Filosofie
Uut Wikipedia
De filosofie of de wiesbeheerte is 't verlangen en 't streêven naer kennisse in wieseid. In 't Grieks is 't woord philosophia; dit is 'n saemenstellinge van de woôrden voe liefde/vriendschap en ok voe wieseid. Iemand die-a z'n eige ier mee bezig ouwt wordt 'n filosoof of 'n wiesgeer enoemd.
[bewerk] Oôrsprong
De filosofie kom, zoan vee dienk'n, nie van de Grieken vandaene. De Griekse filosofie is uutèndelijk ontstaene uut de Ionische natuurfilosofen in Turkije, die an op ulder burte wee beïnvloed wiern deur wiesheêrn uut Babel. Deurda Griekenland een bloei'nd andelsland an vee Griekse kolonissen der eihen evestigd in Turkije, wideur a in de handelssteeën een smeltkroes van culturen ontstoeng. Ierdeur maeken de Griekse andelaeren contact mie de Ionische natuurfilosofen, en zò wier de filosofie ok ni Griekenland ebrocht.
De Ionische natuurfilosofen an der kennis opedaene in Babel. De wieseid in Babel lag bie de zohenaemde magiërs. De naem magiërs sli nie direct allin op occulte technieken, mè de magiërs ieln der eihen vurral bezig mie de astrologie. 't Alhemeêne dienkbeêld van de vroehe filosofen was om de goden tevreeën te stemm'n, en a'j kennis van de natuur ei, weet je de wil van de goden, zoda'j di ni kan leven en een helukkig leven kan leien.
Natuur, ratio en ethiek waern de basisbehripp'n van de filosofie. Ze bezonn'n der eihen op de wil van de goden en oe die te hehoorzaem'n deur deur middel van der verstand de wil van de natuur te behriep'n en zo de goden te hehoorzaem'n en een helukkig leven te leien.
[bewerk] Verschill'nde stroômieng'n
Binn'n de filosofie zien een oôp verschill'nde stroômieng'n te onderscheien. Ier een paer verschill'nde stroômieng'n binn'n de Griekse filosofie:
- Schole van Stoa
- Schole van Epicurus
- Schole van de Peripatetici
- Schole van Scepsis
[bewerk] Invloedrieke filosofen
- Plato
- Aristoteles
- Socrates
- Epicurus
- Democritus
