Mandżukuo
Z Wikipedii
| 满洲国/滿洲國 Mănzhōu Guó Mandżukuo |
|||||
|
|||||
|
|||||
| Hymn: Hymn Mandżukuo | |||||
 |
|||||
| Język urzędowy | chiński, japoński, mandżurski, mongolski | ||||
| Stolica | Sinking (chin. Xīnjīng, jap. Shinkyō, pol. Nowa Stolica) |
||||
| Typ państwa | republika (1932-1934) cesarstwo (1934-1945) państwo marionetkowe |
||||
| Ostatnia głowa państwa | cesarz Pu Yi | ||||
| Status terytorium | protektorat japoński | ||||
| Ostatni szef rządu | Zheng Xiaoxu (1932-1935) Zhang Jinghui (1935-1945) |
||||
| Powierzchnia • całkowita |
(rok 1939) - 800 tys. km² |
||||
| Liczba ludności (1937) • całkowita • gęstość zaludnienia |
38 mln ok. 45 osób/km² |
||||
| Utworzenie | Republiki Mandżukuo w okupowanej Mandżurii 18 lutego 1932 |
||||
| Upadek | wskutek inwazji radziecko-mongolskiej sierpień 1945 |
||||
| Strefa czasowa | UTC +8 | ||||
Mandżukuo (chin. 满洲国/滿洲國, Mănzhōu Guó, W.-G. Man-chou-kuo; jap. 満州国 Manshū koku). Marionetkowe państwo utworzone w 1932 r. przez Japonię na okupowanych przez nią obszarach Mandżurii, w północno-wschodnich Chinach.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] Upadek dynastii Qing
Mandżurska dynastia Qing, panująca w Chinach od 1644 r. (a zwłaszcza za czasów represyjnych rządów cesarzowej Cixi) nie cieszyła się dużą popularnością. Po śmierci Cixi w 1908 r. na cesarskim tronie zasiadł (będący jeszcze dzieckiem) cesarz Pu Yi.
Prowadzona przez Sun Yat-sena działalność antymandżurska, doprowadziła do wybuchu rewolucji chińskiej w latach 1911-1913. Przyczyniło się to do upadku cesarstwa i proklamowania w 1 stycznia 1912 w Nankinie Republiki Chińskiej, której prezydentem został Yuan Shikai. W sierpniu tego samego roku Sun Yat-sen założył Kuomintang (Chińską Partię Narodową). Osłabienie podczas I wojny światowej mocarstw europejskich, przyczyniło się wzmożenia w Chinach wpływów amerykańskich i japońskich.
[edytuj] Początek japońskich wpływów w Mandżurii
Po wojnie rosyjsko-japońskiej (prowadzonej w latach 1904-1905), Rosja na mocy pokoju w Portsmouth z 5 września 1905 r. musiała ustąpić z półwyspu Liaotuńskiego (w tym z Port Artur), z części Sachalinu oraz z fragmentu rosyjskiej linii kolejowej w Mandżurii (Kolej Południowo-mandżurska) na rzecz Japonii.
Pokój w Portsmouth dał też Japonii prawo do protektoratu nad Koreą. W 1910 r. Japonia zaanektowała Koreę, dając początek zaborczej polityce w tym kraju. Dało to też możliwość do przyszłej ekspansji na tereny Chin.
[edytuj] Aneksja Mandżurii
Zobacz więcej w osobnym artykule: Incydent Mukdeński.W 1907 r. do ochrony kolei południowo-mandżurskiej utworzono Armię Kwantuńską, która była niezależna od swojego dowództwa w Japonii. Jej niezależność była wynikiem słabości cywilnych rządów w cesarstwie, które traciły kontrolę nad całą armią. Od lat 30. zaczynały bowiem rosnąć w siłę kliki wojskowe jak ruch Młodych Oficerów, chcący powrócić do tradycji epoki Meiji, za której Cesarstwo odnosiło sukcesy w wojnie z Chinami i Rosją.
Japonia chcąc powiększyć swoje zdobycze terytorialne, bacznie spoglądała na polityczny zamęt w Chinach. Czang Kaj-szek dążył do pozbawienia władzy lokalnych watażków i zjednoczenia Chin po sztandarem Kuomintangu. Mandżuria miała dla Japonii szczególne znaczenie, gdyż kraina ta była najbogatszą w surowce naturalne częścią Chin, niezbędne do dalszej industrializacji państwa. Istotne też było miasto portowe Dairen, będące ważnym centrum eksportu towarów mandżurskich.
18 września 1931 doszło do tzw. incydentu mukdeńskiego, prowokacji, za którą odpowiadała Armia Kwantuńska. Dzięki zaskoczeniu udało się Japończykom złamać opór chińskich wojsk rządowych i zająć Mandżurię. Jako że akcja Japończyków była pogwałceniem Paktu Brianda-Kellogga z 27 sierpnia 1928, Zachód potępił Cesarstwo Japonii za tą napaść. Mimo to Liga Narodów okazała się bezsilna.
18 lutego 1932 z 10 prowincji mandżurskich utworzono marionetkowe państwo zwane Mandżukuo (jap. Kraj Mandżurów). W 1933 r. jego terytorium zostało powiększone o miasto Chengde. Państwem oficjalnie rządził Pu Yi, od 1932 jako prezydent, a od 1934 jako cesarz. Sprawował on rządy pod imieniem Kang Te. W rzeczywistości cała administracja państwowa była w rękach japońskich wojskowych.
[edytuj] Wojna pograniczna Japonii ze Związkiem Radzieckim w latach 1938-1939
Japonia traktowała Cesarstwo Mandżukuo jako państwo buforowe, oddzielające jej posiadłości w Korei oraz przyszłe zdobycze od zagrażającego jej od północy ZSRR. Mimo to japońscy wojskowi chcąc m. in. zająć Mongolię, wdali się tzw. pograniczną wojnę japońsko-sowiecką. Pierwszym starciem była przegrana przez Japończyków bitwa nad Jeziorem Chasan (na granicy mandżursko-radzieckiej), trwającej od 29 lipca do 11 sierpnia 1938.
W następnym roku Japończycy zaatakowali Mongolię. Jednak wspierająca wojska mongolskie Armia Czerwona zadała im drugą klęskę w bitwie nad Chałchyn-goł (od 11 maja do 16 września 1939 r.).
[edytuj] Koniec Mandżukuo (inwazja Armii Czerwonej w 1945)
Zobacz więcej w osobnym artykule: Wojna radziecko-japońska w 1945 r..W 1945 r. przebieg działań wojennych dla Japonii nie był korzystny. Trwający już od ośmiu lat konflikt z Chinami wydawał się nie mieć końca, podobnie sytuacja wyglądała w Birmie. Amerykanie zbliżali się do japońskich wysp macierzystych. Zrzucenie przez Amerykanów bomby atomowej, na Hiroszimę 6 sierpnia oraz na Nagasaki 9 sierpnia, było wielkim ciosem dla Japonii.
Drugim ciosem w cesarstwo było wypowiedzenie jej wojny przez Związek Radziecki 8 sierpnia 1945. Błyskawiczna inwazja Armii Czerwonej na Mandżukuo całkowicie rozbiła Armię Kwantuńską. Sowiecka ofensywa zakończyła się okupacją, a Mandżukuo powróciło do swojej dawnej nazwy – Mandżuria.
Po zakończeniu II wojny światowej wybuchła na nowo Chińska wojna domowa. Mandżuria w latach 1945-1948 była areną działań Armii Ludowo-Wyzwoleńczej walczącej z wojskami Kuomintangu, osłabionymi znacznie wojną z Japończykami. Obecnie Mandżuria jest częścią Chińskiej Republiki Ludowej.
[edytuj] Gospodarka
Japońska okupacja Mandżurii spowodowała napływ do północno-wschodnich Chin nowych towarów przemysłowych, które uzupełniały tradycyjny handel złotem, żeńszeniem i futrami. Japończycy rozbudowali stare i założyli wiele nowych ośrodków przemysłowych, takie jak Kanseishi.
W Mandżukuo powszechny był handel narkotykami. Japończycy oficerowie kierowali i finansowali tanie palarnie opium, czerpiąc z nich ogromny zyski.
ten rozdział wymaga uzupełnienia
[edytuj] Demografia
ten rozdział wymaga uzupełnienia
[edytuj] Populacja w ważniejszych miastach
ten rozdział wymaga uzupełnienia
[edytuj] Japońska populacja
ten rozdział wymaga uzupełnienia
[edytuj] Edukacja
ten rozdział wymaga uzupełnienia
[edytuj] Siły zbrojne Mandżukuo
Według szacowań radzieckiego wywiadu Armia Mandżukuo dysponowała 200.000 - 220.000 żołnierzy. Armia Mandżukuo była w pełni zależna od Cesarskiej Armii Japońskiej. Flota Mandżukuo, zawierająca flotę rzeczną i straż przybrzeżną, podlegała Japońskiej Trzeciej Flocie. Gwardia Cesarska Mandżukuo, licząca 200 żołnierzy, była pod rozkazem cesarza i służyła głównie jako jego ochrona. (Źródła)
- Cesarska Armia Mandżukuo
- Gwardia Cesarska Mandżukuo
- Cesarska Marynarka Mandżukuo
[edytuj] Badania nad bronią biologiczną i chemiczną na terytorium Mandżurii
Zobacz więcej w osobnym artykule: Oddział 731.Na terenie Mandżuko Japończycy założyli dwa tajne placówki badawcze: oddział 731 w Harbinie oraz odział 100 w Changchun. Przeprowadzano tam na więźniach eksperymenty medyczne, mające na celu rozwój programu nad bronią biologiczną. Poza tymi dwoma istniały też inne tajne obozy, mieszczące się w innych częściach Chin.
Japończycy rozpoczęli w czerwcu i lipcu 1942 r., koło Jinhua (prowincja Zhejiang), rozsiewanie zarazków dżumy i cholery. Zastosowano w tym celu bomby biologiczne.
[edytuj] Polityka Mandżukuo
[edytuj] Japońskie rządy w Mandżukuo
Japończycy, którzy sprawowali faktyczną władzę w Mandżukuo, utrworzyli tam państwo policyjne. W 1935 r. na czele tamtejszej Kempeitai (japońskiej tajnej żandarmerii wojskowej) stanął Hideki Tojo. Wprowadził on powszechny terror, chcąc w ten sposób zlikwidować wszelką antyjapońską opozycję.
Japończycy finansowali palarnie opium, czerpiąc w ten sposób duże zyski z handlu tym narkotykiem. Poza tym na porządku dziennym stawało się porywanie przez japońską i kolaborancką policję zamożnych obywateli lub obcokrajowców dla okupu.
[edytuj] Stosunki zagraniczne
Kuomintangowskie władze Chin nigdy nie uznały Mandżukuo. 7 stycznia 1932 r. amerykański sekretarz stanu Henry Stimson wystosował notę do rządu japońskiego (zwaną Doktryną Stimsona), w której wyraził sprzeciw wobec zbrojnego ingerowania Japonii w sprawy Chin. Z podobną krytyką Japonia spotkała ze strony Ligi Narodów. Yosuke Matsuoce, który reprezentował Japonię na posiedzeniu Ligi Narodów, nie udało się zyskać poparcia innych państw członkowskich. Pod wpływem międzynarodowej krytyki, Japonia ostatecznie postanowiła wystąpić z Ligi Narodów w 1933 r.
Mandżukuo było początkowo w całkowitej izolacji. Zmieniło się to w 1936 r., po podpisaniu traktatu handlowego z hitlerowskimi Niemcami. W 1937 r. Mandżukuo uznały faszystowskie Włochy, a rok później III Rzesza. Po wybuchu w 1937 r., trwającej osiem lat drugiej wojny chińsko-japońskiej, w stolicy Chin – Nankinie powstał kolaborancki rząd z Wang Jingwejem na czele, który również uznał Pu Yi za prawowitego władcę Mandżukuo.
Związek Radziecki był zaniepokojony aneksją Mandżurii, gdyż zagrażało to interesom radzieckim w tej części świata. Problemem dla ZSRR stała się kwestia wschodniochińskiej linii kolejowej, która teraz przebiegała przez Mandżukuo. W trakcie podboju Mandżurii armia japońska wykorzystała, tę że kolej do przerzucenia swoich oddziałów na linię frontu. Od tej chwili linia kolejowa była zagrożona bandyckimi napadami, którymi wcześniej zajmowały się władze chińskie. Teraz gdy kolej znajdowała się poza kontrolą Republiki Chińskiej oraz ZSRR, jej znaczenie malało kosztem kolei południowo-mandżurskiej. ZSRR było zmuszone więc sprzedać w 1935 Kolej Wschodniochińską stronie japońskiej.
Po starciach na granicy mongolsko-mandżurskiej w 1938 i w 1939 r., w których Japońska Cesarska Armia udowodniła, że nie była w stanie mierzyć się z połączonymi siłami radziecko-mongolskimi, postanowiono, że będzie trzeba chwilowo odejść od planów podboju Mongolii. Pakt nieagresji z ZSRR dałby szansę na zabezpieczenie japońskich posiadłości na północy i możliwość przeprowadzenia ofensywy na Azję Południowo-wschodnią. 13 kwietnia 1941 w Moskwie japoński minister spraw zagranicznych Yosuke Matsuoka podpisał japońsko-radziecki pakt o nieagresji. Jednak na konferencji poczdamskiej ZSRR zobowiązał się do wypowiedzenia wojny Cesarstwu Japonii. W sierpniu 1945 r. ofensywa radziecka dała kres istnienia Mandżukuo.
[edytuj] Zobacz też
- Mandżuria, Historia Chin, Historia Japonii
- Dynastia Qing, Pu Yi, Incydent Mukdeński, Wielka Wschodnioazjatycka Strefa Wspólnego Dobrobytu, Oddział 731
- Organizacje kolaborujące z Japończykami Mengjiang, Wang Jingwei, Ba Maw, Subhas Czandra Bose
- II wojna światowa, Wojna na Pacyfiku
[edytuj] Źródła
- Kempeitai – japońska tajna policja, Raymond Lamont-Brown
- Stosunki radziecko-japońskie w latach 1931-1941 Jakub Wojtkowiak
