Jorjia (bro)

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Evit sterioù all an anv Jorjia gwelet amañ.

საქართველო

Banniel Jorjia Ardamezioù
Ger-stur ძალა ერთობაშია (Brezhoneg: "En unvaniezh emañ ar c'hreñvder")
Yezhoù ofisiel	Jorjieg
Kêr-benn	Tbilisi
Statud politikel	Republik
Prezidant'	Mikhail Saakashvili‎
Ministr kentañ	Zurab Noghaideli
Gorread -En holl -% dour	69 700 km² dister
Poblañs - 2005 war-dro - Stankter ar boblañs	4,474,404 24/km²
Moneiz	Lari (ლ)
Kan broadel	Tavisupleba ("Frankiz")
Devezh ar vro
Kod war ar Genrouedad	.ge
Kod pellgomz	995

Jorjia (jorjieg საქართველო - Sakartvélo) a oa hec'h anv ofisiel adalek 1990 betek 1995 Republik Jorjia, a zo ur vro eus Eurazia. E Kaokaz ar su emañ an darn vrasañ anezhi tra ma'z ul lodenn vihanoc'h anezhi e Kaokaz an norzh. Gant Rusia he deus harzoù war-du an norzh ha gant Turkia er mervent, Armenia er su hag Azerbaidjan war-du ar gevred.

Jorjia a zo un demokratelezh gant un istor hir hag ur sevenadur kozh. En Europa e laka he sevenadur hag hec'h istor, met he lec'hiadur douaroniel a gemm hervez an andonioù. Gwechoù 'zo e kaver eo Jorjia ur vro dreuzkevandirel.

Eus ar gresianeg (Γεωργία) - douar ar feurmioù - e teu anv brezhoneg Jorjia. Ar Jorjiz a implij ul lizherenneg ispisial ijinet gant ar roue Pharnavaz I Iberia ha n'he deus liamm ebet gant lizherenneg arall ebet. D'ar feiz kristen e voe gounezet ar vro e 327 ha troet e voe ar Bibl e yezh ar vro er V^vet kantved.

Liezek-tre eo douaroniezh Jorjia gant rannvroioù meneziek hag istrovanel a sach kalz touristed eno. Brudet eo ar vro ivez evit he gwin a zo e berzh heñvel ouzh hini re Frañs pe Italia. Abalamour da gavadegoù arkeologek o deus diskouezet e raed gwin enni war-dro 5000 kent J-K dija e oa bet anvet Jorjia "kavell ar gwin".

Taolenn 1 Istor 1.1 Henamzer 1.2 Krennamzer 2 Sujidigezh Rusia 2.1 Ar maread soviedel 2.2 Ar frankiz 3 Melestradurezh 4 Orin an anv 5 Douaroniezh 5.1 Kêrioù Pennañ Jorjia 5.2 Gweledvaoù 5.3 Hinad 6 Politikerezh 7 Darempredoù etrebroadel 7.1 Darempredoù gant AFNA 7.2 Darempredoù gant Unaniezh Europa 7.3 Darempredoù gant ar Stadoù-Unanet 7.4 Darempredoù gant Rusia 8 Armerzh 9 Demografiezh 10 Relijion 11 External links

[kemmañ] Istor

[kemmañ] Henamzer

E-pad an Henamzer e oa dalc'het tachenn Jorjia gant div rouantelezh : Iberia er reter ha Kolc'his er c'hornôg. E-touez ar broioù kentañ gounezet d'ar gristienezh e voent (war-dro 337). Kolc'his a anve hec'h annezidi Egrisi pe Lazica a voe alies un dachenn emgann etre Persia hag Impalaeriezh Bizantion. En abeg ar c'hadoù en zielfennas an div rouantelezh e deroù ar c'hrennamzer. An dra-se a aesaas an aloubidigezh arab a zeraouas er [[VII^vet kantved]]. Ne voe ket gounezet d'an Islam ar vro, avat hag e-pad an [[XI^vet kantved]] e adfurmas ur rouantelezh jorjia dizalc'h. En [[XII^vet kantved]] e kontrole un darn vras eus Kaokaz ar Su hag ul lodenn eus aod norzh Anatolia.

[kemmañ] Krennamzer

Tizhout a reas rouantelezh Jorjia he barr en XII^vet hag en [[XIII^vet kantved]]. Ar pezh a anver "marevezh alaouret Jorjia" ne badas ket, avat. Aloubet e voe ar rouantelezh gant ar Vongoled e 1236. Goude-se e tiskarras Jorjia. Er [[XV^vet kantved]] voe disrannet ar vro e meur a rouantelezh hag a briñselezh vihan re wan da zerc'hel ouzh Persia ha Turkia. D'unan pe d'an eben e yeas da waz er [[XVI^vet kantved]].

Tierned ar rannvroioù a chomas emren a savjod meur a emsavidigezhioù hag en abeg d'ar brezelioù e voent int an abeg e diskennas poblañs Jorjia betek 250.000 annezad.

[kemmañ] Sujidigezh Rusia

E 1783 e sinas rouantelezh Kartli-Kakheti ha Rusia feurskrid Georgievsk hag a lakkaas anezhi dindan warez an Tsar. Ne ziwallas, avat, Tbilissi da vezañ peliet gant ar Bersed e 1795.

D'ar 8 a viz Genver 1801 e stagas an Tsar Paul I Rusia Kartli-Kakheti ouzh Rusia dre un dekred hag a ve gwirikaet d'ar 12 miz Gwengolo gant Alexander I. E mae 1801 e kasas kuit ar jeneral rusian Carl Heinrich Knorring an tiern diwezhañ David Batonishvili ha sevel a ra ur gouarnamant, jeneral Ivan Petrovich Lasarev en e benn.

Ne voe ket degemeret diouzhtu an dekred gant uhelidi ar vro ha ret e voe da Knorring d'o bodiñ en iliz meur Tbilisi d'o rediañ da douiñ le d'an Tsar e ebrel 1802. Bac'het e voe ar re o-deus nac'het d'hen ober.

E-pad an hañv 1805 e faezhas al lu rusian ar Bersed a ginnige Tbilisi.

E 1810 e stagas Rusia rouantelezh Imretia. Roue Imretia diwezhañ Solomon II Imretia a varvas en harlu e 1815. Etre 1803 ha 1870 e vrezelas meur a wech Rusia ouzh Prersia ha Turkia ha stagañ a reas tachennadoù bras ouzh Jorjia. Furmiñ a ra an tachennadoù-se (Batumi, Artvin, Akhaltsikhe, Poti, and Abc'hazia) un darn vras eus Jorjia a-vremañ.

Staget e voe priñselezh Guria e 1828 hag hini Samegrelo e 1857. Rannvro Svaneti a voe staget goustadig etre 1857 ha 1859.

[kemmañ] Ar maread soviedel

Goude an Dispac'h Rusian 1917 en em embannas Jorjia dizalc'h d'ar 26 a viz Mae 1928. Gounezet e voe an dilennadeg kentañ gant ar strollad sokialour-demokratel, tost ouzh ar vencheviked. Da vinistr kentañ ez eas e benn Noe Zhordania. Ur brezel a enebas Jorjia ouzh Armenia e 1918. Harzet e voe, avat, gant un oberiadenn saoz. E 1918 e 1919 e vrezelas ar jeneral jorjiat Mazniashvili ouzh ar Rusianed wenn hag arnodiñ a reas da aloubiñ aod hanternoz ar Mor du eus Tuapse da Sochi.

Ne badas ket frankiz ar vro. E 1921 e faezhas al lu rusian an arme jorjiat ha ret e voe d'ar gouarnamant da dec'hout kuit eus ar vro. D'ar 25 a viz C'hwevrer 1921 ec'h antreas an nerzhioù soviedel e Tbilisi hag ur gouarnamant margodennek, Filipp Makharadze en e benn. Entouezet e voe ar vro er Republik Soviedel Treuzkaokazia asambles gant Armenia hag Azebaidjan. E 1938 e voe disrannet Treuzkaokazia ha d'ur republik soviedel wir ez eas Jorjia.

Ar jorjiat Ioseb Jughashvili a yeas d'unan eus pennoù ar strollad Bolchevik. Goude dispac'h 1917 ha marv Lenin e yeas da benn an Unaniezh Soviedel.

Etre 1941 ha 1945 e stourmas 700.000 a jorjiz el lu ruz ouzh an Alamagn Nazkouriek. Un nebeut anezho a skoazellas an nazkoured, ava. War-dro 350.000 a jorjiz a voe lazhet e-pad an eil brezel bed. E-pad an hevelep maread e voe forbannet un nebeut a bobloù bihan evel ar Dchetchened, an Inguched, ar Garachayed hag ar Valkariz, da Siberia. Un darn eu o zirioù a voeroet da Jorjia betek 1957.

Ar jorjiat Eduard Shevardnadze, hag a oa ministr an aferioù diavaez eus an Unaniezh Soviedel a voe unan eus savourien bennañ ar Beryestroika. E-pad ar maread-se e savas Jorjia ur sistem politikel liesstrolladelek hag a strivjont evit dieubidigezh ar vro. E Jorjia e c'hoarvezas an dilennadeg frank gentañ en Unaniezh Soviedel d'ar 28 Here 1990. Eus miz Du 1990 betek miz Meurzh 191 e voe Zviad Gamsakhurdia,, penn an Emsav evit an dieubidigezh vroadel, prezidant Kuzul Meur Republik Jorjia, ar parlamant Jorjiat.

[kemmañ] Ar frankiz

Unan eu ar republikoù kentañ oc'h arnodiñ d'en em frankizañ deus an Unaniezh Soviedel. Gwaskadeg gant al lu ruz eus ur vanifestadeg beoc'hek d'an 9 a viz Ebrel 1989 a grouas un emsav enep-soviedel heñvel a-walc'h ouzh hini a oa er broioù baltek. En em zisrannañ a reas etre ur skour habask hag unan arall dispac'hellouroc'h. E miz Here 1990 aozas Jorjia an dilennadeg liesstrolladellek gentañ en istor eus an Unaniezh Soviedel. Tra ma voikotas an dispac'hellourien an dilennadeg ha savas ur 'hendalc'h broadel en em strollañ a reas peurest an enep-komunourien war-dro Merab Kostava ha Zviad Gamsakhurdia. Gounid a rejont gant 250 sez enep 64 hepken evit ar gomunourien. C'hwitañ a reas ar strolladoù arall da dizhout ar 5% ret da vont e-barzh ar parlamant.

D'an 9 a viz Ebrel 1991 ec'h embannas Jorjia he dieubidigezh. Zviad Gamsakhurdia a voe dilennet da brezidant d'ar 26 a viz mae 1991 met kaset kuit e voe eus ar galloud gant un taol-stad gwadek a badas eus ar 22 a viz kerzu 1991 betek ar 6 Genver 1992. Aozet e voe an taol-stad gant ar ward vroadel hag ur bagad armet : ar Mkhedrioni hag a vefe bet skoazellet gant al lu rusat. Merkout a reas an dra-se deroù ur brezel diabarzh a badas betek 1995.

Distreiñ a reas Eduard Shevardnadze d'ar vro e 1992 hag aozañ a reas ur "c'huzul-stad" asambles gant pennoù an taol-stad : Kitovani ha Ioseliani. Dilennet e voe en un doare ofisiel e 1995 ha 2000. E-pad ar marevezh-se, avat, e krogas emsavidigezhioù disranner e Abc'hazia hag Osetia ar Su. Gant skoazell stourmerien deut eus Rusia e teuas an emsaverien a-benn da sevel riezoù dizalc'h de facto en div rannvro-se. Muioc'h eget 250.000 jorjiz a voe diarbenet eus Abc'hazia ha 25.000 eus Tskhinvali. Ret e voe da galz familhoù osetiat da dec'hout eus rannvro Borjomi.

Kaset e voe Eduard Shevardnadze eus ar galloud gant Dipac'h ar Rozenn e 2003 goude dilennadegoù daelet. Beleniet e voe an dispac'h gant izili gozh strollad Shevardnadze : Mikheil Saakashvili, Zurab Zhvania ha Nino Burjanadze. Da brezidant e voe dilennet Mikheil Saakashvili e 2004. Un heuliad ag adreizhiadurioù a reas da greñvaat armerzh hag arme ar vro ha dont a benn a reas da enderc'hel adarre Ajaria met c'hwitaet en-deus da adaloubiñ Abc'hazia hag Osetia ar Su hag a zo gwarezet gant Rusia.

[kemmañ] Melestradurezh

Disrannet eo Jorjia e 9 rannvro, ur geoded ((k'alak'i) ha 2 republik emrenn pe avtonomiuri respublika (Abc'hazia hag Ajaria). Disrannet eo ar rannvroioù e 69 bann (raioni).

Kenvreuderezhioù ez eus a-zivout statud Osetia ar Su gant ar gouarnamant disrannidigel a gontrol ar broviñs. Kodori Gorge a zo an dar nemeti eus Abc'hazia a zalc'h ar gouarnamant-kreiz.

Rannvroioù Joria a zo

• 1 Abc'hazia
• 2 Samegrelo-Zemo Svaneti
• 3 Guria
• 4 Ajaria
• 5 Racha-Lechkhumi ha Kvemo Svaneti
• 6 Imeretia
• 7 Samtskhe-Javakheti
• 8 Shida Kartli
• 9 Mtskheta-Mtianeti
• 10 Kvemo Kartli
• 11 Kakheti
• 12 Tbilisi

Ar c'hêrioù brasañ a zo: Batumi, Chiatura, Gagra, Gori, Kutaisi, Poti, Rustavi, Sokhumi, Tbilisi, Tkibuli, Tskaltubo, Tskhinvali
Bannoù Jorjia a zo: Abasha, Adigeni, Akhalgori, Akhalkalaki, Akhaltsikhe, Akhmeta, Ambrolauri, Aspindza, Baghdati, Batumi, Bolnisi, Borjomi, Chiatura, Chkhorotsku, Chokhatauri, Dedoplistskaro, Dmanisi, Dusheti, Gagra, Gali, Gori, Gudauta, Gulripshi, Gurjaani, Java, Kareli, Kaspi, Kedi, Kharagauli, Khashuri, Khelvachauri, Khobi, Khoni, Khulo, Kobuleti, Kutaisi, Kvareli, Lagodekhi, Lanchkhuti, Lentekhi, Liakhvi, Marneuli, Martvili, Mestia, Mtskheta, Ninotsminda, Ochamchire, Oni, Ozurgeti, Poti, Rustavi, Sachkhere, Sagarejo, Samtredia, Senaki, Shuakhevi, Sighnagi, Sokhumi, Stepantsminda, Telavi, Terjola, Tetritskaro, Tianeti, Tkibuli, Tsageri, Tskhinvali, Tsalenjikha, Tsalka, Tskaltubo, Vani, Zestaponi, Zugdidi

[kemmañ] Orin an anv

Kartvelebi (ქართველები) en em anv ar jorjiz. Envel a reas o bro Sakartvelo (საქართველო), hag o yezh Kartuli (ქართული). Eus anv ur penn jorjiat mojennel Kartlos e teu ar gerioù-se. Ur mab eus Tagarmos, mab-bihan Japheth.

Ar ger implijet e yezhoù ar c'hornôg a zeu eus ar gresianeg (Γεωργία) - douar ar feurmioù. Er reter e anver ar jorjiz Gurjs, hag a zeu eus an arabeg Jurj pe ar persieg گرجی Gurji. Eus ar ger persiek e teu an turkeg Gürcü hag ar rusianeg Грузин ("Gruzin"). Anv ar vro a zo Gorjestan e persieg, Gürcistan en turkeg, ha Грузия e rusianeg ("Grouziya").

Proviñs bennañ Jorjoa, ha seziz ar gouarnamant e-pad darn vrasañ hec'h istor a zo Kartli, anvet ivez Iberia. Ar ger diwezhañ-mañ a vez skrivet Iveria ivez. Anezhañ e teu ar gerioù armeniek evit Jorjoa ha jorjiat : Virk (Վիրք) and Vrastan (Վրաստան). Bez ez eus kalz mojennoù a-zivout orin ar ger Jorjia, darn vrasañ anezho faoz. Hervez reoù'zo e teufe eus Sant-Jorj, patron ar vro, pe eus ar ger persiek evit bleiz. Posupl eo e teu eus ur wrizienn indez-europeat a dalvezfe "menezek".

[kemmañ] Douaroniezh

Jorjia he-deus harzioù a 728 km gant Rusia, a-hed ar bannoù Krasnodar Krai, Karachay-Cherkessia, Kabardino-Balkaria, North Ossetia-Alania, Ingushetia, Chechnya, Dagestan. Harzioù he-deus ivez gant Azerbaidjan (322 km) war-du ar gevred, Armenia (164 km) war du ar su ha Turkia (252 km) war du ar mervent.

Meneziek-kenañ eo ar vro. E div lodenn e tisrann ar menezioù Likhi. Kolc'his e vez anvet lodenn ar c'hornôk tra ma vez anvet ar reter Iberia. En abeg he zorosennadur liesek eo troc'het uhelgompezenn Svaneti deus peurrest a vro.

Rannañ a ra aradennad ar C'haokaz Bras Jorjia deus republikoù kaokazek Rusia. Riblet eo hanterenn su ar vro gant ar C'haokaz Bihan. Ar c'haokaz Bras a zo kalz uheloc'h eget ar C'haokaz Bihan. Tizhout a ra e leinoù uhelañ 5000 m. Menez Shkhara eo menez uhelañ Jorjia gant 5,201 m. An eil uhelañ a zo ar Janga (Jangi-Tau), hag a dizh 5,051 m. Ar menezioù bras arall a zo ar C'hazbegi (5,047 m), an Tetnuldi (4,974m), ar Shota Rustaveli (4,960m), an Ushba (4,710m.), hag an Ailama (4,525m./14,842ft.). An hini nemetañ gant un orin tanveneziek eo ar C'hazbegi. Ar rannvro lec'hiet etre ar C'hazbegi hag a Shkhara, hag a zo rannet gant ur pellder a 200 km, a endalc'h kalz skornegi. Aradennad ar C'haokaz Bihan a zo kenaozet eus aradennad bihanoc'h, tanveneziek o orin ar peurliesañ, liammet an eil ouzh an eben. O leinoù uhelañ na dizhont nemet 3400 m. Torosennadurioù pennañ ar rannvro a zo an uhelgompezenn tanveneziek Javakheti, lennoù niverus ha stivelloù tomm.

Ar c'hevioù Voronya a zo a re zonañ er bed. Lec'hiet emañ er menezioù Arabika, u darn eus aradennad Gagra en Abc'hazia. Betek 2,140 m e tiskennont.

Stêrioù pennañ Jorjia a zo ar Rioni hag ar Mtkvari.

[kemmañ] Kêrioù Pennañ Jorjia

• Tbilisi 1,066,100 annezad
• Kutaisi 183,300 annezad
• Batumi 116,900 annezad

[kemmañ] Gweledvaoù

Liesek eo gweledvaoù Jorjia. E kornôg ar vro e kaver koadegoù geunniek e-barzh an izeldirioù, geunnioù, ha, er rannvroioù meneziek, koadegoù ha skornegi. Er reter e kaver ur rannvro vihan sec'h heñvel a-walc'h ouzh re kreiz-Azia. Ar c'hoadegi a c'holo 40% ar vro hag ar c'helc'hiadoù alpek pe isalpek 10%.

Darn vrasañ an annez naturel en izeldirioù a oa bet distrujet er 100 bloavezh diwezhañ gant astennadur al labour-douar hag ar c'hêrioù. Eus ar c'hoadegoù a c'holoe Kolc'his a zo aet da get, estreget er mirlec'hioù hag er parkoù broadel. Ar c'hoadegoù a chomon a vez lec'hiet en uheldirioù hag er menezioù. Eus derv, fav-put, faou, evlec'h, onn ha gwez-kistin eo kenaozet ar c'hoadegoù dindan 600 m dreist met boutin a-walc'h ez eo ar spesad atav-glaz evel ar beuz. Kavout a reer ivez un nebeut spesadoù endemiek. Darnioù Ajaria, Samegrelo hag Abc'hazia a c'holo koadegoù glaviek klouar.

Etre 600 ha 1,500 m e ya ar c'hoadegoù klouar da vesket gant gwez-sapin a yelont d'ar souezhadur pennañ a-us 1500 m. Ar gwez ne greskont ket goude 1800 ha gant pradennoù e vez dalc'het gant pradennoù alpek. A-us 3000 m e teraou kelc'hiad an erc'heg beurbad.

Disheñvel tre ouzh re ar c'hornôk ez eo gweledvaoù reter Jorjia hag-eñ eoa bet difraostet dran vrasañ izeldirioù ar reter, evel ar Mtkvari pe plaenenn anAlazani. Ouzhpenn-se, un tamm sec'hoc'h eo hiniad ar rannvro ha biskoazh e voe goloet gant koadegoù darn anezhi. Gweledvaoù a zo kenaozet eus traoniennoù niverus disrannet gant menezioù. Koadegi-sapin ar raloc'h eget er c'hornok, estreget e Borjomi. Eus derv, faou ha fav-put ez eo kenaozet 85% ar c'hoadegoù. E traonienn an Alazani e kaver koadegoù ivin ivez. A-us 1000 m e kresk sapin ha bezv dreist holl. E reter Jorjia e kaver koadegoù betek 2000 m ha ne gresk ken ar strouezh a-us da 3500 m.

[kemmañ] Hinad

Liesek eo hinad Jorjia. Lakaat a reer kemm etre daou gelc'hiad hin, a glot, tamm-pe-damm, gant kornôg ha reter ar vro. Ur perzh pouezus a c'hoari ar C'haokaz Bras en hinad ar vro rak gwareziñ a ra anezhi ouzh an aer yen a c'hellfe dont eus stepennoù an norzh tra ma tiwall ar c'haokaz bihan ouzh levezon an aer tomm ha sec'h deuet eus ar su.

E-barzh ar c'helc'hiad istrovanel gleb emañ darn vrasañ kornôg Jorjia. War-dro 1000-4000 mm a c'hlav a zegemer pep bloaz. Ingalet en un doare unvan e vez ar glaveier, hag eñ e vezont pounneroc'h e-pad an diskar-amzer. Kemm a ra kalz hiniad ar vro hervez an uhelder. Tra ma vez tomm a-walc'h an plaenennoù e-pad an holl vloavezh o-deus an uheldirioù hañvioù fresk ha gleb ha goañvioù yen hag erc'hek (muioc'h eget 2m zegemer e kornioù-br'zo). Ajaria eo rannvro c'hlebañ Jorjia. Koadeg glaviek Mtirala, e reter Kobuleti a zegemer 4500mm a c'hlav pep bloavezh.

Un hinad tremeniat etre ar c'helc'hiadoù istrovanel gleb ha kevandirel he-deus Jorjia ar reter. Gant aer yen ha sec'h kreiz-Azia ha gant aer gleb ar mor Kaspian eo levezonet amzer ar vro. Gant aradennadoù Likhi ha Meskheti e vez harpet aer gleb ar Mor Du ar peurliesañ. Kalz nebeutoc'h a c'hlav a zegemer darn-se ar vro (war-dro 400-1600mm) hag e-pad an nevez-amzer hag an diskar-amzer e kouezh dreist holl. Kalz sec'hoc'h e vez an hañv hag ar goañv. Evel er c'hornôg e c'hoari ur perzh pouezus an uhelder. Kalz yenoc'h e vez ar c'hornioù-bro a-us 1500 m hag er re a-us 2000 m e vez o reviñ zoken e-pad a hañv.

[kemmañ] Politikerezh

Goude un enkadenn a-zivout disoc'h dilennadegoù 2003 e voe kaset kuit eus ar galoud Eduard Shevardnadze d'ar 23 miz du 2003 gant dispac'h ar rozenn. Ar prezidant etretant a vo prezidant ar parlamant a oa bet freuzet e zivodadenn. D'ar 4 genver 2004 e voe dilennet da brezidant Mikheil Saakashvili, penn an Emsav Broadel Demokratel a c'hounezas darn vrasañ ar mouezhioù en dilennadeg lezennel a heulias. Ur strollad arall nemetañ (Enebouriezh an Tu-Dehou) a dizhas ar 7% ret da gaout kannidi er parlamant. Kred ar ra ar sellerien e oa an dilennadeg-se an hini frankañ e istor ar vro, hag eñ e oa tabud etre ar gournamant kreiz ha penn Ajaria, Aslan Abashidze.

War gresk e yeas ar stennadur etre Ajaria hag ar gouarnamant goude an dilennadeg. Tarzhañ a reas an enkadenn d'ar I^añ miz mae pa zistrjas Aslan Abashidze ar pont o liamm Ajaria ouzh peurrest ar vro e respont da bleustradegoù milourel jorjiat. Rediet e voe da dec'hout kuit eus ar vro gant manifestadegoù bras e Batumi d'ar 5 mae, avat.

D'an 3 a viz c'hwevrer e varvas ar ministr kentañ Zurab Zhvania e ti Raul Usupov, gouarner Kvemo Kartli, puñsunet gant monoksid karbon.

Abaoe m'en deus kemeret ar galloud en deus Saakashvili lakaet war gresk darn ar budjed-stad gouestlet d'al lu. Homañ he deus tizhet 25.000 a dud, 5.000 anezho a oa bet stlejet gant kelennerien amerikan. Un nebeut eus ar soudarded-se a oa bet kaset da Iraq, lec'h ma servijont e Baqubah hag e Kelc'hiad Glaz Baghdad. E miz Mae 2005 e yeas an XIII^vet batailhon a droidegezh d'an unanenn gentañ o servij er-maez Jorjia.

[kemmañ] Darempredoù etrebroadel

Darempredoù mat he deus Jorjia gant hec'h amezeien - Turkia, Armenia hag Azerbaidjan - ha kermer perzh a ra er C'huzul Armerzhel ar Mor Du hag d'ar GUAM. Tost-tre ouzh Ukraina eo hag e-pad an Dispac'h Orañjez e Kyiv e vanifestas kalz jorjiz da harpañ Viktor Yushchenko.

[kemmañ] Darempredoù gant AFNA

Oc'h arnodiñ da vont d'un izel gwir eus AFNA emañ Jorjia. E miz Eost 2004 e voe kinniget ar Raktres ag Oberianiz a Gevelerezh Hiniennel hag degemeret e voe gant Kuzul Atlantel an Norzh eus an AFNA. Adalek-se ez eo ebarzhet Jorjia en eil prantad eus ar c'henstagadur ouzh an AFNA.

D'ar 15 c'hwevrer 2005 e voe anvet un ofiser-liamm e Jorjia e frammadur ar C'hevelerzh evit ar Peoc'h.

[kemmañ] Darempredoù gant Unaniezh Europa

Mont e-barzh Unvaniezh Europa hag en AFNA e c'hoanta Jorjia. Ne vo posupl nemet en un dazont pell a-walc'h, avat. Evel ma ne fell ket da Jeojia mont da harzioù etre kelc'hiadoù-levezon ar Stadoù-Unanet ha Rusia e klask ar vro tostaat ouzh ar Stadoù-Unanet en ur genderc'hel da genlabourat gant Rusia.

E miz Here 2006 he deus sinet Jorjia ur raktres oberiantiz gant UE e frammadur Politikerezh ag Amezegezh Europeat. Gwirikaet e vo d'an 14 a viz Du.

[kemmañ] Darempredoù gant ar Stadoù-Unanet

Tost eo Jorjia ouzh ar Stadoù-Unanet ha levezon ar vro-se enni en-deus lakaet he darempredoù gant Rusia da washoc'h. Un abeg a ziemglev pouezus eo san Baku-Tbilisi-Ceyhan savet gant ar Stadoù-Unanet da liammañ Turkia ouzh maeziadoù eoul-maen Azerbaidjan hep mont a-dreuz tachennad Rusia. E 2004 o doa embannet ar Stadoù-Unanet e paouezfent gant o frogramm ispisial a skoazell vilourel. Erlec'hiet e vo gant ur programm a skoazell reizhoc'h. Lâret en deus Colin Powell ne c'hoantae ket ar Stadoù-Unanet sevel diazezlec'hioù er vro.

[kemmañ] Darempredoù gant Rusia

Darempredoù Rusia ha Jorjia

Events Brezel diabarzh jorjiat Brezel Jorjia-Abc'hazia Brezel Jorjia-Osetia ar Su Dispac'h ar Rozenn Enkadenn Ajaria Enkadenn Kodori Disaotreadur ar gwinnoù Enkadenn ar spierien Broioù sellet outo Georgia Abc'hazia Osetia ar Su Ajaria Rusia

Kollet he-deus rusia he rol ag hanterour en diemglev etre Jorjia hag Abc'hazia hervez ar ministr jorjiat an darempredoù etrevroadel Gela Bezhuashvili. Hervezañ ez emañ Jorjia o vont d'arnodiñ da genziviz gant an emsaverien abc'hazat en un doare dihanterour.

En enkadenn emañ an darempredoù etre Rusia ha Jorjia adalek m'he-doa gouarnamant Saakashvili addalc'het Kodori Gorge. Tamallet he-deus Rusia Jorjia da vezañ bet torret e ouestloù tra ma zamalle Jorjia Rusia da skoazell an disrannerien. Paseporzhioù rusat a voe roet da galz annezidi Abc'hazia hag Osetia ar Su.

Daou ziazezlec'h milourel he-deus Rusia c'hoazh war dachennad Jorjia hag er vro emañ pennlec'h luioù rusat ar c'haokaz. Hervez emglevioù 2005-2006 e tle ar soudarded rusat mnt kuit eus ar vro e 2008.

E miz Gwengolo 2006 e voe bac'het pevar ofiser rust eus ar sevijoù kevrin. O zamall a ra ar gouarnamant jorjiat da gaout ur perzh en enkadenn Kodori. Da galz gwashoc'h ez eo aet an darempredoù etre an div vro goude-se ha troc'het he deus Rusia tout he liammoù armerzhel ha zoken postel gant Jorjia. Kinniget he-deus Jorjia da enebiñ donedigezh Rusia e-barzh Aozadur Bed ar Genwerzh

[kemmañ] Armerzh

War al labour-douar hag an douristelezh eo diazezet armerzh Jorjia. E-pad darn vrasañ an XX^vet kantved e oa un lodenn eus an armerzh soviedel. Goude 1991 e krogas ar stad da frankizaat a armerzh, avat. Hervez ar Bank Bedel eo Jorjia ar vro adreizher kentañ er bed ha an hini 37^vet eo evit an aesder d'ober aferoù.

An touristerezh hag gounidigezh ar sitroñs hag ar rezin a zo andon a leveoù pennañ ar vro. Produiñ a ra te ivez met n'eo ket uhel tre e galite c'hoazh. Un nebeud mengleuzioù (kouevr ha manganez dreist holl) ez eus er vro hag ur greanterzh bihan hag a brodu dilhadoù, gwinn ha produioù kimiek dreist holl. Dleout a ra enporzhiañ darn vrasañ hec'h energiezh.

Daouast da freuzioù ar brezel diabarzh e vez o kreskiñ armerzh Jorjia adalek 1995 ha war zigresk ez eo aet ar monc'hwezh. Kudennoù ez eus gant ar stad evit dastum an tailhoù, avat, hag un dic'hounid bras en-deus e vudjed. Berrentezioù ag energiezh a zo ur gudenn arall, hag eñ he-deus he frevezekaet ar gouarnamant. Ar fed e teu darn vrasañ an energiezh eus Rusia n'int ket mat an darempredoù n'aesa ket an traoù kennebeut.

[kemmañ] Demografiezh

4,661,473 ag annezidi he-deus Jorjia, 88% anezho a zo jorjiz. An azeried a furm 6,5% ar boblañs, an armeniz 5,7% hag ar rused 1,5% (lod anezho a zo divroet adalek dieubidegezh ar vro). An Abc'hazed en Abc'hazia hag an Oseted en Osetia ar Su o-deus savet republikoù disranner na'z int ket anavezet gant ar broioù arall.

Div bobl gartveliek, ar svaned hag ar vingrelied a vev e Jorjia ha kavout a reer un nebeut lazed ivez. Disheñvel ez int dre o yezh eus ar jeorjiz arall met tost tre outo dre o sevenadur. Bez ez eus ivez kalz minorelezhioù bihan arall o vevañ er vro : Assiried, tchetchened, gresiz, kabarded, kurdiz, yuzevien, tatared, turked hag ukrainiz.

Digreskiñ kalz he-deus graet poblañs Jojia adalek diskarr an Unaniezh Soviedel. Disrannidigezh Abc'hazia hag Osetia ar Su, an diemglev en Adjaria hag ar c'hudennoù armerzh o-deus degaset kalz jeorjiz da zivroiñ, e Rusia dreist holl. Da washoc'h eo lakaet ar gudenn gant ur feur-ganidigezh izel tre. Ur milion annezidi nebeutoc'h eget e 1991 he-deus Jorjia ha krediñ a ra reoù'zo ez eo izeloc'h c'hoazh. Un efed a-gostez eus digresk ar boblañ eo e yar war zigresk ivez kenfeur ar minorelezhioù rak niverusoc'h ez eo o izili da zivroiñ.

[kemmañ] Relijion

Darn vrasañ ar boblañs (83.9%) a berc'henn d'an Iliz Ortodoks Jorjia. Unan eus ar broioù kentañ gounezet d'ar feiz kristen e voe Jorjia. Da relijion-stad e yeas e 327 met krediñ a reer e oa kummuniezhioù kristien en Egrisi kent prezegenn Sant-Nino. Ouzhpenn-se e prezegas an ebestel Per ha Andrev er vro. Unan eus an ilizioù koshañ eo neuze iliz Jorjia.

Ar minorelezhioù relijiel pennañ a zo ar Vuzulmaned (9,9%), an Armeniz (3,9%) hag ar gatoliked (0,8%).

LINKS

• http://meskhetians.over-blog.com/

s • k • e Stadoù ha tiriadoù ispisial Europa
Unaniezh Europa (27 stad, holl ezel ivez eus Kuzul Europa)	Alamagn · Aostria · Belgia · Breizh-Veur · Bulgaria · Danmark · Estonia · Finland · Frañs · Gres · Hungaria · Italia · Iwerzhon · an Izelvroioù · Kiprenez · Latvia · Lituania · Luksembourg · Malta · Polonia · Portugal · Roumania · Slovakia · Slovenia · Spagn · Sveden · Republik Tchek
Kuzul Europa (46 stad)	Albania · Andorra · Armenia · Azerbaidjan · Bosnia-ha-Herzegovina · Island · Jorjia · Kroatia · Liechtenstein · Moldova · Monako · Norvegia · Republik Makedonia (ERYM) · Rusia · San Marino · Serbia · Suis · Turkia · Ukraina
Stadoù europat, er-maez eus Kuzul Europa	Belarus · Montenegro · Vatikan
Rannvroioù europat gant ur statud ispisial	Åland · Akrotiri ha Dekhelia · Aldernez · Jibraltar · Gwernenez · Manav · Inizi Faero · Jerzenez · Jan Mayen · Kosovo · Sark · Svalbard
Stadoù europat, ha n'int ket anavezet	Republik Turk Kiprenez an Norzh · Treuznistria · Nagorno-Karabac'h · Abc'hazia · Osetia ar Su · Tchetchenia

[kemmañ] External links

• Full information about (country) Georgia

s • k • e Izili hag arsellerien ar Frankofoniezh
Izili	Albania • Andorra • Belgia (Kumuniezh galleger Belgia) • Benin • Bulgaria • Burkina Faso • Burundi • Kambodja • Kameroun • Kanada (New Brunswick • Kebek) • Kab Glas • Republik Kreizafrikan • Tchad • Kiprenez1 • Komorez • Republik Demokratel Kongo • Republik Kongo • Aod-an-Olifant • Djibouti • Dominika • Egipt • Ginea Kehederel • Republik Makedonia • Bro-C'hall • Gabon • Ghana1 • Gres • Ginea • Ginea-Bissau • Haiti • Laos • Luksembourg • Liban • Madagaskar • Mali • Maouritania • Moris • Moldova • Monako • Maroko • Niger • Roumania • Rwanda • Stz. Lusia • São Tomé ha Príncipe • Senegal • Sechelez • Suis • Togo • Tunizia • Vanuatu • Viêt Nam
Arsellerien	Armenia • Aostria • Kroatia • Republik Tchek • Jorjia • Hungaria • Lituania • Mozambik • Polonia • Serbia • Slovakia • Slovenia • Ukraina
1 Izili kevreded.

	Rannvroioù istorel Jorjia
Abc'hazia | Adjara | Guria | Hereti | Imeretia | Javakheti | Kartli | Kakheti | Khevsureti | Lechkhumi | Mtiuleti | Meskheti | Pshavi | Racha | Samegrelo | Tao-Klarjeti | Tusheti