Rak wątrobowokomórkowy

Z Wikipedii

	Rak wątrobowokomórkowy
(carcinoma hepatocellulare)
ICD-10:	C22.0
C22.0.0 {{{X.0}}}
C22.0.1 {{{X.1}}}
C22.0.2 {{{X.2}}}
C22.0.3 {{{X.3}}}
C22.0.4 {{{X.4}}}
C22.0.5 {{{X.5}}}
C22.0.6 {{{X.6}}}
C22.0.7 {{{X.7}}}
C22.0.8 {{{X.8}}}
C22.0.9 {{{X.9}}}

Rak wątrobowokomórkowy (hepatoma; pierwotny rak wątroby; ang. hepatocellular carcinoma; HCC) - nowotwór złośliwy wątroby wywodzący się z hepatocytów.

[edytuj] Epidemiologia

Piąty pod względem częstości występowania na świecie (trzecia przyczyna zgonów z powodu chorób nowotworowych).
Największa zachorowalność jest notowana w Azji Południowo-Wschodniej. Jest tam najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn.
3 razy częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Szczyt zachorowań w Afryce i Azji przypada na 30.-40. rok życia, a w Europie i w USA na 50.-60. rok życia.

[edytuj] Czynniki ryzyka

Marska wątroba z powodu zakażenia WZW C z następowym rozwojem raka z komórek wątrobowych

marskość wątroby
hemochromatoza
pierwotna marskość żółciowa wątroby
zespół Budda-Chiariego
przebyte WZW B lub WZW C
spożywanie żywności zakażonej aflatoksyną
długotrwała terapia androgenami
doustne środki antykoncepcyjne
alkohol
palenie tytoniu
niedobór α1-antytrypsyny
schistosomatoza i zakażenia przywrą chińską
niedobór enzymu Plk4

Jednocześnie występujące dwa lub więcej czynniki ryzyka bardziej zwiększają możliwość rozwoju raka niż każdy z osobna.

[edytuj] Obraz kliniczny

powiększenie wątroby
słyszalny szmer nad wątrobą w związku z bogatym unaczynieniem guza
wodobrzusze
objawy niespecyficzne, takie jak:
- bóle brzucha
- utrata masy ciała
- złe samopoczucie i osłabienie
- uczucie pełności w nadbrzuszu
- brak apetytu
obrzęki kończyn dolnych
żółtaczka
gorączka
krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego
nagły wzrost poziomu fosfatazy alkalicznej u osoby chorej na marskość wątroby

[edytuj] Rozpoznanie

Stawia się na podstawie:

charakterystycznego wyniku USG - zmiana ogniskowa u chorego z marskością wątroby
podwyższenia stężenia α-fetoproteiny
TK lub MRI wątroby
badania histologicznego - rozpoznanie ostateczne

Histologiczny obraz raka wątrobowokomórkowego u pacjenta z marskością wątroby spowodowaną infekcją HCV.

Histologiczny obraz raka wątrobowokomórkowego u pacjenta z marskością wątroby spowodowaną infekcją HCV (zdjęcie w wyższej rozdzielczości).

[edytuj] Badanie pomocnicze

badania laboratoryjne:
- znaczne zwiększenie poziomu fosfatazy alkalicznej w stosunku do stopnia podwyższenia poziomu transaminaz
scyntygrafia wątroby, która wykazuje ubytki gromadzenia znacznika
angiografia (obecność dobrze unaczynionego guza)
biopsja cienkoigłowa wątroby - rzadko wykonywana (u chorych u których leczenie operacyjne jest przeciwwskazane; możliwość implantacji komórek nowotworowych - powstawanie jatrogennych przerzutów)

[edytuj] Leczenie

w przypadku zmiany ograniczonej do 1 płata wątroby - jego wycięcie
w przypadku zmian bardziej zaawansowanych, jednakże w przypadku braku zajęcia dużych naczyń - przeszczep wątroby
chemioterapia jest nieskuteczna
radioterapia -> W siepniowym numerze Cancer (08/2006) opublikowano badanie, w którym wykazano, że zastosowanie terapii przy użyciu strumienia protonów może przynieść korzyści u szerokiej grupy pacjentów z rakiem wątrobowokomórkowym pozbawionych innych opcji terapeutycznych. Leczenie to cechowało się wysokim odsetkiem odpowiedzi na leczenie (81%) i dobrą kontrolą ogniska pierwotnego (u 93%), również u pacjentów z wieloma chorobami współistniejącymi takimi jak marskość wątroby, niewydolność nerek, ciężka niewydolność serca. [radiolog.pl]

W przypadku kiedy marskość wątroby uniemożliwia leczenie operacyjne stosuje się inne możliwości terapeutyczne:

wstrzykiwanie alkoholu do guza - jedynym warunkiem jest wielkość guza (<5 cm). Zabieg przeprowadza się kilkukrotnie a wyniki są porównywalne do leczenie operacyjnego.
kriochirurgia
termoablacja

[edytuj] Rokowanie

Średni czas przeżycia od momentu rozpoznania wynosi 6 miesięcy.
W przypadku zmiany ograniczonej do 1 płata 5-letnie przeżycie osiąga 10 % chorych.
5-letnia przeżywalność po resekcji wątroby wynosi ok. 25 %, a po przeszczepie ok. 80 %.

[edytuj] Profilaktyka

Wszyscy chorzy z marskością wątroby lub przewlekłym zakażeniem wirusem HBV powinni poddawać się rutynowym kontrolom (badaniom przesiewowym) w celu wczesnego rozpoznania ewentualnych zmian o charakterze nowotworowym. Należy wykonywać USG jamy brzusznej i oznaczenie poziomu AFP co 6 miesięcy.

Zastosowanie przyczynowego leczenia przeciwwirusowego w przewlekłym zapaleniu wątroby typu B (HBV) ze skuteczną kontrolą wiremii znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia HCC. Wirus HBV jest jednym z najsilniejszych onkogenów, zajmując drugie miejsce zaraz po paleniu tytoniu, jako przyczyna zachorowań na raka.

[edytuj] Bibliografia

"Choroby wewnętrzne" pod red. prof. dr hab. Andrzeja Szczeklika, tom 1, str. 969-971 ISBN 83-7430-031-0
"Medycyna wewnętrzna" Gerd Herold i współautorzy, str. 664-665 ISBN 83-200-3322-5