Philosophia

E Vicipaedia

Porta·Vicipaediae · Scientiae·Humanae
Archaeologia · Civilitas · Geographia · Historia · Ius · Linguistica · Oeconomia · Philosophia · Psychologia · Sociologia

Philosophia (-ae, f.), etymologice 'amor sapientiae' (Graece: φιλειν 'amare' et σοφία 'sapientia'), est studium sapientiae vel veritatis, per studium principiorum cogitationis humanarumque actionum.

Qui philosophiae se dedicant philosophi nominantur.

"Philosophia individua dimittit; neque impressiones primas individuorum, sed notiones ab illis abstractas complectitur; atque hoc prorsus officium est atque opificium rationis" (Bacon, De dignitate).

Id verbum a Pythagora fictum est, quia sapientiam deus privilegium habebat et nolebat se ipsum sapientem (sophos) haberi. "Amator sapientae" (vel scientiae) igitur malebat.

Philosophia hodierna multas definitiones habet, inter eas:

• Criticum studium omnis humanae quaestionis;
• Rationale studium omnis sapientiae humanae;
• Quaestio super quaestiones quarum responsi absoluti non sint.

Partes speciales philosophiae sunt philosophia mentis, philosophia scientiarum, philosophia orationis, philosophia historiae, philosophia religionis, etc.

Index 1 Notiones philosophiae 2 Divisio 3 Historia philosophiae 3.1 Philosophia Occidentalis 3.1.1 Graecia 3.1.1.1 Origo philosophiae 3.1.1.2 Philosophia classica 3.1.1.3 Philosophia hellenistica 3.1.2 Roma 3.1.3 Mediaevalis philosophia 3.1.4 Philosophia Temporis Renatarum Artium 3.1.5 Hodierna philosophia 3.1.6 Philosophia neo-Aristoteliana 3.1.7 Philosophia analytica 3.1.7.1 Philosophia marxistica 3.1.7.2 Philosophia existentialistica 3.1.7.3 Philosophia post-moderna 3.1.7.4 Philosophia phaenomenologica 3.1.8 Hermeneutica 3.2 Philosophia Sinica 3.3 Philosophia Indica 4 Vide etiam 5 Nexus externi

[recensere] Notiones philosophiae

Notiones philosophiae sunt, inter alia: Philosophari; esse, essentia, substantia, existentia, res; perceptio, spatium, tempus, conscientia, veritas; ratio, mens, memoria, voluntas, desiderium; bonus, officium, virtus, libertas; natura, societas, iustitia, potestas, civitas; ars, labor, historia, illuminatio.

[recensere] Divisio

Praecipuae notiones eius realitas et veritas (in Metaphysica, Logica et Ontologia), sapientia (in Epistemologia), bonum et iustitia (in Ethica et Philosophia politica) et pulchrum (in Aesthetica) sunt.

Philosophia dividitur in:

1. Philosophia essendi (seu Metaphysica), quae subdividitur in:

1.1 Metaphysica generalis (seu Ontologia) et

1.2 Metaphysica specialis.

Ontologia dividitur in:

1.1.1 Generalis (in qua Aesthetica, Calologia seu Theoria artis est)

1.1.2 Etiologia et

1.1.3 Categorologia,

Metaphysica specialis dividitur in:

1.2.1 Theologia naturalis (seu Theodicea),

1.2.2 Cosmologia (seu Philosophia Naturae, Cosmologia metaphysica, Cosmologia philosophica) et

1.2.3 Philosophia hominis (seu Psicologia metaphysica, Psicologia philosophica, Psicologia rationalis, Antropologia philosophica).

2. Philosophia cognoscendi (seu Critica, Epistemologia, Gnoseologia, Teoria cognitionis, Logica materialis, Logica maior, Criteriologia, Ideologia, Metodologia)

3. Philosophia operandi (seu Ethica, Philosophia moralis, Moralis, Axiologia et Sociologia philosophica). Subdividitur in

3.1 Ethica generalis et

3.2 Ethica specialis (in qua Philosophia politica est).

Logica (Logica formalis seu Logica minor) scientia quae agitur de causis alteris non est, sed de causis inmediatis. Cum Mathematicae, scientiae formales sunt.

[recensere] Historia philosophiae

Plurum philosophorum nomina discere poteris s.v. Index philosophorum.

[recensere] Philosophia Occidentalis

[recensere] Graecia

[recensere] Origo philosophiae

Occidentalis traditio coepit in Graecia. Res prima fuit indagatio ἀρχῆς, id est principii mundi. Philosophi praeclari fuerunt Thales, Anaximander, Anaximenes, Pythagoras, Xenophanes, Heraclitus, Parmenides, Zeno Eleates, Empedocles, Anaxagoras, Diogenes Apolloniates, Democritus.

[recensere] Philosophia classica

Circa 400 a.C.n., disputatio facta est cogitatio de homine. Socrates, Plato et Aristoteles creaverunt classicam philosophiam in Europa.

[recensere] Philosophia hellenistica

Epicurus, Zeno Citieus, Cleanthes, Chrysippus, Pyrrho Eleus, Epictetus, Plotinus, Sextus Empiricus

[recensere] Roma

Romani eandem ferme viam rationemque philosophandi, i.e. sapientiam adfectandi, secuti sunt ac Graeci. Praeclari philosphi erant Titus Lucretius Carus, Marcus Tullius Cicero, Seneca, Boethius, Marcus Aurelius, Augustinus Aurelius, Lactantius, Minucius Felix, Marius Victorinus, Cassiodorus.

[recensere] Mediaevalis philosophia

Doctor Universalis Albertus Magnus, Anselmus Cantuariensis, Averroes, Boethius Dacii, Doctor Seraphicus Bonaventura, Eckhartus de Hochheim, Franciscus Petrarcha, Doctor Invincibilis Guillelmus de Ockham, Doctor Subtilis Ioannes Duns Scotus, Petrus Abelardus, Petrus Damiani, Raimundus Lullius, Doctor Angelicus Thomas Aquinas, Doctor Subtilissimus Johannes a Ripa.

[recensere] Philosophia Temporis Renatarum Artium

Nicolaus Cusanus Cardinalis, Nicolaus Copernicus, Frater Iordanus Brunus Nolanus, Renatus Cartesius, Petrus Gassendus, Ioannes Ludovicus Vives, Benedictus de Spinoza, Carolus Bovillus, Thomas Campanella, Marsilius Ficinus, Ioannes Picus de Mirandola, Franciscus Patritius, Bernardinus Telesius, Rodolfus Agricola, Petrus Ramus, Laurentius Valla, Faber Stapulensis, Franciscus Suarez, Franciscus de Victoria Nova, Dominicus de Soto, Benedictus Pereira, Petrus Poponatius, Augustinus Steuco, Theodoros Gazes, Johannes Cardinalis Bessarion, Iohannes Althusius, Johannes Bodin, Donatus Giannotti, Samuel Pufendorf, Iohannes Locke, Godefridus Guilielmus Leibnitius.

[recensere] Hodierna philosophia

• David Hume
• Iohannes Stuart Mill
• Fridericus Nietzsche
• Hegelius
• Iohannes Fichtius
• Immanuel Kantius
• Carolus Popper

[recensere] Philosophia neo-Aristoteliana

• Ayn Rand
• Harrius Binswanger
• Andreas Bernstein
• Leonardus Peikoff

[recensere] Philosophia analytica

• Ludovicus Wittgenstein
• Bertrand Russell
• Gottlob Frege
• Tadeusz Kotarbinski
• Alfred Tarski

[recensere] Philosophia marxistica

• Carolus Marx
• Fridericus Engels
• Ludovicus Althusser
• Georgius Lukacs

[recensere] Philosophia existentialistica

• Severinus Kierkegaard
• Ioannes Paulus Sartre
• Albertus Camus
• Carolus Jaspers

[recensere] Philosophia post-moderna

• Iacobus Derrida
• Michael Foucault
• Aegidius Deleuze
• Sigmundus Bauman

[recensere] Philosophia phaenomenologica

• Phenomenologia
• Edmundus Husserl
• Max Scheler
• Editha Stein
• Martinus Heidegger
• Iohannes Paulus II

[recensere] Hermeneutica

• Ioannes Georgius Gadamer
• Paulus Ricoeur

[recensere] Philosophia Sinica

• Confucius
• Mocius seu Micius
• Mencius
• Laocius

[recensere] Philosophia Indica

Philosophia Buddhistica

[recensere] Vide etiam

[recensere] Nexus externi

• Wikisource
• Scholasticon bibliotheca
• Corpus scriptorum latinorum
• Scholasticon bibliotheca
• Corpus scriptorum latinorum
• Philosophia
• Encyclopedia
• Situs Hispanicus philosophiae
• Situs Universitatis Jean Moulin Lugdunum 3
• Academie Grannopolis
• Atrium
• Bibliotheca philosophiae
• Bibliotheca
• Biographiae et citationes philosophorum et scriptores athei