanle.

9. Ibague: 435.074 biztanle.

10. Pasto: 424.283 biztanle.

11. Manizales: 380.000 biztanle.

12. Armenia: 305.551 biztanle.

[aldatu] Historia

1819ko urtarrilaren 17an Simon Bolibarrek Kolonbiako errepublika aldarrikatu zuen.
1985eko azaroaren 13an Nevado del Ruiz sumendiak laba egotzi eta izozgune bat urtu zuen, luizi bat sortuz eta Armero herria (Andeetako eskualdea) estaliz, 23.000 hildako utziz.

[aldatu] Banaketa administratiboa

Sakontzeko, irakurri: Kolonbiako banaketa administratiboa

Herrialdea 6 eskualdetan (Andeetako eskualdea, Karibeko eskualdea, Orinocoko eskualdea, Amazonaseko eskualdea, Pazifikoko eskualdea eta Uharteetako eskualdea) eta 32 departamendutan banatuta dago.

[aldatu] Kultura

Sakontzeko, irakurri: Literatura amerikar eta Gaztelaniazko literatura

Gabriel Garcia Marquez (1927), idazlea.
Fernando Botero (1932), eskultorea.
Sergio Cabrera (1950), zinema zuzendaria.
Victor Gaviria (1955), zinema zuzendaria.
Juanes (1972), abeslaria.

[aldatu] Zientzia

Manuel Patarroyo (1947-), medikua.

[aldatu] Kanpo loturak

Gobernuaren webgune ofiziala

Amerikako herrialde eta lurraldeak
Ipar Amerika eta Karibea	Estatu burujabeak: Ameriketako Estatu Batuak • Antigua eta Barbuda • Bahamak • Barbados • Belize • Costa Rica • Kuba • Dominika • Dominikar Errepublika • El Salvador • Grenada • Guatemala • Haiti • Honduras • Jamaika • Kanada • Mexiko • Nikaragua • Panama • Saint Kitts eta Nevis • Santa Luzia • Saint Vincent eta Grenadinak • Trinidad eta Tobago Dependentziak: Groenlandia (Danimarka) • Guadalupe ∙ Martinika ∙ Saint Barthelemy ∙ Saint Martin ∙ Saint Pierre eta Mikelune (Frantzia) • Aruba · Holandarren Antillak (Herbehereak) • Angila · Bermuda · Birjina uharte britainiarrak · Kaiman Uharteak · Montserrat · Turks eta Caicos uharteak (Erresuma Batua) • Puerto Rico · Birjina uharte amerikarrak (Ameriketako Estatu Batuak)	Hego Amerika	Estatu burujabeak: Argentina • Bolivia • Brasil • Txile • Kolonbia • Ekuador • Guyana • Paraguay • Peru • Surinam • Uruguay • Venezuela Dependentziak: Frantziar Guiana (Frantzia) • Falkland Uharteak (Erresuma Batua)