Albania

Oddi ar Wicipedia

Gweriniaeth yn ne-ddwyrain Ewrop yw Gweriniaeth Albania neu Albania. Y gwledydd cyfagos yw Montenegro yn y gogledd, Serbia yn y gogledd-ddwyrain, Macedonia yn y dwyrain a Gwlad Groeg yn y de. Mae ar lân Môr Adria a Môr Ionia. Ei phrif borthladd yw Dürres. Adwaenir pobl Albania fel Albaniaid - nid i'w cymysgu ag Albanwyr, pobl yr Alban.

Taflen Cynnwys 1 Daearyddiaeth 2 Hanes 3 Pobl a diwylliant 4 Economi 5 Prif ddinasoedd a threfi Albania yn ôl poblogaeth 6 Dolenni allanol 6.1 Amryw 6.2 Gwefannau swyddogol y llywodraeth

[golygu] Daearyddiaeth

Mae Albania yn un o wledydd y Balcanau. Mae hi'n wlad fynyddig iawn a elwir weithiau "Gwlad yr Eryr". Cyfyd y mynyddoedd i uchder o hyd at 2700m (9000 troedfedd). Ceir coedwigoedd sylweddol. Mae'r tir arfordirol yn ffrwythlon iawn.

Mae'r prif ddinasoedd a threfi yn cynnwys Tiranë (y brifddinas), Durrës (y prif borthladd), Shkodër, Shëngjin, Elbasan, Vlorë a Sarandë.

[golygu] Hanes

Sefydlwyd Durrës gan y Groegiaid mor bell yn ôl â'r 7fed ganrif CC.

Rhwng diwedd y 15fed a dechrau'r 20fed ganrif bu Albania'n rhan o'r Ymerodraeth Ottoman.

Yn 1912 enillodd Albania ei hannibyniaeth ar yr Ottomoniaid. Yn 1925, yn sgîl rhyfel cartref y cymerodd yr Eidal ran ynddo, aeth y wlad yn weriniaeth. Fodd bynnag troes yn fonarchiaeth unwaith yn rhagor yn 1928 pan gafodd ei harlywydd Ahmed Beg Zogu ei wneud yn frenin ar y wlad dan yr enw cofiadwy Brenin Zog. Cafodd y wlad ei meddianu gan luoedd arfog yr Eidal a'r Almaen yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Ar ôl yr Ail Ryfel Byd troes Albania'n wlad gomiwnyddol yn 1946 dan arweinyddiaeth yr unben Enver Hoxha. Ar ôl cyfnod o fod yn gynghrair triw i Stalin, troes Albania i'r Tsieina Faoaidd o 1961 ymlaen.

[golygu] Pobl a diwylliant

Mae'r mwyafrif o'r Albaniaid yn oerthyn i ddau grŵp ethnig, sef y Ghegiaid (i'r gogledd o Afon Shkumbi) a'r Tosgiaid (i'r de o'r afon honno); ychydig sy'n hysbys am eu gwreiddiau. Albaneg yw'r unig iaith swyddogol. Fel yn achos Cosofo dros y ffin, mae'r mwyafrif o'r dinesyddion yn Fwslemiaid.

[golygu] Economi

Mewn canlyniad i bolisi ynysigaeth llywodraeth y wlad yn y gorffennol, pan ddibynai Albania i raddau helaeth ar fasnach gyda Tsieina a Gogledd Corea, roedd economi'r wlad yn dlawd iawn mewn cymhariaeth â gweddill Ewrop. Erys Albania yn un o wledydd tlotaf Ewrop heddiw, er bod pethau wedi gwella'n sylweddol gyda chymorth gan Undeb Ewrop.

[golygu] Prif ddinasoedd a threfi Albania yn ôl poblogaeth

1. Tiranë - 352,900
2. Durrës - 113,800
3. Elbasan - 96,800
4. Shkodër - 85,800
5. Vlorë - 84,400
6. Korçë - 58,800
7. Fier - 55,100
8. Borshi - 9,500
9. Kavajë - 40,000
10. Lushnjë - 38,200
11. Kavaja: 28.200
12. Pogradeci: 23.700
13. Laçi: 23.400
14. Gjirokastra: 22.800
15. Patosi: 21.000
16. Kruja: 19.400
17. Kuçova: 18.000
18. Kukësi: 16.600
19. Lezha: 16.600
20. Saranda: 14.500
21. Peshkopia: 14.100
22. Burreli: 13.900
23. Cërrik: 13.200
24. Çorovoda: 13.200
25. Shijak: 12.800
26. Librazhdi: 11.500
27. Tepelenë: 11.300
28. Gramsh: 10.400
29. Poliçan: 10.200
30. Bulqizë: 10.000
31. Përmet: 9.800
32. Fushë-Krujë: 9.600
33. Kamzë: 9.300
34. Rrëshen: 9.200
35. Ballsh: 9.100
36. Mamurras: 7.600
37. Bajram Curri: 7.500
38. Ersekë: 7.500
39. Peqin: 7.200
40. Divjak: 7.069
41. Selenicë: 6.900

[golygu] Dolenni allanol

[golygu] Amryw

• Lleoliad Albania ar glôb 3D (Java)
• Baneri hanesyddol Albania
• Albania a'r Balkan: fforwm trafod
• Geiriadur Geirdarddiol Albaneg
• Ffeithlyfr Byd y CIA — Albania
• Gwybodaeth gyffredinol am bobl Albania
• Dolenni swyddogol
• Llawlyfr OPIC ar Albania
• Llawlyfr teithio am Albania
• Map o Albania
• Hanes Albania
• Ffeithiau am wleidyddiaeth Albania a'i hetholiadau

[golygu] Gwefannau swyddogol y llywodraeth

• Swyddfa Twristiaeth Genedlaethol Albania
• Adran Gwybodaeth
• Senedd Albania
• Llywyddiaeth Albania
• Sefydliad Ystadegau Albania
• Banc Cenedlaethol Albania

Gwledydd y Môr Canoldir
Yr Aifft | Albania | Algeria | Bosnia a Hertsegofina | Croatia | Cyprus | Yr Eidal | Ffrainc | Gwlad Groeg | Israel | Libanus | Libya | Malta | Monaco | Montenegro | Moroco | Palesteina | Sbaen | Slofenia | Syria | Tunisia | Twrci