Saloniki

Z Wikipedii

Saloniki dawniej Thessaloniki (gr. Θεσσαλονίκη, scs. Sołuń) – miasto w północnej Grecji, nad Zatoką Salonicką (Morze Egejskie).

Drugie co do wielkości (po Atenach) miasto Grecji. Miasto ma 354 tys. mieszkańców, a aglomeracja 800.764 mieszkańców (2001). Ośrodek administracyjny greckiego regionu Macedonia, nieoficjalnie nazywany przez Greków stolicą Macedonii.

Spis treści 1 Historia 2 Budowle 2.1 Biała Wieża 2.2 Łuk i Mauzoleum Galeriusza 2.3 Kościół Św. Demetriusza 2.4 Inne 3 Miasta partnerskie 4 Klimat 5 Przypisy 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Założone ok. 315 p.n.e. przez króla Macedończyków Kassandra i nazwane na cześć jego żony, Tessaloniki^[1]. Od 146 p.n.e. miasto należało do państwa rzymskiego, w którym z biegiem czasu stało się jednym z najważniejszych miast. Przez miasto biegł główny szlak komunikacyjny między Rzymem i jego posiadłościami na Wschodzie (Via Egnatia). W mieście powstała jedna z pierwszych gmin chrześcijańskich, do której Święty Paweł skierował dwa ze swoich listów. Miasto było miejscem urodzenia i początkowej działalności Cyryla i Metodego w IX wieku.

Po rozłamie imperium rzymskiego miasto stało się częścią Bizancjum. W VII wieku odparło oblężenie Słowian. W 904 zostało splądrowane przez Arabów, a w 1185 przez Normanów. W latach 1204-1224 było stolicą łacińskiego Królestwa Tessaloniki, podbite przez władcę Epiru w latach 1227-1242 było stolicą efemerycznego Cesarstwa Tesaloniki. Od 1246 ponownie we władaniu cesarzy bizantyjskich (wpierw cesarzy Nicei). W 1387 zdobyte przez Turków, odzyskane przez Bizancjum w 1405, w 1423 sprzedane Wenecji. W 1430 ostatecznie zdobyte przez Turków po krwawym oblężeniu, było częścią Imperium Ottomańskiego przez następne pięć stuleci. Na początku XX wieku miasto było głównym ośrodkiem działań Młodych Turków, w mieście urodził się Kemal Atatürk. Podczas wojen bałkańskich zdobyte przez Grecję w 1912.

W 1915 podczas I wojny światowej w mieście wylądowała armia Ententy, która następnie rozpoczęła próby natarcia przeciwko Bułgarii. Przełamanie obrony państw centralnych udało się dopiero w 1918, po latach bezowocnych walk. W 1917 miasto zniszczył pożar. Odbudowano je na nowoczesnym planie europejskim, w dużej mierze niszcząc jego historyczny wygląd.

W wyniku wymiany ludności między Grecją i Turcją po 1922 do miasta napłynęło dużo greckich uchodźców z Anatolii, a turecka ludność miasta przeniosła się do Turcji.

W latach 1941-1944 miasto było pod okupacją niemiecką, podczas której zginęła żydowska społeczność miasta, licząca około 50 tys. ludzi. Większość zgineła w Auschwitz-Birkenau w 1943.

[edytuj] Budowle

[edytuj] Biała Wieża

Po grecku: Λευκός Πύργος (Lefkos Pirgos). Wieża, ustawiona przy nabrzeżu przez ottomańskiego sułtana Sulejmana Wspaniałego (1520-1566), uważana jest powszechnie za symbol miasta. Dawniej należała do fortyfikacji otaczających Saloniki. Obecnie znajduje się w niej Muzeum Kultury Bizantyńskiej. Szczyt wieży służy za dogodny punkt widokowy na miasto. W pobliżu Białej Wieży znajduje się pomnik Aleksandra Wielkiego.

[edytuj] Łuk i Mauzoleum Galeriusza

Łuk i Mauzoleum stoją przy ulicy Dimitriosa Gounarisa. Powszechnie znane są jako "Kamara" lub w przypadku Mauzoleum - jako Rotunda. Łuk, ustawiony między 298 a 299 r. n.e. dla uczczenia zwycięstwa tetrarchy Galeriusza nad Sasanidzkimi Persami i zajęcia ich stolicy Ktezifonu w 298 roku. Łuk (obecnie zachowały się tylko jego resztki) był wykonany z czerwonego kamienia i bogato zdobiony. Mauzoleum zostało zamienione na kościół Św. Jerzego.

[edytuj] Kościół Św. Demetriusza

Kościół Aghios Demetrios (V-VII w.) jest najważniejszym kościołem miasta, a sam święty jest patronem miasta. Zabytek jest położony powyżej pozostałości po agorze i Rzymskim Forum. Posiada trzy boczne kaplice, znajduje się w nim muzeum, a także zespół podziemnych katakumb, wśród których znajduje się cela, w której więziono Św. Demetriusza.

[edytuj] Inne

Bizantyjskie obwarowania, m.in. cytadela Heptapyrgion, tureckie meczety, bizantyjskie świątynie: Panhagia Acheiropoietos (V w.), Hosios Dawid (V-VI w.), Hagia Sofia (VIII w.), Panhagia Chalkeon (XI w.), Św. Pantalejmona (XII w.), Proroka Eliasza (XIII w.), Św. Katarzyny (XIII w.), Św. Mikołaja (XIII-XIV w.), Apostołów (XIV w.). Klasztor Wlatadon (XIV w.).

[edytuj] Miasta partnerskie

• Hartford, USA
• Płowdiw, Bułgaria
• Melbourne, Australia
• Limassol, Cypr
• Lipsk, Niemcy
• Bolonia, Włochy
• Bratysława, Słowacja
• Kolonia, Niemcy
• Konstanca, Rumunia
• San Francisco, USA
• Aleksandria, Egipt
• Tel Awiw-Jafa, Izrael

[edytuj] Klimat

Miesiąc	St.	Lu.	Ma.	Kw.	Maj.	Cze.	Lip.	Sie.	Wrz.	Pa.	Lis.	Gru.
Temperatura maksymalna [°C]	9	10	13	18	23	28	31	30	26	21	14	10
Temperatura minimalna [°C]	1	2	5	7	12	16	18	18	15	11	6	2
Opady (mm)	40	38	43	35	43	30	22	20	27	45	58	50
rekordowe temperatury [°C]	20	22	25	31	36	39	42	39	36	32	27	26

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 241, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Photo Thessaloníki
• Galeria zdjęć Salonik www.kaleidoscope.pl

To jest tylko zalążek artykułu związanego z Grecją. Jeśli potrafisz, rozbuduj go.