Alkohol etylowy

Z Wikipedii

Alkohol etylowy
Ogólne informacje
Nazwa systematyczna	etanol etan-1-ol
Inne nazwy	hydroksyetan, alkohol etylowy, etanol, spirytus
Wzór sumaryczny	C2H6O
Inne wzory	C2H5OH
SMILES	CCO
Masa molowa	46,06844 g/mol
Wygląd	bezbarwna, klarowna ciecz
Identyfikacja
Numer CAS	64-17-5
PubChem	702
Właściwości
Gęstość i stan skupienia	0,7893 g/cm3 (20°C); ciecz
Rozpuszczalność w wodzie	rozpuszczalny
Temperatura topnienia	-114,3 °C (158,85 K)
Temperatura wrzenia	78,4 °C (351,55 K)
Kwasowość (pKa)	15,9 (H+ z grupy OH)
Lepkość	1,200 mPa·s (20,0°C)
Budowa
Moment dipolowy	1,69 D
Niebezpieczeństwa
Klasyfikacja UE	Treść oznaczeń: F - łatwopalny
NFPA 704	3 1 0
Temperatura zapłonu	12 °C (285,15 K)
Temperatura samozapłonu	425 °C (698,15 K)
Zwroty ryzyka	R: 11
Zwroty bezpieczeństwa	S: 2,S7,S16
Numer RTECS	KQ6300000
Podobne związki
Pochodne alkoholowe	etanolan sodu
Podobne związki	alkohol metylowy alkohol propylowy alkohol izopropylowy
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków standardowych (25°C, 1000 hPa)

Alkohol etylowy lub etanol - związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze C₂H₅OH.

Spis treści 1 Właściwości 2 Otrzymywanie i zastosowanie 3 Reakcja spalania 4 Działanie na organizm człowieka 5 Neurofarmakologia 6 Zobacz też

[edytuj] Właściwości

W temperaturze pokojowej jest to bezbarwna, palna ciecz o charakterystycznej woni i piekącym smaku.

Temperatura [°C]	Lepkość dynamiczna [cP]
10	1,449
20	1,192
30	0,991
40	0,828
50	0,697
60	0,607
70	0,505

Miesza się z wodą w dowolnym stosunku i jako taki jest stosowany jako średniopolarny rozpuszczalnik organiczny.

Mieszanina 95,6% etanolu z wodą jest popularnie nazywana spirytusem. Jest to mieszanina azeotropowa i dlatego nie można uzyskać przez prostą destylację etanolu 100%. Etanol 100% jest nazywany alkoholem absolutnym, a do jego otrzymywania stosowana jest destylacja azeotropowa w układzie etanol-woda-benzen. Po dodaniu niewielkiej ilości benzenu najpierw wrze potrójny azeotrop: benzen-etanol-woda , później azeotrop: etanol-benzen, na końcu zaś destyluje czysty bezwodny etanol. Możliwe jest też związanie wody z 95,6% etanolu przez dodanie tlenku wapnia lub bezwodnego siarczanu(VI) magnezu lub siarczanu(VI) sodu. Etanol absolutny jest higroskopijny i pochłania wodę z powietrza, należy więc przechowywać go w szczelnie zamkniętych naczyniach. Całkowicie bezwodny etanol (zawartość wody < 100 ppm) uzyskuje się przez destylację znad etanolanu magnezu w układzie zabezpieczonym przed dostępem powietrza.

[edytuj] Otrzymywanie i zastosowanie

Etanol do celów spożywczych otrzymuje się w wyniku fermentacji alkoholowej. Podstawowymi surowcami do produkcji etanolu są: buraki cukrowe, trzcina cukrowa, ziemniaki, i wiele innych roślin.

Etanol spożywczy jest podstawowym składnikiem wszystkich napojów alkoholowych.

Etanol do celów przemysłowych jest też często produkowany poprzez bezpośrednią syntezę z tzw. gazu syntezowego (mieszanina CO, H₂ i H₂O), która jest tańsza od fermentacji i prowadzi do czystszego chemicznie etanolu, jednak w wielu krajach świata użycie etanolu syntetycznego do celów spożywczych jest zabronione. Jest to podyktowane nie tyle względami zdrowotnymi ile chęcią utrzymania tradycyjnego przemysłu spirytusowego i związanych z nim miejsc pracy.

W Polsce przed laty dostępna była w sprzedaży wódka "Vistula" produkowana na drodze chemicznej, a nie poprzez fermentację^{[potrzebne źródło]}.

Etanol jest tanim w produkcji surowcem i jest jednocześnie stosunkowo niegroźny dla środowiska, dlatego jest dość powszechnie wykorzystywany jako rozpuszczalnik w przemyśle chemicznym.

Cena prostych napojów alkoholowych (czystych wódek i spirytusu spożywczego) w wielu krajach wynika z podatków nakładanych na te produkty a nie z kosztów ich produkcji. Rzeczywisty koszt wytworzenia 1 l spirytusu to mniej niż 1,5 USD, gdy jest on otrzymywany przez fermentację i poniżej 1 USD jeśli pochodzi z syntezy bezpośredniej.^{[potrzebne źródło]}

Stosowany także jako paliwo napędowe.

[edytuj] Reakcja spalania

Etanol jest związkiem łatwopalnym, spala się słabo widocznym niebieskawym stożkowym płomieniem. Spalanie alkoholu etylowego przedstawia reakcja:

C₂H₅OH + 3O₂ → 3H₂O + 2CO₂↑

[edytuj] Działanie na organizm człowieka

Alkohol etylowy należy do związków chemicznych, które szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego - już w ciągu 5-10 minut po spożyciu można go wykryć we krwi. W ciągu 15 minut wchłonięciu ulega 50% spożytej dawki. Po pewnym czasie stabilizacji stężenia alkoholu etylowego w tkankach, rozpoczyna się proces jego eliminacji. Jest to w 90% eliminacja enzymatyczna, a w 10% usuwanie w postaci niezmienionej z moczem i powietrzem wydychanym.

Metabolizowanie alkoholu etylowego przebiega w komórkach wątrobowych (hepatocytach) przy udziale trzech enzymów. Są to:

• MEOS
• dehydrogenaza alkoholowa
• katalaza

Etanol w szczególnym ujęciu jest środkiem odurzającym o działaniu narkotycznym. Wypicie 150-250 g alkoholu etylowego może okazać się śmiertelne, choć nie są to zbyt częste przypadki i zwykle są one uwarunkowane innymi czynnikami takimi jak np. choroby układu krwionośnego.

Działanie etanolu w kategoriach substancji narkotycznej jest zbliżone do działania depresantów. W małych dawkach - rzędu 30-35 ml (duże piwo, dwa kieliszki wódki) wywołuje on stan pobudzenia, przyspieszone bicie serca, rozszerzenie źrenic oczu, zaprzestanie odczuwania zmęczenia i ogólną poprawę nastroju. U zdrowej, młodej osoby, która do tej pory nie spożywała alkoholu, wypicie 100 g etanolu (ok. 1/4 l wódki) powoduje już zwykle stan silnego zamroczenia - objawiający się utratą sprawności ruchowej, problemami z utrzymaniem równowagi, utratą kontroli nad własnymi emocjami. W skrajnych postaciach zamroczenie alkoholowe przejawia się czasami całkowitą utratą świadomości i zanikami pamięci. Spożywanie alkoholu etylowego podczas ciąży może prowadzić do wystąpienia u dziecka alkoholowego zespołu płodowego.

Etanol jest substancją o słabym potencjale uzależniającym. Sporadyczne spożywanie etanolu zwykle nie powoduje uzależnienia, jednak systematyczne jego spożywanie - nawet w niewielkich ilościach - prowadzi do pełnego, fizycznego uzależnienia. Nagłe odstawienie lub zmniejszenie spożywania alkoholu powoduje wystąpienie objawów zespołu abstynencyjnego, a u ok. 5% alkoholików - majaczenia alkoholowego. Zespół uzależnienia od alkoholu (etylowego) bywa nazywany także alkoholizmem.

Spożycie alkoholu etylowego jest związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka dna jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku i wątroby (w przypadku wystąpienia marskości tego narządu) oraz prawdopodobnie raka piersi, okrężnicy i odbytnicy.

[edytuj] Neurofarmakologia

Działanie alkoholu na komórki mózgu jest wielokierunkowe. Alkohol wpływa na błony komórkowe neuronów zwiększając ich płynność, przez co zaburzone są funkcje kanałów jonowych. Alkohol wchodzi także w bezpośrednie interakcje z receptorami GABA, NMDA, a także z receptorami acetylocholiny i serotoniny. Wpływ alkoholu na receptory może polegać na ich pobudzeniu lub zahamowaniu. Pod wpływem alkoholu dochodzi także do uwalniania endorfiny i dopaminy co warunkuje "nagradzające" działanie alkoholu. Regularne nadużywanie alkoholu powoduje "hiperaktywność" receptorów NMDA i nieaktywność receptorów GABA czego skutkiem jest wystąpienie zespołu abstynencyjnego.

[edytuj] Zobacz też

• denaturat
• bimber, napój alkoholowy
• biopaliwa
• alkohol metylowy, zatrucie alkoholem metylowym
• salsolinol
• substancja psychoaktywna