See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
مسیحیت - ویکی‌پدیا

مسیحیت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

پراکندگی جمعیتی آئین مسیحیت در جهان
پراکندگی جمعیتی آئین مسیحیت در جهان

آیین مسیحیت یکی از دین‌های بزرگ جهان است و پیروان این دین را مسیحی می‌نامند. پراکندگی پیروان این آیین، از قاره امریکا(شمال، مرکز و جنوب) و بخشهای زیادی از اروپا، را تا افریقای مر کزی و جنوبی و آسیا در شرق(خاور دور): ژاپن، چین، اندونزی، فیلیپین،... و جنوب غربی(خاور میانه): لبنان، فلسطین، ایران، عراق، ، و افغانستان و... را در بر می گیرد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] دین و گرایش‌های مسیحی

مسیحیت به‌طور کلی به سه گرایش بزرگ کاتولیک "Catholic" ارتودوکس "Orthodox" و پروتستان"Protestant" تقسیم شده‌است که گرایش‌های کوچک و زیادی نیز از آن‌ها شاخه می‌گیرند.

[ویرایش] مسیحیت آغازین

تعدادی از مذاهب در طول سده‌های دوم و سوم میلادی در سراسر امپراتوری روم، پیروانی را برای خود جلب کرده‌اند. مراسم نیایش ایسوس و میتراپرستی طرفداران زیادی داشت، مسیحیان غالباً توسط امپراتوران رومی مورد شکنجه شدیدی قرار می‌گرفتند، اما سرانجام مسیحیت به عنوان دین رسمی این امپراتوری پذیرفته شد. [نیازمند منبع]

[ویرایش] دین‌های دیگر

دین میترا الههٔ ایرانی نور (خورشید پرستان)، روی عشق و برادری و اهمیت آن تکیه می‌کرد. این دین به‌ویژه در بین سربازان رومی محبوبیت داشت. آیین لیموس، الهه‌ای مصری، بسیاری از زنان رومی را جلب نمود. اما مسیحیت به سرعت در میان قشرهای مختلف جامعه محبوبیت پیدا کرد.سخنان مسیح که برای تمام مردم بسیار نو و تازه بود، تصویری متفاوت از مفاهیم اصلی زندگی ارائه می‌داد. مفاهیمی همچون مرگ، زندگی، گناه، دنیای پس از مرگ و از همه مهم‌تر این سخنان چهره متفاوتی از خداوند ارائه می‌داد که با بسیاری از تعالیم خرافی و غلطی که در آن دوران خداوند را به شکل یک جبّار همیشه خشمگین معرفی می‌کردند، تفاوت اساسی داشت. در «انجیل»(لغتی یونانی به معنای مژده)که «عهد جدید» نیز خوانده شده و کتاب مقدس مسیحیان است؛ برای نخستین بار از خداوند،با عبارات «خدای محبت» و «پدر آسمانی» نام برده می‌شود.

[ویرایش] مخالفان

اولین گروه‌ مسیحیان از دیدگاه پاگانها (افرادی که خدایان متعددرا می‌پرستیدند) مورد تردید بودند. دلیل این مسئله آن بود که آنها تصور می‌کردند مسیحیان برای برگزاری «جشنهای انس» و آدمخواری، جلسات سری تشکیل می‌دهند. چرا که گوشت حیوانات قربانی شده در معبد پاگانها (کافران بت پرست) را خریداری نکرده و همچنین در تفریحات عمومی وحشیانه، شرکت نمی‌کردند. یهودیان و به ویژه روحانیون یهودی، از مخالفین درجه اول مسیحیت و گسترش آن به شمار می‌رفتند. روحانیون یهودی در منطقه یهودیه و سایر مناطق یهودی نشین آن زمان تنها قدرت‌های رسمی و پذیرفته شده سیاسی به شمار می‌آمدند. تعالیم مسیح و اقدامات عملی او، در ابتدا این صاحبان قدرت را شگفت زده می‌نمود. این تعالیم به طور کلی و ریشه‌ای مذهب مورد قبول و پذیرفته شده‌ای را که سالها در میان مردم آن منطقه رواج داشت و اصولاً پایه قدرت سیاسی روحانیون به شمار می‌آمد، مورد تردید قرار می‌داد. به علاوه این تعالیم بسیاری از رسوم و قوانینی را که روحانیون یهودی صرفاً برای حفظ و تثبیت قدرت و همچنین توجیه لزوم وجود خود با آیین یهودممزوج ساخته بودند را از اعتبار ساقط می‌نمود. نگرانی‌هایی که این مسائل در میان قدرتمندان یهود ایجاد می‌نمود، سبب شد که به مقابله با این حرکت برخیزند. دولت حاکمه بر منطقه در آن زمان،(که توسط امپراتور قیصر روم تعیین می‌گردید)به خاطر مسائلی از قبیل نفوذ بیشتر در میان مردم، حفظ انسجام منطقه و جلوگیری از ایجاد آشوب و مسایلی از این دست، با روحانیون یهود که در میان مردم صاحب قدرت سیاسی و معنوی بودند؛ گونه‌ای رابطه دو طرفه و مسالمت آمیز داشت. مأموران دولتی به خاطر حفظ مصالح امنیتی، با مشورت روحانیون هر چند وقت یکبار مسیحیان را مورد اذیت و آزار قرار می‌دادند. بسیاری از مسیحیان شکنجه شده و مردند. اما به هر حال، علی رغم شکنجه و آزار فراوان، مسیحیت به گسترش خود ادامه داد.

[ویرایش] دوران آشوب

در دوران آشوب بزرگ، که امپراتوری روم مورد تهدید حملهٔ بربرها و امپراتوری ایران قرار داشت، همه امپراتورها درجستجوی خدایی قدرتمند برای کمک به دفع بلا از روم، بودند امپراتور دیوکلتیانوس (۲۴۵ ـ ۳۱۳ میلادی)، میترا،الههٔ نور ایرانیان را به عنوان خدای خود اعلام کرد، که از امپراتوری حمایت و حفاظت کند. امپراتور کنستانتین (۲۸۰ ـ ۳۳۷)خدای مسیحیت را گزینش نمود.

[ویرایش] کنستانتین

در سال ۳۱۲، کنستانتین در حالی که به طرف روم می‌رفت تا آن را از رقیب پس بگیرد، اعلام کرد که نشان مسیحی را روی خورشید دیده‌است و جملهٔ «شما با این علامت پیروز خواهید شد»، را به لاتین روی آن خوانده‌است. روی پل میلویان بر روی رودخانهٔ تیبر، ارتش کنستانتین، به پیروزی رسید. در مدت کوتاهی، مسیحیت به عنوان مذهب رسمی امپراتوری روم، جایگاه خود را تثبیت کرد.[نیازمند منبع] کنستانتین در سال 325 شورای را در شهر ننقیه دایر کرد که در آن قریب سیصد اسقف شرکت کردند. طی این شورا بررسی جامعی بر روی کتاب مقدس(عهد عتیق و عهد جدید{انجیل}) انجام گرفت. تلاشهای تحقیقاتی این شورا در نهایت منجر به استخراج مفاهیم پایه ای «ایمان مسیحی» گردید. این مفاهیم پایه تحت عنوان «اعتقاد نامه نیقیه» منتشر و در دسترس عموم قرار گرفت.

[ویرایش] برخی از بدعت‌های مسیحیت

گنوستی سیسم،مارسیون،مونتانوس،سابلیوس،ترتولیان،آنکراتیت‌ها،دناتیست‌ها،باور سه خدایی (تثلیث)،آریوس،آریانیسم بنمایه:تاریخ قرون وسطا

[ویرایش] تاریخ‌شمار ابتدای مسیحیت

مریم مقدس و مسیح
مریم مقدس و مسیح
  • ۳۰ میلادی

در این سال عیسی مسیح از سوی مقامات رومی که آموزه‌های او را تهدیدی علیه خود می‌پنداشتند، مورد محاکمه قرار گرفته و مصلوب گردید.

  • ۳۷ میلادی

پولس اهل تارسوس(از شهرهای یونان قدیم)، با دیدن صحنه‌ای در جادهٔ دمشق، به دین مسیحیت می‌گرود و مأموریت خود را برای تبلیغ و مسیحی کردن غیر یهودیان، آغاز می‌کند.

  • ۴۲ میلادی

شمعون ملقب به پطرس(از حواریون مسیح)که برای قرنهای متمادی به عنوان اولین پاپ، مقام او را جشن می‌گیرند، اولین جامعهٔ مسیحی را در رم بنیانگذاری می‌کند.

  • ۶۴ میلادی

مسیحیان به خاطر آتش سوزی شهر رم مورد اتهام قرار گرفتند. امپراتور نرون طی تلاشی برای بدست آوردن مجدد محبوبیت خود، آنها را مورد شکنجه و آزار قرار می‌دهد. پطرس قدیس(سنت پیتر)در این زمان کشته می‌شود.

  • ۷۰ میلادی

رومیها اورشیلم (بیت المقدس) را بعد از شورش یهودیان بر علیه حکومت آنها، شدیداً تخریب می‌کنند. بسیاری از یهودیان از اورشلیم اخراج می‌شوند. مسیحیان در این شورش بر علیه رومیان شرکت نمی‌کنند. رم به مرکز حرکت‌های رو به رشد مسیحی تبدیل می‌شود.

  • ۳۰۴ میلادی

جوامع مسیحی در اطراف مدیترانه به صورت گروه‌هایی جمع شده و از آنجا تا بریتانیا و درهٔ نیل در مصر، رفتند.

  • ۳۱۳ میلادی

به سبب پشتیبانی امپراتور کنستانتین، مسیحیت خیلی سریع به قویترین مذهب در امپراتوری روم تبدیل شد.

  • ۳۲۵ میلادی

اولین گردهمایی رهبران کلیسای مسیحیت، برای تبیین عقاید مسیحیت و سازماندهی جامعهٔ مسیحیت، در نیقیه، تشکیل شد. اعتقاد نامهٔ حواریون با اعتقاد نامهٔ نیقیه(مجموعه‌ای از باورهای پایه ای اعتقادی مسیحیان) نوشته می‌شود. بعد از تعریف و پذیرش این اعتقادنامه، فرقه ها و افرادیکه الوهیت مسیح را نمی پذیرفتند (مانند آریوس) به عنوان بدعت شناخته شدند.

  • ۳۳۰ میلادی

روم جدید در بیزانس توسط کنستانتین، تأسیس شده و دوباره به کنستانتینوپول (بعداً استانبول)، نامگذاری شده وبه عنوان پایتخت امپراتوری مسیحیت، ساخته می‌شود.

  • ۳۸۱ ـ ۳۹۱ میلادی

در طول حکومت امپراتور تئودوسیوس، مسیحیت به صورت دین رسمی امپراتوری روم در می‌آید. ادیان غیر مسیحی ،کافرو بدعت گذاری در مسیحیت (افکار مخالف دیدگاههای مسحیت) غیر قانونی اعلام می‌شود.

[ویرایش] مسیحیت در اروپا و امپراتوری روم

بانی انتشار مسیحیت در اروپا پولس(سنت پل) بود. این شخص که در ابتدا از مخالفین سرسخت مسیحیان بود و از مأمورین لایق دربار روم در زمینه آزار مسیحیان به شمار می‌رفت، پس از برخورد فرا طبیعی خود با مسیح (در مسیر جاده دمشق)کاملاً متحول گردید. او سپس پیرو مأموریتی که خود عیسی مسیح در همان برخورد ماورایی به او محول نمود به جمع شاگردان مسیح پیوست و سفیر مسیح برای غیر یهودیان گردید.پولس رساله‌های خود را (نامه‌هایی به اقوام مختلف در شرح چیستی مسیحیت و ارتباط با نخستین کلیساها) بعد از صعود مسیح به آسمان نگاشت.در این نامه‌ها او عقاید کلی مسیحیت رادر مورد فلسفه زندگی، مژده‌های آمدن مسیح پیش از ظهور او (در کتب عهد عتیق)، تفاوت «ایمان» و «شریعت»(شریعت به مجموعه دستوراتی گفته می شود که خداوند برای نخستین بار در زمان موسای پیامبر برای نوع بشر وضع نمود و در کتاب تورات مکتوب است)، آموزه‌های مسیح در مورد محبت و سایر آموزه‌های اخلاقی، خداوند بودن عیسای ناصری(برابری عیسای مسیح با ذات خداوند)و مسائلی از این دست را بیان داشته‌است.بزرگ‌ترین حادثه‌ای که در قرن چهارم میلادی اتفاق افتاد، موضوع طرفداری کنستانتین امپراتور روم از مسیحیان در سال ۳۱۳ میلادی بود.

[ویرایش] کتاب مقدس

«کتاب مقدس» شامل «عهد عتیق» و «عهد جدید» است .


[ویرایش] عهد عتیق

نام این بخش از کتاب مقدس یعنی «عهد عتیق» بر خلاف معنایی که از کلمه «عهد» در زبان فارسی برداشت شده(یعنی عهد به مفهوم یک دوره زمانی) به معنای «دوره کهن» نیست. این عبارت به معنی دقیق به عهد و پیمانی اشاره می‌کند که خداوند با ابراهیم بست. مفهوم کلی این پیمان این بود که خداوند او را انتخاب نمود تا نخستین انسان پس از آدم باشد که با او ارتباط نزدیک برقرار می‌نماید و او نیز به خداوند ایمان آورد. خداوند همچنین وعده ازدیاد نسل را به وی داد که مدتی بعد توسط اسحاق (همان پسر که یهودیان و مسیحیان عقیده دارند ابراهیم او را برای قربانی کردن به کوه برد) عملی گردید. خداوند همچنین نشانه‌ای برای این عهد و پیمان مقرر نمود که آن بریدن قسمتی از پوست اضافی آلت تناسلی مردانه(ختنه) می‌باشد.این بخش از «کتاب مقدس» شامل: شرح چگونگی خلقت جهان و نوع بشر و سپس شرح زندگی و ارتباطات روحانی نخستین پیامبران از ابراهیم به بعد می‌باشد. این بخش با کتاب پیدایش شروع می‌گردد و پس از چند بخش که حاوی توضیحات کلی در مورد زندگی پیامبران پس از ابراهیم است، کتاب تورات وسپس کتب پیامبران پس از موسی را شامل می‌شود. دو بخش متفاوت نیز در کتاب عهد عتیق وجود دارد که به اشعار دو پیامبر یعنی داوود و سلیمان نبی می‌پردازد. این دو کتاب به ترتیب «مزامیر داوود» و «امثال سلیمان» نام دارند. بخش قابل توجهی از اشارات به آمدن مسیح در آینده،در کتاب «مزامیر داوود» - که حاوی گفتگوی داوود نبی با خداوند و نیز سخنانی که داوود به هدایت روح و وحی خداوند می‌گوید (در قالب بیش از ۵۰۰ قطعه شعری)- آمده‌است. عهد عتیق کلا شامل ۳۹ کتاب می‌باشد.

[ویرایش] عهد جدید(انجیل)

نام این بخش(عهد جدید)نیز همانند توضیحی که درباره «عهد عتیق» داده شد به یک پیمان اشاره دارد که آغازگر دوره جدیدی از ارتباط خداوند و نوع بشر می‌باشد.مفهوم این پیمان برداشتن شریعتی که خداوند به وسیله موسی مقرر کرده بود از زندگی بشر و بخشش کلیه گناهان انسان به وسیله ایمان به خداوند بود. نشانه و در حقیقت اصل محوری این پیمان بخشش کلیه گناهان نوع بشر (از آغاز تا پایان جهان)به واسطه قربانی شدن عیسی مسیح(یعنی صورت بشری خداوند) می‌باشد.

این بخش شامل کتابهای زیر است(۲۷ کتاب):

- چهار انجیل که به‌وسیله چهار حواری(رسول) مسیح نگاشته شده یعنی اناجیل «متی»، «مرقس»، «لوقا» و «یوحنا»؛

- کتاب «اعمال رسولان» شامل سرگذشت رسولان پس از عروج عیسی به آسمان

- نامه‌های پنج تن از حواریون مسیح یعنی «پولس»، «پطرس»، «یعقوب»، «یوحنا» و «یهودا» به اقوام مختلف غیر یهودی و یهودی

و کتاب «مکاشفۀ یوحنا»



توضیح اضافی: در میان دوازده رسول (حواری) مسیح، دو «یهودا» وجود داشت که یکی از آنها مشهور به «یهودای اسخریوطی» به خاطر چند سکه نقره، مسیح را تسلیم کرد.

[ویرایش] عهد جدید

[ویرایش] اناجیل چهار گانه

چهار انجیل در واقع چهار روایت از زندگی عیسی مسیح است. این چهار کتاب که توسط چهار تن از حواریون میسح نگاشته شده، دارای قسمت‌های مشترک بسیاری هستند اما تفاوتهایی نیز دارند. مسیحیان این چهار کتاب را «مانند چهار تصویر از مسیح ولی از زوایای مختلف» توصیف می‌کنند.

توضیح: واژه «انجیل» (که ترجمه لغتیست که از زبان «عبرانی-آرامی» به یونانی ترجمه شده و به معنای «مژده» می باشد)؛ هم بر کل کتاب «عهد جدید» و هم بر هر کدام از چهار بخش ابتدایی کتاب، اطلاق می شود.

[ویرایش] کتاب اعمال رسولان

پس از قیام عیسی مسیح از مردگان(زنده شدن دوباره او) و سپس عروج او به آسمان، برای رسولان او(حواریون) و سپس شاگردان مسیح(که بعدها مسیحی نامیده شدند)، اتفاقات زیادی رخ داد. از آن جمله‌است:

پیوستن «متیاس» به جمع حواریون(که پس از خودکشی یهودای اسخریوطی یازده نفره شده بودند)

نازل شدن روح القدس در روز عید پنطیکاست(یکی از اعیاد یهودیان) بر دوازده نفر حواری عیسی مسیح

شهادت «استیفان» یکی از شاگردان وفادار مسیح(سنت استفان)

ماجرای ایماندار شدن پولس قدیس وآغاز مأموریت بشارتی او برای غیر یهودیان

و . . .


شرح این حوادث در کتاب اعمال رسولان وبه دست «لوقا»(یکی از حواریون مسیح و نویسنده یکی از اناجیل چهارگانه)نگاشته شده‌است.

[ویرایش] رساله‌ها (نامه‌ها)ی حواریون مسیح

نوایمانان مسیحی و کلیساهای جدیدالتأسیس در ابتدای گسترش مسیحیت، به خاطر نبودن راهنمایی‌های ایمانی لازم و وجود مخالفین بسیار، دچار مشکلات عمده‌ای می‌شدند. از آن جمله‌است: مسائل مربوط به مراسم نیایش و چگونگی برگزاری آن، پیدا شدن پیشوایان دروغین، آزار و اذیت و شکنجه و تهدید و حتی قتل ایمانداران توسط متعصبین یهود و یا بت‌پرستان وسایر فرقه‌های مذهبی و گاهی مأمورین رومی و از این دست ... هدف از نگارش این نامه‌ها هدایت این نوایمانان، یادآوری و تبیین مفاهیم کتاب‌مقدس و مطلع شدن از رویدادهای مناطق مختلف بود.

این کتاب حاوی بخش‌های زیراست:


رساله‌های پولس به: رومیان، اول قرنتیان، دوم قرنتیان، غلاطیان، افسسیان و . . .

رسالۀ یعقوب

رساله‌های پطرس

رساله‌های یوحنا

رسالۀ یهودا

[ویرایش] کتاب مکاشفه یوحنا

این کتاب شرح سفری است که یوحنای قدیس در رویا و به هدایت روح القدس در آن به عرش خداوند دارد و در آن به توصیف عرش خداوند و جایگاه مسیح و پیش بینی وقایع آخر الزمان می‌پردازد.


[ویرایش] تاریخ الهیات مسیحی

تاریخ الهیات مسیحی از قرن نخست تا دوران معاصر

[ویرایش] واژگان مسیحی

[ویرایش] اَبّا

تعریف

[ویرایش] صلیب

تعریف

[ویرایش] عدالت یا پارسایی

تعریف


[ویرایش] فرزندخواندگی در عهدِعتیق

تعریف


[ویرایش] فرزندخواندگی در عهدِجدید

تعریف


[ویرایش] لوگوس

تعریف

[ویرایش] نام های عبرانی و کتاب مقدسی در اروپا و امریکا

از جمله نشانه های قابل سنجش نفوذ و گسترش یک آیین در میان یک ملت، بررسی نام های مصطلح و پرکاربرد در هنگام نامگذاری فرزندان است. با این مقدمه نظر شما را به پاره ای نام های رایج در میان امریکاییها و اروپاییان جلب می کنم که استخراج شده از متن کتاب مقدس می باشد(و البته در بعضی موار مخفف سازی صورت گرفته است)

اسامی رایج در میان ملتهای قاره اروپا و امریکا


«گابریل» و «گابریلا» ----> «جبرئیل» (جبرائیل)( فرشته خداوند)

«مایکل»-«میشل»-«میگوئل» و «میکائیل»(همچنین «میکِله» در ایتالیا) ----> میکائیل(از فرشتگان عرش خداوند)

«جاش»-«جاشوا» ----> «یوشع»(نام پیامبری که پس از موسی فراخوانده شد)

«مَتئو»-«مَتیو» ----> «متّا» (حواری عیسا مسیح و نویسنده نخستین انجیل از اناجیل چهارگانه)

«لوک» ----> «لوقا» (حواری مسیح و نویسنده دومین انجیل از اناجیل چهارگانه)

«مارک»-«مارکو» ----> «مرقُس» (حواری مسیح و نویسنده سومین انجیل از اناجیل چهارگانه)

«جان»-«جوانا»-«یوانا» ----> «یوحنّا» (حواری مسیح و نویسنده چهارمین انجیل و «مکاشفه یوحنا»)

«امانوئل» ----> «عمانوئیل» (از نام های عیسای مسیح و به معنی «خدا با ماست»)

«استیو»-«استیون»-«استیفن»-«استفان» ----> «استیفان» (از شاگردان نخستین مسیح و نخستین شهید کلیسا)

«سام»-«سَم»-«ساموئل» ----> «سموئیل» (از انبیای عهد عتیق)

«نُوا» ----> «نوح»

«ایو»(Eve) ----> «حوا»

«جاکوب»-«یاکوب»-«ژاک»-«زاک» ----> «یعقوب» (در کتاب مقدس چندین یعقوب هست) ضمنا یعقوب را در اسپانیا «سانتیاگو» می گویند.

«یوزف»-«جوزف»-«ژوزف» و «ژوزفین» ----> «یوسف»

«جرمی» ----> «اِرمیا» (از انبیای عهد عتیق)

«آبراهام» ----> «ابراهیم»

«پُل» و «پاول»(انگلستان) ----> «پولس» (رسول مسیح برای غیر یهودیان- در انجیل از او به نام «سولس» نیز یاد شده)

«پیت»، «پیتر» و «پطرس» ----> «پطرس» (حواری و رسول مسیح)

«دیوید»-«دِیوی»-«دِیو» ----> «داوود» نبی

«لیز»-«الیزه»-«الیزا» و «الیزابت» ----> «الیصابات» (نام همسر «زکریا» پدر «یحیی» آخرین پیامبر)

«سوزان»-«سوزی» ----> «سوسن»(یا سوسان) (از زنانی که مسیح را مشایعت می کردند)

«مَت»(انگلستان) ----> «متیاس» (حواری و رسول مسیح)

«فیلیپ» و «فیل» ----> «فیلیپُس» (حواری و رسول مسیح)

[ویرایش] منبع

%0

زبان‌های دیگر


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -