Portal:Kraje bałtyckie
Z Wikipedii
Kraje bałtyckie w polskiej Wikipedii
Ta strona to portal dla wikipedystów zainteresowanych geografią, historią, kulturą i gospodarką krajów bałtyckich, czyli Litwy, Łotwy i Estonii, państw położonych w północno-wschodniej Europie, bliskich sobie nie tylko geograficznie, ale również historycznie i kulturowo. Kraje te uzyskały niepodległość w latach 1990–1991 i jako młode republiki szybko wkroczyły na arenę europejską, czego dowodem było ich przystąpienie do Unii Europejskiej i NATO w 2004 roku. Historia Litwy, Łotwy i Estonii to historia trudnej zależności od potężniejszych sąsiadów, która zakończyła się w końcu XX wieku. Kraje bałtyckie to ogromne bogactwo ludzkie i przyrodnicze. To również region prężnie rozwijający się gospodarczo i nieodłącznie związany z Morzem Bałtyckim, od którego wziął swoją nazwę. Litwa, Łotwa i Estonia są licznie odwiedzane przez turystów. Do najważniejszych ośrodków turystyki należą chociażby stare metropolie Wilno, Kowno, Ryga czy Tallinn, jak i miejscowości nadmorskie, takie jak Połąga czy Jurmała.
Wyróżniony artykuł
Bałtycki łańcuch (est. Balti kett, łot. Baltijas ceļš, lit. Baltijos kelias) - masowy protest mieszkańców trzech krajów bałtyckich Litwy, Łotwy i Estonii zorganizowany 23 sierpnia 1989. Około 2 milionów osób utworzyło żywy łańcuch o długości ponad 600 km, łączący wszystkie trzy kraje. Bałtycki łańcuch był wyrazem protestu przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej tych krajów wchodzących w skład Związku Radzieckiego. Dzień protestu wypadał w 50. rocznicę podpisania tajnego protokołu do Paktu Ribbentrop-Mołotow o podziale stref wpływu w Europie. Na jego skutek kraje bałtyckie popadły w zależność od Związku Radzieckiego.
Gorbaczowowskie reformy głasnosti i pieriestrojka z drugiej połowy lat 80. sprawiły, że uliczne manifestacje stały się coraz częściej wyrazem niezadowolenia ludności. W 1986 i 1987 pierwsze demonstracje w stolicach krajów bałtyckich były jednak zakazywane i rozpędzane przez milicję. Dopiero w 1988 władze zgodziły się na przeprowadzenie pierwszych pokojowych demonstracji.
Wyróżniona grafika
Plac ratuszowy (Rātslaukums), gildia Bractwa Czarnogłowych i pomnik Rolanda w Rydze.
Historia krajów bałtyckich
Średniowiecze:
- Jaćwingowie | Prusowie | Kurowie | Zakon kawalerów mieczowych | Krustpilis | Inflanty | Wielkie Księstwo Litewskie | Mendog | Giedymin | Jagiełło | Świdrygiełło | Witold Wielki | Unia w Krewie
Czasy nowożytne:
- Księstwo Kurlandii i Semigalii | Gotthard Kettler | Jakub Kettler | Erenst Jan Biron | Rzeczpospolita Obojga Narodów | Mikołaj Radziwiłł Czarny | Bitwa pod Kircholmem | II wojna północna | III wojna północna | Pokój w Nystad | Powstanie listopadowe
Odrodzenie narodowe:
- Młodołotysze | Taryba | Litwa Środkowa | Liwowie | Strzelcy łotewscy | Kārlis Ulmanis | Mendog II | Augustinas Voldemaras | Antanas Smetona | Okręg Kłajpedy | Traktat w Tartu | Konstantin Päts
Czasy sowieckie:
- Litewska SRR | Łotewska SRR | Estońska SRR | Władze Estonii na emigracji | Władze Łotwy na emigracji | Loreta Asanavičiūtė | Romas Kalanta
Współczesność:
Do zrobienia
Do poszerzenia:
- Kategoria:Zalążki artykułów - Litwa
- Kategoria:Zalążki artykułów - Łotwa
- Kategoria:Zalążki artykułów - Estonia
- Łotwa | Ryga | Kowno | Tallinn
Do napisania:
- Jakub Kettler | Zamek Bowski | Zamek w Trokach | Olaine | Dom Czarnogłowych w Rydze | Wojna łotewsko-rosyjska | Wojna estońsko-rosyjska | Albert Kviesis | Viljandi | Maardu | Geografia Litwy | Geografia Łotwy | Geografia Estonii
Czy wiesz że...?
Czy wiesz, że...
- ... wyspa Sarema posiada własną, chociaż nienależącą do FIFA, reprezentację piłkarską?
- ... Liwowie to naród spokrewniony blisko z Estończykami, zamieszkujący tereny Kurlandii na Łotwie?
- ... niedaleko miasta Szawle znajduje się Góra Krzyży, na której wierni postawili już około 50 tys. krzyży?
Geografia Litwy
Geografia fizyczna i krainy historyczne:
- Nizina Środkowolitewska | Nizina Nadmorska | Pojezierze Żmudzkie | Pojezierze Wileńskie | Juozapines Kalnas | Niemen | Wilia | Drukšiai | Mierzeja Kurońska | Zalew Kuroński | Auksztota | Dzukija | Żmudź
Podział administracyjny i miasta:
Geografia Łotwy
Geografia fizyczna i krainy historyczne:
- Zatoka Ryska | Gaizinkalns | Kurlandia | Semigalia | Łatgalia | Liwonia | Dźwina | Gauja | Venta | Lelupa | Park Narodowy Gauja
Podział administracyjny i miasta:
Geografia Estonii
Geografia fizyczna:
- Suur Munamägi | Narwa | Parnawa | Pejpus | Võrtsjärv | Hiuma | Sarema | Muhu | Vormsi | Zatoka Fińska
Podział administracyjny i miasta:
- Podział administracyjny Estonii | Prowincja Harju | Tallinn | Narwa | Kohtla-Järve | Parnawa | Tartu | Jõhvi | Otepää | Võru
Kultura i sport w w krajach bałtyckich
Muzyka:
- Mikalojus Čiurlionis | Gidons Krēmers | Vincas Kudirka | LT United | Mariss Jansons | Brainstorm | J.M.K.E. | Vanilla Ninja | Arvo Pärt | Eduard Tubin | Erkki-Sven Tüür
Kino i teatr:
- Gintarė Latvėnaitė | Bruno O'Ya | Mati Unt | Vija Artmane | Juhan Viiding | Jüri Järvet | Mart Sander
Literatura i języki:
- Literatura litewska | Antanas Baranauskas | Kristijonas Donelaitis | Jurgis Kunčinas | Vincas Kudirka | Maironis | Eduardas Mieželaitis | Aspazija | Janis Rainis | Alberts Bels | Andrejs Pumpurs | Aimée Beekman | August Gailit | Jaan Kross | Paul Kuusberg | Friedebert Tuglas | Laczplesis | Kalevipoeg | Język litewski | Język łotewski | Język estoński | Język võro | Język liwski
Sport:
- Stasys Girenas | Steponas Darius | Tomas Jasiulonis | Virgilijus Alekna | Algimantas Liubinskas | Žydrūnas Savickas | Aivaras Kiausas | Aidas Preiksaitis | Deividas Šemberas | FBK Kowno | Metalurgs Lipawa | Skonto Ryga | Juris Latiss | Staņislavs Olijars | Sandis Ozoliņš | Aleksandrs Starkovs | Larysa Sawczenko-Neiland | Aleksiej Szirow | Siergiej Żołtok | Māris Verpakovskis | Paul Keres | Markko Märtin | Kristina Šmigun | Erki Nool | Mart Poom