Errepublika

Wikipedia(e)tik

Politika
Botereak
Betearazlea \| Legegilea \| Judiziala
Gobernu motak
Monarkia \| Errepublika \| Anarkia
Erregimen eta sistemak
Parlamentarismoa \| Presidentzialismoa \| Demokrazia \| Despotismoa \| Diktadura \| Absolutismoa \| Autoritarismoa \| Errejentzia
Botere motak
Aristokrazia \| Autokrazia \| Burokrazia \| Kaudillismoa \| Kazikismoa \| Kleptokrazia \| Koronelismoa \|Korporatibismoa \| Korporokrazia \| Demagogia \| Meritokrazia \| Minarkia \| Oklokrazia \| Oligarkia \| Plutokrazia \| Soziokrazia \| Teknokrazia \| Teokrazia \| Nepotismoa \| Fisioloxismoa
Estatu motak
Hiri-estatua \| Kolonia \| Konfederazioa \| Federazioa \| Inperioa \| Printzerria \| Protektoratua \| Erresuma \| Errepublika
Kontzeptuak
Aktibismoa \| Biltzarra \| Ustelkeria \| Doutrina \| Estatua \| Gobernua \| Hegemonia \| Ideologia \| Legegintzaldia \| Askatasuna \| Nazioa \| Alderdia \| Aberria \| Legebiltzarra \| Subiranotasuna \| Tirania \| Herrialdea
Prozesuak
Hauteskundeak \| Estatu-kolpea \| Iraultza \| Manifestazioa \| Independentzia \| Plebiszitua \| Referenduma \| Gaitzespena \| Errepresioa \| Lobby-a
Banaketa administratiboa
Kantonamendua \| Autonomia erkidegoa \| Aldundia \| Udala \| Estatua \| Probintzia \| Departamendua \| Eskualdea \| Barrutia
Kargu eta postuak
Kanzillerra \| Sailburua \| Zinegotzia \| Diputatua \| Diktadorea \| Alkatea \| Enperadorea \| Ministroa \| Prefektua \| Presidentea \| Lehen Ministroa \| Erregea \| Senataria
Diziplinak
Zientzia politikoa \| Diplomazia \| Filosofia politikoa \| Historia politikoa \| Metapolitika \| Politika internazionala \| Teoria politikoa \| Geopolitika
Ideologiak
Ezker politikoa \| Eskubi politikoa Karlismoa \| Komunismoa \| Faxismoa \| Liberalismoa \| Populismoa \| Sozialdemokrazia \| Sozialismoa \| Kristau demokrazia
Jokabideak
Klientelismoa \| Chauvinismoa \| Kolektibismoa \| Kolonialismoa \| Kontserbadorismoa \| Elitismoa \| Inperialismoa \| Neo-inperialismoa \| Interbentzionismoa \| Isolazionismoa \| Nazionalismoa \| Aurkakotasuna \| Bakezaletasuna \| Erradikalismoa \| Separatismoa \| Tradizionalismoa \| Pluripartidarismoa \| Bipartidarismoa \| Unipartidarismoa Abstentzioa \| Amnistia \| Desobedientzia zibila \| Disidentzia \| Multikulturalismoa

Errepublika estatu baten gobernu mota bat da eta bertan Erregea ez da Estatu Burua. Orokorrean, Herriak demokratikoki aukeratzen du Estatu Burua, Presidente edo Lehendakari izena hartzen duena. Izenaren jatorria latinetikoa da: Res publica = Gauza publikoa.

Bi ezberdintasun nagusi daude Errepublika eta Monarkiaren artean:

Estatu Buruaren aldizkako aldaketa, Errepublikan herri aukeraketa bidez, monarkian ez bezala estatu burutza mugagabea baita (hil ala uko egin arte)
Estatu Buruaren aukeraketa zuzena, monarkian ez bezala errege-erreginak oinordetzaz egiten baita (edo Aita Santu aukeraketa bidez Vatikanoan)

Diktadura batzuk errepublikatzat dute haien burua, aristokraziak gobernatzen ez duela adierazi nahian.

Azkenik, San Marinokoa da errepublikarik zaharrena, 301. urtean sortutakoa.

[aldatu] Motak

Egun, errepublika gobernu mota zabaduena da munduan zehar. Hala ere, errepublika hainbat sistema ekonomiko eta demokratikoekin elkartu daiteke, eredu errepublikar ezberdinak sortuz:

Ameriketako Estatu Batuak, Alemania errepublika federalak dira, demokrazia ordezkakor bidez gobernatua.
Suitza estatuen (kantoien) federazioa da, demokrazia ordezkakor eta zuzenaren arteko elkarketa bidez gobernatua.
Errusia errepublika (estatu) erdi-autonomoen federazioa da, mendeko probintzia batzuk barne.
Iran errepublika teokratikoa da.
Kuba errepublika sozialista edo komunistatzat hartzen da eta gobernuburua sufragio unibertsalez hautaturiko lege-biltzarrak hautatzen du.