Androgeny
Z Wikipedii
Androgeny są to hormony płciowe o budowie sterydowej o działaniu maskulinizującym fizjologicznie występujące u mężczyzn, jak i w małych stężeniach u kobiet.
U mężczyzn androgeny produkowane są przez:
- komórki Leydiga (śródmiąższowe) znajdujące się w męskich gonadach czyli jądrach
- część siatkowatą kory nadnerczy
U kobiet androgeny wytwarzane są przez:
- jajniki
- część siatkowatą kory nadnerczy
Pierwotnym materiałem do syntezy androgenów jest cholesterol. Jest on wstępnie syntetyzowany z glukozy i kwasów tłuszczowych lub pobierany z dostarczanych drogą krwi cząsteczek lipoprotein LDL.
Produkcja androgenów pozostaje pod kontrolą hormonu tropowego wytwarzanego przez przedni płat przysadki mózgowej lutropiny (LH - hormon luteinizujący). Między wydzielaniem lutropiny a androgenów zachodzi ujemne sprzężenie zwrotne. Z kolei wydzielanie lutropiny zależy od wydzielanego przez podwzgórze hormonu uwalniającego GnRH czyli gonadoliberyny.
Do androgenów wytwarzanych w jądrach należą:
- testosteron
- 5-alfa-dihydrotestosteron (5-α-DHT)
- androsteron
Do androgenów wytwarzanych w jajnikach należą:
- dihydrotestosteron
- androstendion
Do androgenów wytwarzanych w korze nadnerczy należą:
- testosteron
- dehydroepiandrosteron (DHEA)
Fizjologiczne działanie androgenów:
- kształtowanie się męskich narządów płciowych w życiu płodowym
- wykształcanie się wtórnych cech płciowych (budowa ciała, głos, typ owłosienia itp.)
- wpływ na spermatogenezę
- wpływ anaboliczny (zwiększenie masy mięśniowej itp.)
Nadmiar androgenów u kobiet powoduje szereg zaburzeń, między innymi wykształcanie się męskiej budowy ciała (maskulinizacja), męskiego typu owłosienia (wirylizacja), a także zaburzenia płodności, trądzik, łojotok, łysienie typu męskiego.
