New Immissions/Updates:
boundless - educate - edutalab - empatico - es-ebooks - es16 - fr16 - fsfiles - hesperian - solidaria - wikipediaforschools
- wikipediaforschoolses - wikipediaforschoolsfr - wikipediaforschoolspt - worldmap -

See also: Liber Liber - Libro Parlato - Liber Musica  - Manuzio -  Liber Liber ISO Files - Alphabetical Order - Multivolume ZIP Complete Archive - PDF Files - OGG Music Files -

PROJECT GUTENBERG HTML: Volume I - Volume II - Volume III - Volume IV - Volume V - Volume VI - Volume VII - Volume VIII - Volume IX

Ascolta ""Volevo solo fare un audiolibro"" su Spreaker.
CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Albania - Biquipedia, a enziclopedia libre

Albania

De Biquipedia

Republika e Shqipërisë
Bandera d'Albania Escudo d'Albania
(En detalle) (En detalle)
Lema nazional: Feja e Shqiptarit eshte Shqiptaria
Inno nazional: Hymni i Flamurit («Inno á la bandera»)
Situazión d'Albania
Capital
 • Poblazión
 • Cordenadas
Tirana
353.400 (2003)
41°20′ N 19°48′ E
Mayor ziudat Tirana
Idiomas ofizials Albanés
Forma de gubierno
Presidén
Primer menistro
Republica parlamentaria
Bamir Topi
Sali Berisha
Independenzia
 • Calendata
D'os Imperio Otomano
28 de nobiembre de 1912
Superfizie
 • Total
 • % augua
Mugas
Costas
Posizión 139º
28.748 km²
4,7%
720 km
362 km
Poblazión
 • Total
 • Densidat
Posizión 126º
3.582.205 (2003)
125 ab./km²
PIB (PPA)
 • Total (2005)
 • PIB per capita
Posizión 112º
18.933 millons US$
US$ 5.323
Moneda Lek (Lk, ALL) = 100 qindarka
Chentilizio Albanés, albanesa
Zona oraria
 • en estiu
UTC+1
UTC+2
Dominio d'Internet .al
Codigo telefonico +355
Prefixo radiofonico ZAA-ZAZ
Codigo ISO 008 / ALB / AL
Miembro de: ONU, OSCE


Albania ye un país mediterranio d'o sureste d'Europa. Muga con Montenegro á lo norte, Serbia (Kosobo) á lo noreste, Mazedonia á l'este y Grezia á lo sur, tien una costa en o mar Adriatico á l'ueste y atra en o mar Chonico á lo surueste.

A nazionalidá mayoritaria ye l'albanesa. Esisten minorías arrumana, mazedonio-eslaba (en l'este), y grieca (en l'Epiro).

Contenius

[editar] Istoria

A istoria d'Albania encomienza cuan ista emerche estrematamén sozdesarrulata dimpués d'a Primera Guerra Mundial. Ta par d'alabez Albania yera o fogar d'una mica menos d'un millón de presonas dibiditas en tres grupos relichiosos y dos grupos sozials: aquéls que yeran siñors d'a tierra y esfendeban os suyos dreitos semifeudals, y aquéls que no en yeran. Os primers siempre tenioron o control d'os puestos de poder n'o zentro y sur d'o país; por consiguién, esperaban de mantener os suyos pribilechios malas que Albania estase independién. A mayoría d'a poblazión eba encomenzato á custionar a situazión. Además, cuasi tota l'aristocrazia terratenién yera musulmana, asinas como a mayoría d'os ofizials y funzionarios publicos entrenatos por l'almenistrazión de l'Imperio Otomano. En consecuenzia, a mayoría d'os puestos almenistratibos de toz os nibels yeran controlatos por os albaneses musulmans.

[editar] Cheografía

Albania ye un país montañoso (70% d'o territorio). O pico zimero, o mon Korab, tien una altaria de 2.753 m por denzima d'o nibel d'o mar.

A resta d'a superfizie ye composata por bals y planuras arguilatas, escasamén aprofitables ta l'agricultura en alternar-sen as inundazions con as epocas de sequera.

O río más importán ye o Drini. Con una largaria de 282 km, ye un d'os pocos con un cabal estable tot l'año. Os atros ríos, mesmo beluns como lo Semani o lo Vjosa de más de 160 km, son cuasi xutos d'estiu.

Albania tien 450 km de costa entre o mar Chonico y o mar Adriatico.

[editar] Organizazión territorial

Albania aparixe dibidita almenistratibamén en 12 condatos (qark/qarku), tamién traduzitos como prefeuturas (prefekturë/prefektura), cada una d'as cualos contiene barios destritos (rrethe).

[editar] Condatos

Os 12 condatos en que ye dibidita Albania son:

  1. Berat
  2. Dibër
  3. Durrës
  4. Elbasan
  5. Fier
  6. Gjirokastër
  7. Korçë
  8. Kukës
  9. Lezhë
  10. Shkodër
  11. Tiranë
  12. Vlorë
Imachen:AlbaniaNumberedPrefectures.png

[editar] Destritos

Cada uno d'os condaus d'Albania ye dibidito á la suya bez en barios destritos u rrethe, fendo un total de 36 en tot o país. A capital, Tirana, tien un estatuto espezial. Os destritos son:

  1. Destrito de Berat
  2. Destrito de Bulqizë
  3. Destrito de Delvinë
  4. Destrito de Devoll
  5. Destrito de Dibër
  6. Destrito de Durrës
  7. Destrito de Elbasan
  8. Destrito de Fier
  9. Destrito de Gjirokastër
  10. Destrito de Gramsh
  11. Destrito de Has
  12. Destrito de Kavajë
  13. Destrito de Kolonjë
  14. Destrito de Korçë
  15. Destrito de Krujë
  16. Destrito de Kuçovë
  17. Destrito de Kukës
  18. Destrito de Kurbin
  1. Destrito de Lezhë
  2. Destrito de Librazhd
  3. Destrito de Lushnjë
  4. Destrito de Malësi e Madhe
  5. Destrito de Mallakastër
  6. Destrito de Mat
  7. Destrito de Mirditë
  8. Destrito de Peqin
  9. Destrito de Përmet
  10. Destrito de Pogradec
  11. Destrito de Pukë
  12. Destrito de Sarandë
  13. Destrito de Shkodër
  14. Destrito de Skrapar
  15. Destrito de Tepelenë
  16. Destrito de Tiranë
  17. Destrito de Tropojë
  18. Destrito de Vlorë
Imachen:AlbaniaNumberedDistricts.png


[editar] Istoria

Mapa d'os destritos d'Albania entre 1959 y 1991.
Mapa d'os destritos d'Albania entre 1959 y 1991.

Dende a suya independenzia en 1912, Albania ha sufierto dibersas reformas en a suya organizazión territorial. O cambio más sinnificatibo reyalizó-se en 1991, cuan s'adibioron 10 nuebos distritos á os 26 esistens dende l'anterior reforma de 1959. Dende entonzes se han realizato cambios menors dica plegar ta la organizazión territorial autual, de 36 distritos agrupatos en 12 condaus.

[editar] Relichión

A Ilesia Ortodocsa Autozefala d'Albania ye una d'as ilesias autozefalas d'a comunión ortodoxa. En 1922, eszindió-se d'a Ilesia Ortodoxa de Constantinopla, anque a suya independenzia no estió reconoxita dica 1937. Estió bitima de duras persecuzions mientres d'a epoca comunista, l'ateísmo d'o rechimen y porque l'uso d'o grieco n'a liturxia yera beyito como una menaza t'a identidá étnica d'o país por os nazionalismos albaneses.

[editar] Cultura

[editar] Literatura

O documento más antigo d'a literatura albanesa dica agora conoxito ye d'o 8 de nobiembre de 1462. Ye una formula de baltismo creyata por l'obispo de Durrës, Pal Engjëlli. Esiste además un dizionario alemán-albanés que estió escrito por Arnold Von Harf en 1497, y o libro impreso más biello, o Meshari, escrito n'o año 1555 por o clerigo catolico Gjon Buzuku.

Beluns escritors albaneses son:

  • Pjetër Budi.
  • Frang Bardhi.
  • Pjetër Bogdani.
  • Lekë Matrënga.
  • Jul Variboba.

[editar] Renazimiento nazional

O Meshari
O Meshari

O sieglo XIX, o sieglo d'os mobimientos nazionals n'os Balcans, se encontraron os albaneses sin una tradizión de unitá desarrollata á lo largo d'o país. Teneban una luenga y una cultura común pero bi eba una gran mentalidá rechionalista y indibidualista dominata por a supremazía d'os clans y sin un desarrollo d'una cenzenzia nazional y sin un esprito d'espontanea rebelión.

N'ista istorica situazión cultural naxió a organizazión idiolochica, melitar y literaria clamata Rilindja Kombëtae (Renazimiento Nazional). Estió inspirata por as ideyas d'o Romantizismo Nazional y alumbramiento, cualos estioron cultibatos entre os zirculos intelectuals albaneses, a mayoría emigratos en bels asentamientos en Italia y os más reziens en Estambul, Bucarest, Sofiya y O Cairo.

[editar] Mosica

A mosica siempre ha estato un meyo d'esprisión nazional ta os albaneses. A mosica folclorica estió, en parti, aduyata por o gubierno sozialista, que promobeba un festibal mosical cada zinco años en Gjirokastër en o cualo os mosicos debeban espresar o suyo apoyo á os liders d'o partito. Dimpués d'o sozialismo, a Radiotelebisión albanesa creyó en 1995 un festibal en Berat que aduyó á continar con as tradizions mosicals.


Estatos d'Europa
Albania | Alemaña | Andorra | Armenia | Austria | Azerbaichán | Belarrusia | Belchica | Bosnia e Erzegobina | Bulgaria | Croazia | Cheorchia | Chipre | Chequia | Dinamarca | Eslobaquia | Eslobenia | España | Estonia | Finlandia | Franzia | Grezia | Islandia | Irlanda | Italia | Kasajstán | Kosovo | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Lusemburgo | Mazedonia | Malta | Moldabia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Ongría | Países Baxos | Polonia | Portugal | Reino Unito | Rumanía | Rusia | San Marino | Serbia | Suezia | Suiza | Turquía | Ucraína | Ziudat d'o Baticano
En atras luengas

Static Wikipedia (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu

Static Wikipedia February 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu