Stoczek Łukowski

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°58' N 21°58' E51.9666667 21.9666667 (Stoczek Łukowski)

Stoczek Łukowski
Herb Stoczka Łukowskiego
Województwo	lubelskie
Powiat	łukowski
Gmina  - rodzaj	Stoczek Łukowski miejska
Prawa miejskie	1546-1867, odzyskane w 1916
Burmistrz	Ireneusz Szczepanik
Powierzchnia	9,15 km²
Położenie	51° 58' N 21° 58' E
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności  - gęstość	2 744 300 os./km²
Strefa numeracyjna (do 2005)	25
Kod pocztowy	21-450
Tablice rejestracyjne	LLU
Położenie na mapie Polski Stoczek Łukowski
TERC10 (TERYT)	3060911021
Urząd miejski3 pl. T. Kościuszki 1 21-450 Stoczek Łukowski tel. 025 797 0001; faks 025 797 0073 (e-mail)
Strona internetowa miasta

Stoczek Łukowski – miasto i gmina w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, nad Świdrem. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa siedleckiego.

Stoczek Łukowski jest najmniejszą terytorialnie gminą województwa lubelskiego. Jest też najmniej ludną i najrzadziej zaludnioną gminą miejską w województwie.

Według danych z 30 czerwca 2004², miasto miało 2728 mieszkańców.

Ośrodek usługowy regionu; drobny przemysł; turystyka.

Ciekawostka: od 1 stycznia 1992 do 31 grudnia 1997 miasto Stoczek Łukowski i gmina Stoczek Łukowski tworzyły wspólną gminę (tzw. miasto-gminę). Zostały połączone w związku z restrukturyzacją podziału administracyjnego w 1992 roku ^[1], lecz po 6 latach (1 stycznia 1998) gminy ponownie rozdzielono ^[2].

Spis treści 1 Struktura powierzchni 2 Demografia 3 Nazwa 4 Historia 5 Atrakcje turystyczne 5.1 Pomniki 6 Imprezy 7 Sport 8 Transport 9 Przypisy 10 Zobacz też 11 Linki zewnętrzne 12 Przypisy

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Stoczek Łukowski ma obszar 9,13 km², w tym:

• użytki rolne: 67%
• użytki leśne: 12%

Miasto stanowi 0,65% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2004²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	2728	100	1381	50,6	1347	49,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	298,8		151,3		147,5

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1623,7 zł.

[edytuj] Nazwa

W XV wieku miejscowość należała do biskupów poznańskich i nazywała się Wola Poznańska. Człon Wola świadczy o pewnych ulgach podczas założenia osady. W XVI wieku w notatkach kilkukrotnie pojawia się nazwa Sebastianowo (m.in w 1576 roku). Nazwa mogła wywodzić się od biskupa poznańskiego Sebastiana Branickiego. Od XVII wieku znana jest obecna nazwa pochodząca od wyrazu stoczek oznaczającego potok spływający po stromym zboczu^[3].

Przymiotnik od nazwy miejscowej Stoczek Łukowski (jak i Stoczek w powiecie węgrowskim) brzmi stoczecki^[4]. Formę stoczecki jako jedyną podaje również najnowszy słownik ortograficzny^[5].

[edytuj] Historia

• XIII w. – pierwsza wzmianka o osadzie
• 4 kwietnia 1546 (data dzienna niepewna) – nadanie praw miejskich przez króla Zygmunta Starego
• 1795 – miasto pod zaborem austriackim
• 1809 – miasto w Księstwie Warszawskim
• 1815 w Królestwie Polskim
• 14 lutego 1831 – pierwsza zwycięska bitwa powstania listopadowego, wojska polskie pod dowództwem gen. Józefa Dwernickiego rozgromiły liczniejszy korpus gen Fiodora Gejsmara
• 18 stycznia 1849 – w Stoczku urodził się Aleksander Świętochowski – pisarz, aforysta, krytyk i publicysta
• 31 października 1864 – publiczne stracenie Jana Justynowicza – powstańczego burmistrza Stoczka oraz Ludwika Gierata
• 1 sierpnia 1865 – w Stoczku rodzi się Adolf Piotr Szelążek, późniejszy biskup i kandydat do beatyfikacji. Na stoczkowskim cmentarzu znajduje się kamień z napisem upamiętniającym ten fakt.
• 1867 – Stoczek został pozbawiony praw miejskich za wsparcie powstania styczniowego
• 1916 – odzyskanie praw miejskich

W okresie międzywojennym odbywały się tu największe w Polsce i jedne z największych w Europie targi końskie. Po wybuchu II wojny światowej miasto zostało spalone przez najeźdźcę. W latach okupacji w Stoczku oraz jego okolicach działały oddziały partyzanckie m.in. oddział kpt. Ostoi.

[edytuj] Atrakcje turystyczne

Neogotycki kościół parafialny pw. Wniebowstąpienia Najświętszej Maryi Panny konsekrowany w 1934 roku przez bpa Henryka Przeździeckiego. Ołtarze boczne, przeniesione z drewnianego kościoła stojącego do 1909 na miejscowym cmentarzu. Ołtarz od strony południowej był ołtarzem głównym, zaś ołtarz od strony północnej był jednym z czterech bocznych. Przy ołtarzach tych w 1861 roku odprawiał mszę ks. Stanisław Brzóska. Pomnik z 1931 r. wystawiony na setną rocznicę bitwy pod Stoczkiem. Przez miasto przepływa rzeka Świder, nad którą znajduje się ośrodek wypoczynkowy Izydory.

Ukształtowanie powierzchni zarówno w samym Stoczku, jak i w okolicy jest wyjątkowo urozmaicone, a malowniczości krajobrazowi dodają zalesione wzgórza, wznoszące się do 200 metrów nad poziomem morza.

Będący częścią miasta sosnowy las Chojniak, wijący się wśród bagnistych łąk Świder, obramowane lesistymi pagórkami stawy za Świdrem – wszystko to stanowi o turystycznej atrakcyjności Stoczka. Jeszcze przed II wojną letnicy nazywali Stoczek i jego okolice Szwajcarią Podlaską.

[edytuj] Pomniki

W granicach miasta:

• Tadeusza Kościuszki w setną rocznicę śmierci (1917) – ul. gen. Władysława Sikorskiego
• Ignacego Braulińskiego – żołnierza POW w dziesiątą rocznicę śmierci (1928) – ul. gen. W. Sikorskiego
• Ofiar II wojny światowej (1947) – ul. Józefa Piłsudskiego
• Generała Józefa Dwernickiego – plac T. Kościuszki
• Kapitana "Ostoi" – ul. J. Piłsudskiego
• Jana Pawła II – plac kościelny
• Krzyż oraz tablica upamiętniające miejsce straceń uczestników powstania styczniowego – ul. Kościelna

Poza granicami miasta:

• Pomnik POW przy szosie w kierunku Siedlec
• Pomnik bitwy pod Stoczkiem na polu bitwy w pobliżu wsi Zgórznica, zbudowany w setną rocznicę bitwy (1931)

Na miejscowym cmentarzu przy ul. Kościelnej zachowało się kilka dziewiętnastowiecznych nagrobków, gł. piaskowcowych: Józefa Kozarskiego – prezydenta Łomży w latach 1864-1865, (zm. 27 listopada 1891); Piotra Olkowicza, (zm. 1857); Karoliny z Gregorkiewiczów Bogdaszewskiej (zm. 17 listopada 1864) żony Adolfa Bogdaszewskiego, uczestnika powstania styczniowego i ekspedytora poczty w Stoczku; Józefa Muczkowskiego (zm. 1867) – na nagrobku ślad po zdjęciu lub medalionie; Rozalii z Zakrzewskich Rękawek (zm. 1885), księdza Dzięciołowskiego (zm. 1886) Józefa Romiszewskiego (zm. 1896); Katarzyny z Chrzanowskich Rostkowskiej (zm. 1896) – nagrobek w formie kapliczki z figurą Matki Bożej.

Drugi rzymskokatolicki cmentarz, obecnie nieużywany, znajduje się przy ul. Polnej. Otoczony jest kamiennym parkanem. Nie zachowały się żadne nagrobki.

Przy ul. Dwernickiego znajduje się ponadto cmentarz żydowski o pow. 0,32 ha. Obecnie porośnięty lasem, nie zachowały się nagrobki, ani ogrodzenie.

[edytuj] Imprezy

Największą i najstarszą imprezą odbywającą się w Stoczku każdego lata od 1970 r. jest Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych. Uczestniczące w nim zespoły z północno-wschodniej Polski prezentują swój teatralny dorobek oraz korzystają z konsultacji profesjonalnego jury.

[edytuj] Sport

Największą imprezą sportową odbywającą się corocznie od 2001 r. jest Ogólnopolski Bieg Uliczny Grzmią pod Stoczkiem armaty.

W mieście od 1947 roku działa klub LKS Dwernicki Stoczek Łukowski. Prowadzi dwie sekcje: piłki nożnej mężczyzn (obecnie występująca w bialskopodlaskiej grupie A-klasy) oraz siatkówki mężczyzn.

[edytuj] Transport

Węzeł drogowy. W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

• 76 Wilga – Garwolin – Stoczek Łukowski – Łuków
• 803 Stoczek Łukowski – Siedlce

Przez miasto przebiega linia kolejowa Skierniewice – Łuków. W latach 2004-2007 odbywał się na niej jedynie ruch towarowy. W sierpniu 2007 roku uruchomiono jedną parę pociągów osobowych (w godzinach porannych).

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• bitwa pod Stoczkiem
• Gmina Stoczek Łukowski

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona internetowa parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Stoczku Łukowskim

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi

Przypisy