Arxentina - Argentina
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
| República Argentina República Arxentina |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
A República Arxentina é un país situado no extremo sur de América organizado como unha república representativa e federal. Pola sua extensión, é o segundo estado de América do Sur e o oitavo en todo o mundo con 2.780.400 km². Con todo a Arxentina reclama as Malvinas, as Xeorxias do Sur, Sandwich do Sur e Illa Aurora baixo soberanía británica e unha área antártica ao sur do paralelo 60° S, denominada por Arxentina Antártida Arxentina
O seu territorio continental americano, que abrangue grande parte do Cono Sur, limita ao norte con Bolivia e Paraguai, ao nordés con Brasil, ao oeste e sul con Chile e ao este con Uruguai e o oceano Atlántico.
Índice |
[editar] Historia
A rexión noroeste da Arxentina formaba parte do imperio inca, chamado Tawantinsuyu, e as pampas eran dominadas por amerindios nómadas. En febreiro de 1516, o navegante español Juan Díaz de Solís pilotou a súa nave ao grande esteiro do Río da Prata e reclamou a rexión arredor no nome de España.
O territorio foi colonizado por España ao longo do século XVI e XVII; derivando o nome de Arxentina das planchas de prata (argentum en latín) que os primeiros colonos observaron en posesión dos indíxenas.
O país independizóuse de España en 1816, tralo cal producíronse desputas internas entre faccións federalistas ("federales") e centralistas ("unitarios") até a proclamación da constitución de 1853 aínda hoxe vixente coas modificacións realizadas en 1994.
A historia posterior foi marcada por conflitos internos entre conservadores-militares e liberales-civiles. Trala segunda guerra mundial, produciuse o trunfo do movimento popular peronista.
Até 1983 fóronse alternado no poder gobernos democráticos con xuntas militares cada vez máis sanguiñolentas, cuxa consecuencia máis directa, ademais das incontábeis perdas humanas, supuxeron a sangría económica do país. Desde entón producíronse eleccións democráticas que non permiron consolidar o progreso democrático do país e estiveron acompañadas de problemas económicos, que provocaron unha recesión sen precendentes a finais de 2001.
[editar] Goberno e Política
Desde a constitución de 1853 o sistema de goberno é representativo, republicano e federal. Politicamente, está dividida en provincias que gozan de autonomía. A constitución vixente na actualidade é a orixinal con algúns cambios realizados en 1994.
- Lista de presidentes de Arxentina
[editar] Provincias de Arxentina
O territorio da república está dividido nunha Capital Federal e 23 provincias:
|
|
|
|
Algunhas das provincias máis importantes en canto á súa poboación e actividade económica son Santa Fe e Córdoba, situadas ao noroeste da Provincia de Buenos Aires.
[editar] Xeografía
Véxase: Xeografía de Arxentina.
A súa xeografía é moi variada, encontrándose maiormente chaturas (chairas) no leste, serranías no centro e montañas no oeste. Ao sur do país atópase a Patagonia, unha extensa meseta de orixe precámbrico, constantemente surcada por fortes ventos en dirección oeste-leste. O país encóntrase atravesado de sur a norte pola Cordilleira dos Andes, que marca o límite con Chile.
O pico más alto da Arxentina (e tamén de toda América) é o cerro Aconcagua, de 6950 metros. No centro do país atópase a chatura pampeana, unha das máis fértiles do mundo: a Pampa. Cara ao norte atopamos ao leste unha rexión de vexetación espesa e selvática e cara ao oeste unha rexión de meseta alta chamada o Altiplano.
[editar] Economía
Véxase: Economía de Arxentina.
[editar] Demografía
A poboación arxentina é na súa maior parte descendente de inmigrantes galegos e italianos, en menor medida tamén teñen presenza inmigrantes doutras zonas de España, xudeus, alemáns, así como tamén doutros países europeos que chegaron en ondas a fins do século XIX e inicios do XX. Hai ademais un importante continxente de inmigrantes do Medio Oriente, que se concentran nas grandes cidades. O 90% da súa poboación é de raza branca, cun 85% de descendentes de europeos (principalmente de italianos e españois). Arxentina ten relativamente poucos mestizos (persoas de orixe mixta europeo e indíxena).
Os indíxenas, cuxo número ronda actualmente os 400.000,[1] representa o 1% da total do pais.
Os mesmos conservan súas tradicións, concentrándose as súas poboacións nas provincias do norte, norleste e sur. O censo realizado en 2001 incluía unha pregunta relativa á pertenencia a pobos indíxenas co propósito de realizar con posterioridade unha enquisa complementaria para abordar en profundidade a cuestión indíxena.
Malia ser o español o único idioma oficial, estes grupos conservan os seus idiomas maternos.
A relixión oficial en Arxentina é a católica, aínda que a constitución consagra a liberdade de culto, existindo importantes comunidades xudía, islámica e protestante.
[editar] Cultura
- Cine argentino
- Lista de Argentinos Reconocidos
- Música de Argentina
- Tango
| Data | Nome en galego | Nome local | Notas |
|---|---|---|---|
| 1 de xaneiro | Aninovo | Año Nuevo | |
| marzo-abril | Venres Santo | Viernes Santo | |
| 2 de abril | Día do Veterano de Guerra e dos Caídos na Guerra das Malvinas | Día del Veterano de Guerra y de los Caídos en la Guerra de las Malvinas | |
| 8 de abril | Epifanía | Epifanía | |
| 1 de maio | Día do Traballador | Día del Trabajador | |
| 25 de maio | Primeiro Governo Nacional | Primer Gobierno Nacional | |
| 20 de xuño | Día da Bandeira - Morte do xeneral Manuel Belgrano | Día de la Bandera - Muerte del general Manuel Belgrano | |
| 9 de xullo | Día da Independencia | Día de la Independencia | |
| 17 de agosto | Morte do xeneral José de San Martín | Muerte del general José de San Martín | |
| 12 de outubro | Día da Raza | Día de la Raza | |
| 8 de decembro | Inmaculada Concepción de María | Inmaculada Concepción de María | |
| 25 de decembro | Nadal | Navidad |
[editar] Véxase tamén
| Países do mundo | América do Sur |
| Arxentina - Bolivia - Brasil - Colombia - Chile - Ecuador - Güiana - Paraguai - Perú - Surinam - Uruguai - Venezuela |
| Países con parte do seu territorio en América do Sur |
| Mercado Común do Cono Sur (Mercosur) | |
| Arxentina | Brasil | Paraguai | Uruguai | Venezuela | |
| Membros asociados | |
| Bolivia | Chile | Colombia | Ecuador | México | Perú |
