Vikipedi:Tarihte bugün/Mayıs
Vikipedi, özgür ansiklopedi
1 Mayıs
Olaylar
- 1707 - İngiltere, Galler ve İskoçya, Büyük Britanya olarak birleşti.
- 1889 - 1 Mayıs işçilerin ortak bayramı olarak kabul edildi.
- 1925 - Kıbrıs, İngiltere kolonisi oldu.
- 1931 - New York'taki Empire State Building hizmete girdi.
- 1941 - Orson Welles'in yönettiği 'Yurttaş Kane' filmi ilk kez gösterildi.
- 1948 - Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (Kuzey Kore) resmen kuruldu. Kim Il-sung devlet başkanı.
- 1948 - Hürriyet gazetesi, Sedat Simavi tarafından İstanbul'da kuruldu.
- 1956 - Jonas Salk'ın geliştirdiği çocuk felci aşısı kullanılmaya başlandı.
- 2004 - On ülkenin AB'ye katılması: Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya, Slovenya.
- 2006 - ABD tarihinin en büyük grevlerinden birine tanık oldu. Göçmen yasası protesto edildi.
Doğumlar
- 1900 - Ignazio Silone, İtalyan yazar (ö. 1978)
- 1908 - Giovanni Guareschi, Don Camillo' nun yaratıcısı, İtalyan mizah yazarı ve karikatürist.
- 1910 - Behice Boran, Türk siyasetçi ve sosyolog (ö. 1987)
- 1962 - Yannis Saoulis, Yunan şarkıcı.
- 1971 - Hasret Gültekin, Kürt kökenli Türk müzisyen (ö. 1993)
Ölümler
- 1731 - Johann Sebastian Bach, Alman besteci (d. 1677)
- 1904 - Antonín Dvořák, Çek besteci (d. 1841)
- 1945 - Joseph Goebbels, Nazi propaganda bakanı (intihar) (d. 1897)
- 1979 - Morteza Motahhari, İranlı bilgin, siyasetçi (d. 1920)
- 1994 - Ayrton Senna, Brezilyalı araba yarışcısı (d. 1960)
2 Mayıs
Olaylar
- 1926 - Atlas Okyanusu'nun iki yakası arasında ilk faks mesajı gönderildi.
- 1954 - Milletvekili Genel Seçimleri yapıldı.
- 1973 - Lübnan ordusunun Filistinli mültecilere saldırmasıyla Lübnan iç savaşı başladı.
- 1982 - Falkland Adaları'nda İngiltere-Arjantin savaşı başladı.
- 1984 - F-16 uçaklarının Türkiye'de yapılması için anlaşma sağlandı.
- 1985 - Arjantin ve Şili, Beagle Kanalı'ndaki Lennox, Picton ve Nueva adalarından kaynaklanan sınır problemini bir sınır antlaşması imzalayarak çözdüler.
- 1998 - Avrupa Merkez Bankası, Brüksel'de Avrupa Birliği'nin para politikalarını yönetmesi amacıyla kuruldu.
Doğumlar
- 1729 - Katerina, Rus Çariçe (ö.1796)
- 1772 - Novalis, Alman yazar (ö. 25 Mart ,1801)
- 1860 - Theodor Herzl, Avusturyalı gazeteci (ö. 1904)
- 1921 - Satyajit Ray, Hintli yönetmen (ö. 1992)
- 1930 - Öztürk Serengil, Oyuncu
- 1935 - II. Faysal, Irak Kralı
- 1975 - David Beckham, İngiliz futbolcu
- 1980 - Tim Borowski, Alman futbolcu
Ölümler
- 1519 - Leonardo da Vinci, Rönesans'ı başlatan İtalyan heykeltraş, mimar ve mühendis (d. 1452)
- 1864 - Giacomo Meyerbeer, Alman Opera bestecisi
- 1921 - Alexandre Vallaury, İstanbul'lu Levanten ve Fransız asıllı mimar
- 1957 - Joseph Raymond McCarthy, ABD'li senatör
- 1969 - Franz von Papen, Alman devlet adamı ve diplomat
- 1979 - Sid Vicious, Britanyalı müzisyen (d.10 Mayıs 1957)
- 1997 - Paulo Freire, Brezilyalı eğitimci (d. 1921)
3 Mayıs
Olaylar
- 1920 - TBMM'nin ilk bakanlar kurulu oluşturuldu. İcra Vekilleri Heyeti, 5 Mayıs'ta Mustafa Kemal başkanlığında ilk toplantısını yaptı.
- 1934 - Kayseri Uçak Fabrikasında yapılan ilk parti altı avcı uçağından biri, 50 dakikalık uçuşla Kayseri'den Ankara'ya geldi.
- 1945 - Türkiye'de 3 Mayıs Olayları anıldı ve Türkçülük Bayramı ilan edildi.
- 1950 - Ali Naci Karacan'ın kurduğu Milliyet gazetesi yayın hayatına başladı.
- 1951 - Demokrat Parti meclis grubunda din eğitiminin genişletilmesi istendi.
- 1968 - Paris Sorbonne Üniversitesi'nde çıkan isyan 1 aydan fazla sürdü, Fransa'nın geneline yayıldı, sonuçta meclis feshedildi ve pek çok sivil ve polis hayatını kaybetti.
- 1969 - Yargıtay başkanı İmran Öktem'in Ankara Maltepe Camisi'nde yapılan cenaze töreninde, bir kalabalık cenaze namazının kılınmasını engellemeye çalıştı ve cami görevlileri görevlerini yerine getirmekten kaçındı.
- 1979 - Margaret Thatcher, İngiltere'nin ilk kadın başbakanı oldu.
- 1986 - Çernobil nükleer kazası sonrası oluşan radyoaktif bulutların Türkiye'ye de ulaştığı ve bazı bölgelerde radyasyonun yedi kat arttığı açıklandı.
- 1993 - Birleşmiş Milletler, 20 Aralık 1993'te her yıl 3 Mayıs'ın, "Dünya Basın Özgürlüğü Günü" olarak kutlanmasını kararlaştırdı.
Doğumlar
- 1849 - Bernhard von Bülow, Almanya Şansölyesi
- 1933 - James Brown, ABD'li şarkıcı (ö. 2006)
- 1933 - Steven Weinberg, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi
- 1950 - Mary Hopkin, Galli folk şarkıcısı
- 1971 - Wang Yan, Çinli yürüyüşçü
Ölümler
- 1481 - Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'u fetheden Osmanlı padişahı (d. 1432)
- 1856 - Adolphe Adam, Fransız besteci (d. 1803)
- 1963 - Abdülhak Şinasi Hisar, şair ve yazar (d. 1887)
- 1987 - Dalida, İtalyan şarkıcı (d. 1933)
4 Mayıs
Olaylar
- 1494 - Kristof Kolomb, Jamaika'ya vardı.
- 1904 - Panama Kanalı'ın inşasına başlandı.
- 1912 - İtalya, Rodos adasını işgal etti.
- 1932 - Al Capone, vergi kaçırma suçundan Atlanta'da hapse girdi.
- 1994 - Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail, Batı Şeria ve Gazze'de yaşayan Filistinlilere özerklik verilmesini öngören antlaşmaya imza attı.
- 1997 - Eurovision Şarkı Yarışması'nda, Şebnem Paker'in seslendirdiği 'Dinle' adlı şarkı üçüncü oldu.
- 1997 - Irak'tan Avrupa ülkelerine gitmek isteyen 25 kişiyi taşıyan iki tekne, Ege Denizi'nde battı. 17 kişi boğuldu, yedi kişi kayboldu.
- 2002 - Nijerya'da bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra düştü: 148 kişi öldü.
Doğumlar
- 1928 - Muhammed Hüsnü Mübarek, Mısırlı politikacı, cumhurbaşkanı
- 1929 - Audrey Hepburn, Belçikalı sinema oyuncusu
Ölümler
- 1481 - Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmed öldü.
- 1938 - Carl von Ossietzky, Alman yazar (d. 1889)
- 1980 - Josip Broz Tito, Yugoslavya devlet başkanı, mareşal (d. 1892)
5 Mayıs
Olaylar
- 1260 - Kubilay Han, Moğol imparatoru oldu.
- 1834 - İlk anakara demiryolu hattı Belçika'da açıldı.
- 1865 - ABD'deki ilk tren soygunu Cincinnati (Ohio) yakınlarında gerçekleşti.
- 1925 - Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e suikast girişimi gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırılan Manok Manukyan idam edildi.
- 1947 - Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İrlanda, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Norveç; bir araya gelerek Avrupa Konseyi'ni kurdu. Türkiye, Avrupa Konseyi'ne Ağustos 1949'da katıldı.
- 1960 - Ankara'da öğrenciler 555K (beşinci ayın beşinde saat 17.00'de, Kızılay'da) koduyla bir gösteri yaptı.
- 1968 - Fransa'da, Vietnam Savaşı nedeniyle ABD karşıtı gösterilerde altı öğrencinin tutuklanması üzerine Daniel Cohn-Bendit liderliğinde 30 bin öğrenci barikatlar kurarak Paris'te ayaklandı; Sorbonne Üniversitesi kapatıldı.
- 1990 - İlk özel televizyon kanalı olan, Magic Box şirketinin Star 1 televizyonu programlı yayına başladı.
- 1994 - Naim Süleymanoğlu, Çek Cumhuriyeti'nde yapılan Avrupa Halter Şampiyonası'nda 64 kiloda dünya rekoru kırarak üç altın madalya aldı.
- 2000 - Anayasa Mahkemesi başkanı Ahmet Necdet Sezer,TBMM'de yapılan oylamaların 3. turu sonunda,oylamaya katılan 517 milletvekilinden 330'unun oyunu alarak Türkiye Cumhuriyeti'nin 10. cumhurbaşkanı seçildi.
Doğumlar
- 1818 - Karl Marx, Alman düşünür ve komünizmin kurucusu (ö. 1883)
- 1929 - Ayhan Işık, Türk sinema oyuncusu (ö. 1979)
- 1944 - John Terry, ABD'li aktör
- 1966 - Sergey Stanishev, Bulgar politikacı, Bulgaristan'ın 48. başbakanı
Ölümler
- 1821 - Napolyon Bonapart, Fransız komutan (d. 1769)
- 1907 - Şeker Ahmet Paşa, ressam (d. 1841)
- 2006 - Atıf Yılmaz Batıbeki, Türk yönetmen (d. 1925)
6 Mayıs
Olaylar
- 1877 - Sioux Kızılderililerinin şefi Crazy Horse, ABD birliklerine Nebraska'da teslim oldu.
- 1889 - Eyfel Kulesi ziyaretçilere açıldı.
- 1930 - Hakkari'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremde 2.514 kişi öldü.
- 1937 - Dünyanın en büyük zeplini olan Hindenburg, havalandıktan kısa süre sonra alev aldı ve yanarak yere çakıldı. 36 kişinin öldüğü kazadan sonra bu taşımacılık yönteminden vazgeçildi.
- 1940 - John Steinbeck, The Grapes of Wrath adlı romanıyla Pulitzer Ödülü aldı.
- 1972 - Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan, Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'nde idam edildi.
- 1976 - Kuzeydoğu İtalya'nın Friuli bölgesinde meydana gelen depremde 989 kişi öldü.
- 1988 - Norveç'te bir yolcu uçağı düştü: 36 kişi öldü.
- 2004 - Dünyada en çok izlenen 4 televizyon dizisinden biri olan Friends bitti. Son bölümünü ABD'de 2 milyon kişi izledi.
- 2006 - PKK'ya karşı 10.000'den fazla Hakkârili protesto yürüyüş gerçekleştirdi.
Doğumlar
- 1758 - Maximilien Robespierre, Fransız devrimci (ö. 1794)
- 1856 - Sigmund Freud, Avusturyalı psikiyatrist (ö. 1939)
- 1915 - Orson Welles, ABD'li yönetmen (ö. 1985)
- 1953 - Tony Blair, İngiltere başbakanı
- 1961 - George Clooney, ABD'li sinema oyuncusu
Ölümler
- 1859 - Alexander von Humboldt, Doğabilimci ve kaşif (d. 1769)
- 1877 - Johan Ludvig Runeberg, Finlandiyalı şair (d. 1804)
- 1963 - Theodore von Kármán, Macar fizikçi (d. 1881)
- 1992 - Marlene Dietrich, Alman asıllı ABD'li aktris (d. 1901)
- 2006 - Erdal Öz, Can Yayınları'nın kurucusu, romancı, öykücü, edebiyat adamı (d. 1935)
7 Mayıs
Olaylar
- 558 - Ayasofya'nın kubbesi çöktü. Justinian kubbenin onarılma emrini verdi.
- 1429 - Jeanne d'Arc İngilizler’den Orlean’ı aldı; bu, Yüz Yıl Savaşları’nın seyrinde bir dönüş işaretidir.
- 1824 - İşitme duyusunu yitiren Beethoven, Viyana'da 9'uncu senfoniyi ilk kez sundu.
- 1832 - Yunanistan bağımsızlığını ilan etti.
- 1924 - İstanbul'da Cumhuriyet Gazetesi yayımlanmaya başladı.
- 1945 - Nazi Almanyası'nın müttefiklere kayıtsız şartsız teslimiyle II. Dünya savaşı sona erdi. Alman general Alfred Jodl antlaşmayı Reims’de imzaladı.
- 1973 - Türkiye Yazarlar Sendikası kuruldu.
- 1995 - Fransa'da sağın adayı Jacques Chirac cumhurbaşkanı seçildi.
- 1998 - Apple Imac'i piyasaya sundu.
- 1998 - Mercedes-Benz 40 milyar dolara Chrysler'ı satın aldı ve DaimlerChrysler ortaya çıktı.
Doğumlar
- 1748 - Olympe de Gouges, Fransız feminist yazar (ö. 1793)
- 1833 - Johannes Brahms, Alman Besteci. (ö. 1897)
- 1840 - Pyotr İlyiç Çaykovski, Rus müzisyen (ö. 1893)
- 1953 - Müslüm Gürses, ses sanatçısı
- 1911 - Rıfat Ilgaz, Hababam Sınıfı eserinin yazarı (ö. 1993)
Ölümler
- 1943 - Ali Fethi Okyar, Türk asker ve siyaset adamı, eski başbakanlardan (d. 1880)
- 1986 - Haldun Taner, yazar (d.1915)
8 Mayıs
Olaylar
- 1886 - Atlanta'lı kimyacı ve eczacı olan John S. Pemberton en ünlü içecek haline gelecek Coca-Colayı Georgia'da icat eder.
- 1898 - İnsan Hakları Kurumu'nun oluşması.
- 1945 - Alman General Von Keitel, Sovyet General Jukov'a teslim oldu. Avrupa'da savaşın bittiği bu güne Zafer Günü adı verildi.
- 1947 - Ulvi Cemal Erkin, Prag'da Çek Filarmoni Orkestrası'nı yönetti.
- 1949 - Almanya Federal Cumhuriyeti'nin ilanı.
- 1954 - Asya Futbol Federasyonunun oluşması.
- 1961 - Uluslararası Af Örgütü kuruldu.
- 1972 - Bülent Ecevit listesinin olağanüstü kongrede kazanması üzerine, İsmet İnönü, 33 yıl 4 ay 11 gün sonra CHP genel başkanlığından istifa etti.
- 1984 - Sovyetler Birliği, Los Angeles Olimpiyat Oyunları'nı boykot edeceğini açıkladı.
- 1984 - Türk parlamenterlerin yetki belgeleri, Strazburg'daki Avrupa Konseyi Parlamenterler Asamblesi'nde onaylandı. 12 Eylül 1980'den beri Konsey Meclisi'nde temsil edilmeyen Türkiye ile Avrupa Konseyi ilişkileri yumuşama yoluna girdi.
Doğumlar
- 1828 - Jean Henry Dunant, İsviçreli yazar ve iş adamı(ö. 1910)
- 1884 - Harry S. Truman, 33.ABD Başkanı (ö. 1972)
- 1906 - Roberto Rossellini, İtalyan yönetmen (ö. 1977)
- 1914 - Romain Gary, Fransız yazar, film direktörü, savaş pilotu ve büyükelçi (ö. 1980)
- 1937 - Thomas Pynchon, romancı
Ölümler
- 1880 - Gustave Flaubert, Fransız yazar (d.1821)
- 1903 - Paul Gaugin, Fransız ressam (d.1848)
- 1975 - Avery Brundage, ABD'li atlet (d. 1887)
- 1983 - John Fante, ABD'li yazar (d. 1909)
- 1987 - Elif Naci, ressam ve müzeci(d.1898)
9 Mayıs
Olaylar
- 1485 - Davutpaşa Lisesi, dönemin sadrazamı Davut Paşa tarafından 'Mekteb-i Sübyan' adıyla kuruldu. Okul 1874'te Rüştiye Mektebi'ne dönüştü.
- 1926 - ABD'li kaşif Amiral Byrd, Kuzey Kutbu'na doğru ilk uçuşunu yaptı.
- 1935 - Cumhuriyet Halk Fırkası Dördüncü Büyük Kurultayı toplandı. Kurultayda fırka yerine parti sözcüğü benimsendi. Altı ok daha ayrıntılı şekilde ele alındı. "Partinin güttüğü bütün bu esaslar Kemalizm prensipleridir" denilerek, Kemalizm ilk kez resmi olarak tanımlandı.
- 1936 - Benito Mussolini, İtalya Faşist İmparatorluğu'nu ilan etti.
- 1955 - Anneler Günü, Türkiye'de ilk kez kutlandı.
- 1955 - Batı Almanya NATO'ya katıldı.
- 1958 - 'Yeni Gün' gazetesi ve 'Akis' dergisi birer ay kapatıldı. Yazı işleri müdürleri Mehmet Altan Öymen 10 ay, Tarık Holulu 16 ay hapis cezasına çarptırıldı.
- 1960 - ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) ilk doğum kontrol hapının piyasaya sürülmesini onayladı.
- 1978 - İtalya'da Kızıl Tugaylar örgütünün 16 Mart'ta kaçırdığı eski başbakan Aldo Moro'nun cesedi Roma'da bir arabanın bagajında bulundu.
- 1984 - Yaşar Kemal'e Fransız devlet nişanı "Legion d'Honneur" verildi.
Doğumlar
- 1800 - John Brown, ABD'li kölecilik karşıtı, isyancı (ö. 1859)
- 1936 - Albert Finney, 5 kez Oscar'a aday gösterilmiş İngiliz oyuncu
- 1940 - James L. Brooks, üç Oscar, 19 Emmy ödülü sahibi Amerikalı yapımcı, senarist ve film yönetmeni.
- 1962 - David Gahan, Depechemode solisti
Ölümler
- 1805 - Friedrich Schiller, Alman şair ve düşünür (d. 1759)
- 1931 - Albert Abraham Michelson, ABD'li Nobel Ödülü sahibi fizikçi (d. 1852)
- 1942 - Mimar Vedat Tek, ulusal mimarlık akımının en önemli temsilcilerinden (d. 1873)
10 Mayıs
Olaylar
- 1799 - Cezzar Ahmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Akka'da Napolyon Bonapart'ın komutasındaki Fransız ordusunu yenilgiye uğrattı.
- 1847 - Bugünkü adı Danıştay olan Meclis-i Vala-yi Ahkam-ı Adliye kuruldu.
- 1907 - Anneler Günü, ilk kez ABD'nin Philadelphia kentinde kutlandı.
- 1919 - İtilaf Devletleri temsilcileri, Paris'te, Yunanların İzmir'i işgali konusunda karar aldı.
- 1921 - Mustafa Kemal Paşa, TBMM'de Müdafaayı Hukuk Grubu'nu kurdu.
- 1941 - 550 Alman uçağı Londra'yı bombaladı, yaklaşık 1.400 sivil öldü.
- 1961 - TBMM, nispi temsil seçim sistemini kabul etti.
- 1981 - François Mitterrand, üçüncü kez katıldığı seçimlerde Fransa Cumhurbaşkanı oldu.
- 1994 - Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ilk siyah devlet başkanı Nelson Mandela göreve başladı.
- 1996 - DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'in başbakanlıktan ayrılmadan 22 gün önce örtülü ödenekten 500 milyar lira çektiği açıklandı.
Doğumlar
- 1890 - Clarence Brown, ABD'li sinema yönetmeni (ö. 1987)
- 1895 - Christina Montt, Şili'li oyuncu (ö. 1969)
- 1923 - Haydar Aliyev, Azeri devlet adamı, Azerbaycan cumhurbaşkanı (ö. 2003)
- 1942 - Hasan Sami Bolak, Gazeteci, şair, yazar
- 1960 - Merlene Ottey, Jamaikalı atlet
Ölümler
- 1696 - Jean de La Bruyere, Fransız yazar (d. 1645)
- 1975 - Necdet Tosun, sinema sanatçısı (d. 1926 )
- 1995 - Belkıs Dilligil, Tiyatro sanatçısı (d. 1929 )
11 Mayıs
Olaylar
- 330 - Konstantinopolis (İstanbul) Roma İmparatorluğunun resmi başkenti olur.
- 1920 - Mustafa Kemal Paşa, İstanbul'daki Divan-ı Harp tarafından idama mahkum edildi.
- 1938 - Atatürk, çiftliklerini ve taşınmazlarını ulusa bağışladı.
- 1946 - Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün CHP Tüzüğü'nde yer alan Milli Şef ve Değişmez Genel Başkan unvanları kaldırıldı.
- 1960 - Nazi savaş suçlusu Adolf Eichmann, Buenos Aires'te bir Mossad ekibi tarafından kaçırıldı.
- 1961 - Yassıada'da Anayasa'yı ihlal davası başladı.
- 1997 - IBM'in süper bilgisayarı Deep Blue, gelmiş geçmiş en büyük satranç ustası olarak kabul edilen Gary Kasparov'u yendi.
- 2000 - Hint nüfus sayımında Hindistan nüfusu 1 milyar olarak açıklandı.
- 2000 - Hizbullah örgütü üyesi 32 sanığın yargılanmasına Ankara DGM'de başlandı.
- 2005 - Galatasaray, Türkiye Kupası finalinde Atatürk Olimpiyat Stadyumu'nda, Fenerbahçe'yi 5-1 mağlup ederek 14. Türkiye kupasını kazandı.
Doğumlar
- 1904 - Salvador Dali, İspanyol sürrealist ressam (ö. 1989)
- 1918 - Richard Feynman, Nobel Ödülü sahibi, ABD'li fizikçi (ö. 1988)
- 1924 - Antony Hewish, Nobel Ödülü sahibi, İngiliz fizikçi
- 1928 - Yaacov Agam, Optik ve kinetik sanatın önde gelen savunucusu
- 1950 - Gary Alan Fine, Amerikalı sosyolog
Ölümler
- 1916 - Karl Schwarzschild, Alman fizikçi (d. 1873)
- 1954 - Sait Faik Abasıyanık, öykü yazarı (d. 1906)
- 1981 - Bob Marley, Jamaikalı gitarist ve şarkıcı (d. 1945)
12 Mayıs
Olaylar
- 1929 - İlk Tıp Bayramı Haydarpaşa Tıp Fakültesi'nde kutlandı.
- 1947 - Güzel Sanatlar Akademisi Bedri Rahmi Eyüboğlu Atölyesi'nde yetişen 10 sanatçının oluşturduğu Onlar Grubu kuruldu.
- 1949 - Sovyetler Birliği'nin 11 ay süren Berlin ablukası kalktı.
- 1951 - Yıkıcı gücü Hiroşima ve Nagazaki'ye atılan bombaların 100 katı büyüklüğünde olan ilk hidrojen bombası denemesi, Büyük Okyanus'undaki Eniwetok Atolü'nde yapıldı.
- 1965 - Doğu Pakistan'da (bugünkü Bangladeş) kasırga çıktı: 10 binin üzerinde insan öldü.
- 1976 - Filistin Kurtuluş Örgütü'nün Türkiye'de büro açma isteği kabul edildi.
- 1979 - TÜSİAD, gazetelere 'Gerçekçi Çıkış Yolu' başlıklı, Ecevit hükümetini eleştiren tam sayfa ilan verdi.
- 1992 - Nelson Mandela, Uluslararası Atatürk Barış Ödülü'nü insan hakları ihlalleri nedeniyle reddetti.
- 1994 - Kayıp olan Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkan Yardımcısı Namık Erdoğan, başına iki kurşun sıkılmış halde ölü bulundu.
- 1998 - Silahlı saldırıya uğrayan İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal ağır yaralandı.
Doğumlar
- 1806 - Johan Vilhelm Snellman, Fin yazar ve devlet adamı (ö. 1881)
- 1820 - Florence Nightingale, İngiliz hastane reformcusu ve hemşiresi (ö. 1910)
- 1907 - Katherine Hepburn, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 2003)
- 1937 - George Carlin, ABD'li komedyen
- 1992 - Malcolm David Kelley, ABD'li oyuncu
Ölümler
- 1927 - Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Milli edebiyat akımının öncülerinden (d. 1870)
- 1970 - Nelly Sachs, Alman şair ve yazar (d. 1891)
- 1985 - Jean Debuffet, Fransız ressam(d. 1901)
- 2001 - Didi, Brezilyalı futbolcu (d. 1928)
13 Mayıs
Olaylar
- 1277 - Karamanoğlu Mehmet Bey, Konya şehrini Karamanoğulları topraklarına kattı ve Türkçe'yi resmi dil ilan etti.
- 1846 - ABD Kongresi, sınır devriyelerine baskın yapılmasını gerekçe göstererek Meksika'ya savaş ilan etti.
- 1915 - Çanakkale'de, Binbaşı Ahmet Bey komutasındaki Muaveneti Milliye muhribi, Golyath zırhlısını torpilleyerek batırdı.
- 1929 - İran'ın Horasan bölgesinde deprem oldu: yaklaşık 3.000 kişi öldü.
- 1949 - Yazar Rıfat Ilgaz, cumhurbaşkanına hakaretten üç yıl, Mısır Kralı ve İran Şahı'na hakaretten yedi ay, Aziz Nesin de Mısır Kralı ve İran Şahı'na yayın yoluyla hakaretten yedi ay hapis cezası aldı.
- 1950 - Ereğli Kömür İşletmeleri'nde Türkiye'nin ilk siyasal grevi yapıldı.
- 1965 - Batı Almanya, İsrail'i tanıdı. Karar nedeniyle dokuz Arap ülkesi Batı Almanya ile ilişkisini kesti.
- 1981 - Papa II. Jean Paul, Mehmet Ali Ağca tarafından Roma'da vurularak yaralandı.
- 1996 - DYP Genel Başkanı Tansu Çiller'in dolandırıcılıktan yargılanan Selçuk Parsadan'a örtülü ödenekten 5.5 milyar lira verdiği iddia edildi.
- 1999 - Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı bombalı saldırı sonucunda yaşamını yitirdi.
Doğumlar
- 1840 - Alphonse Daudet, Fransız yazar (ö. 1897)
- 1919 - Vedat Türkali, şair ve yazar
- 1930 - Stevie Wonder, ABD'li şarkıcı ve besteci
- 1939 - Harvey Keitel, ABD'li aktör
- 1986 - Robert Pattinson, İngiliz aktör
Ölümler
- 1878 - Joseph Henry, ABD'li fizikçi (d. 1797)
- 1938 - Charles Edouard Guillaume, Nobel Fizik Ödülü almış Fransız fizikçi (d. 1861)
- 1988 - Chet Baker,ABD'li caz müzisyeni (d. 1929)
14 Mayıs
Olaylar
- 1560 - Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, Cerbe Deniz Savaşı'nı kazandı.
- 1767 - İngiliz hükümetinin ithal çaya vergi koyması üzerine Amerikan Bağımsızlık Savaşı başladı.
- 1919 - İtilaf Devletleri donanması kumandanı Amiral Caltrop, Türk ordusuna İzmir'in Yunanlar tarafından işgal edileceğini bildirdi.Bunun üzerine İzmirli yurtseverler, gece Yahudi Maşatlığı'nda toplanarak, Reddi İlhak ilkesini kabul etti.
- 1948 - Filistin'de İngiliz egemenliği sona erdi ve İsrail bağımsızlığını ilan etti.
- 1948 - Arap-İsrail Savaşı başladı.
- 1950 - 27 yıllık Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı son buldu. Demokrat Parti yüzde 53 oyla tek başına iktidara geldi. Türkiye'de tek parti dönemi sona erdi.
- 1955 - Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve Sovyetler Birliği, yeni bir askeri ittifak içeren Varşova Paktı'nı imzaladılar.
- 1972 - Bülent Ecevit, CHP kurultayında Atatürk ve İsmet İnönü'den sonra CHP'nin üçüncü genel başkanı seçildi.
- 1974 - 12 Mart askeri müdahalesi sırasında tutuklananları kapsayan genel af çıktı. 141 ve 142'nci maddeler kapsam dışı kaldı.
- 1987 - TBMM, Anayasa değişikliğini kabul ederek, siyasi yasaklar için referanduma gidilmesi, milletvekili sayısının 450'ye çıkarılması ve seçmen yaşının 20'ye indirilmesini benimsedi.
Doğumlar
- 1944 - George Lucas, ABD'li film yönetmeni
- 1959 - Stefano Malinverni, İtalyan atlet
- 1969 - Cate Blanchett, Avustralyalı oyuncu
- 1973 - Hakan Ünsal, Türk futbolcu
- 1983 - Amber Tamblyn, ABD'li oyuncu
Ölümler
- 1916 - William Stanley, ABD'li fizikçi ve mucit (d. 1858)
- 1940 - Emma Goldman, Anarko-komünist yazar (d. 1869)
- 1984 - Vasıf Öngören, 0yun yazarı (d. 1938)
- 1987 - Rita Hayworth, ABD'li sinema oyuncusu (d. 1918)
- 1998 - Frank Sinatra, ABD'li müzisyen (d. 1915)
15 Mayıs
Olaylar
- 1856 - Anadolu Feneri ve Rumeli Feneri Fransızlar tarafından inşa edilerek işletilmeye başlandı.
- 1919 - Mustafa Kemal, Yıldız Sarayı Küçük Mabeyn Köşkü'nde Padişah Vahdettin ile görüştü.
- 1919 - İtilaf Devletleri desteğindeki Yunanlılar, İzmir'i işgal etti. Gazeteci Hasan Tahsin ve Askerlik Şubesi Başkanı Albay Süleyman Fethi şehit edildiler.
- 1926 - Vahidettin(VI.Mehmet) İtalya'nın San Remo kentinde kalp yetmezliği sebebi ile öldü
- 1929 - ABD'de Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi ilk ödüllerini dağıttı. ABD yapımı sessiz film 'Wings', En İyi Film ödülünü aldı. Ödüller, 1931'den beri Oscar adıyla da biliniyor.
- 1957 - Sovyetler Birliği, Sputnik 3 uydusunu fırlattı.
- 1963 - ABD'li astronot Gordon Cooper, 'Mercury-Atlas 8' adlı kapsülle o güne kadar yapılmış en uzun uzay uçuşunu gerçekleştirmek üzere uzaya fırlatıldı. Cooper uzayda 34 saat 19 dakika kaldı.
- 1983 - 12 Eylül döneminin ardından demokrasiye geçişte kurulan ilk parti açıklandı: Milliyetçi Demokrasi Partisi.
- 1984 - 1.256 aydın, "Türkiye'deki demokratik düzene ilişkin gözlem ve istekler" başlıklı dilekçeyi Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e verdi. Aydınlar Dilekçesi olarak bilinen girişime karşı dava açıldı.
- 1997 - Alman Kitap Yayımcıları Birliği Barış Ödülü, Yaşar Kemal'e verildi.
Doğumlar
- 1903 - Maria Reiche, Alman matematikçi ve arkeolog (ö. 1998)
- 1954 - Eric Gerets, Belçikalı futbolcu ve teknik direktör
- 1982 - Veronica Campbell, Jamaikalı sprinter
- 1987 - Doruk Çetin, Türk, yönetmen, fotoğrafçı ve yapımcı
Ölümler
- 1886 - Emily Dickinson, ABD'li şair (d. 1830)
- 1919 - Hasan Tahsin (d. 1888)
- 1926 - Vahidettin (VI.Mehmet) Son Osmanlı padişahı (d. 1861)
- 2003 - June Carter Cash, Amerikalı müzisyen (d. 1929)
16 Mayıs
Olaylar
- 1888 - Gramofonun mucidi Emile Berliner, Philadelphia'da geliştirdiği bu aletin tanıtımını yaptı.
- 1919 - Mustafa Kemal Paşa Türk Kurtuluş Savaşı'nı başlatmak üzere İstanbul'dan Samsun'a doğru yola çıktı.
- 1943 - Varşova gettosundaki Yahudi topluluğunun Nazi işgaline karşı direnişi kırıldı. Hayatta kalanlar Treblinka toplama kampına gönderilmeye başladı.
- 1960 - Milli Eğitim Bakanlığı, 19 Mayıs gösterilerini yasakladığını açıkladı.
- 1975 - Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Genel Müdürü İsmail Cem, milli güvenliğe aykırı tutumu gerekçe gösterilerek görevden alındı.
- 1990 - Fransa'nın ilk kadın başbakanı oldu: Edith Cresson
- 1992 - Tarihi Galata Köprüsü, köprü altındaki bir lokantada çıkan yangın sonucunda çökerek kullanılamaz hale geldi. Köprü 1875'te İngilizler tarafından 105 bin altın karşılığı yapılmıştı.
- 1993 - DYP Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel, 244 oyla Türkiye'nin dokuzuncu Cumhurbaşkanı oldu.
- 1996 - DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, örtülü ödenekle ilgili açıklamada bulunamayacağını, devlet sırrı olduğunu söyledi.
- 2000 - Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanlığı süresinin bitmesi, Ahmet Necdet Sezer'in cumhurbaşkanlığı görevine başlaması.
Doğumlar
- 1821 - Pafnuty Lvovich Chebyshev, Rus matematikçi (ö. 1894)
- 1905 - Henry Fonda, ABD'li Oscar ödüllü sinema oyuncusu (ö. 1982)
- 1965 - Vincent Regan, Galli sinema oyuncusu
- 1965 - Mehmet Murat İldan, Çağdaş Türk romancısı ve tiyatro yazarı
- 1966 - Janet Jackson, Amerikalı şarkıcı
Ölümler
- 1703 - Charles Perrault, Fransız yazar (d. 1628)
- 1830 - Joseph Fourier, Fransız bilimci (d. 1768)
- 1952 - Memduh Şevket Esendal, Yazar (d. 1883)
- 1997 - Önder Somer, Sinema oyuncusu (d. 1937)
17 Mayıs
Olaylar
- 1874 - Norveç, İsveç'ten ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.
- 1954 - ABD'de siyah çocukların beyaz çocuklarla aynı okula gitmelerini önleyen yasa yürürlükten kaldırıldı.
- 1967 - İmam hatip okulu mezunlarına üniversitelere girme hakkı tanındı.
- 1971 - THKP-C üyesi dört kişi İsrail'in İstanbul Başkonsolosu Efraim Elrom'u kaçırdı. Eylemciler, 20 mayısa kadar cezaevlerindeki bütün devrimcilerin serbest bırakılmasını istedi. Hükümet pazarlık yapmayacağını açıkladı.
- 1980 - Baba Gündüz lakaplı Galatasaray'lı futbolcu ve teknik yönetmen Gündüz Kılıç hayata veda etti.
- 1983 - İsrail, Lübnan ve ABD arasında 17 Mayıs Antlaşması imzalandı.
- 1989 - Çin Halk Cumhuriyeti'nde 1 milyondan fazla gösterici başkent Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda siyasal özgürlüklerin genişletilmesi için açlık grevi yapan öğrencileri desteklemek amacıyla yürüyüş yaptı.
- 1994 - Türkiye ekonomisi, 14 yıl aradan sonra yeniden IMF denetimine girdi.
- 2000 - Galatasaray UEFA kupasını aldı.
- 2006 - Danıştay'a avukat Alparslan Arslan tarafından düzenlenen silahlı saldırıda Danıştay İkinci Dairesi üyesi Mustafa Yücel Özbilgin yaşamını yitirdi ve dört üye yaralandı.
Doğumlar
- 1749 - Edward Jenner, İngiliz hekim (ö. 1823)
- 1866 - Erik Satie, Fransız besteci (ö. 1925)
- 1886 - XIII. Alfonso, (1886 - 1931) döneminde İspanya kralı (ö. 1941)
- 1956 - Bob Saget, ABD'li oyuncu ve komedyen
- 1982 - Tony Parker, Fransız basketbol oyuncusu
Ölümler
- 1880 - Ziya Paşa, şair ve siyaset adamı (d. 1825)
- 1952 - Memduh Şevket Esendal, öykücü, romancı ve siyaset adamı (d. 1883)
- 1957 - Nurullah Ataç, yazar ve eleştirmen (d. 1898)
- 1998 - Frank Sinatra, şarkıcı ve oyuncu (d. 1915)
- 2002 - Âşık Mahzuni Şerif,halk şairi (d. 1939)
18 Mayıs
Olaylar
- 1804 - Napolyon Bonapart, Fransa İmparatoru ilan edildi.
- 1943 - Adolf Hitler müttefiki İtalya'nın teslim olmaya yönelmesi üzerine Alaric Operasyonu'nu başlatarak İtalya'nın Alman ordularınca istilası emrini verdi.
- 1944 - Sovyetler Birliği lideri Stalin'in emri ile Kırım'da soykırım amacı ile sürgün yapıldı. Kırım Tatarları'nın tamamı vatanlarından sürüldü, %46'sı sürgünde hayatı kaybetti, hayatta kalabilenlerin kimlikleri yok edilmeye çalışıldı.
- 1974 - Hindistan, ilk nükleer silah denemesini başarıyla gerçekleştirdi.
- 1976 - Başbakan Süleyman Demirel'in hayali mobilya ihracatı suçundan tutuklu yeğeni Yahya Demirel, Zonguldak Ağır Ceza Mahkemesi tarafından tahliye edildi.
- 1987 - İstanbul'da ilk deniz otobüsü seferleri başladı. İlk seferler Bostancı-Kabataş arasında yapıldı.
- 1996 - Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e, İzmit'te İbrahim Gümrükçüoğlu tarafından suikast girişiminde bulunuldu. Demirel, olaydan yara almadan kurtuldu. Koruma Müdürü Şükrü Çukurlu kolundan, bir gazeteci ise ayağından yaralandı.
- 1997 - MHP kurultayında kavga çıktı. Kurultay, hakim kararıyla bir ay ertelendi.
- 2000 - Doç.Dr. Bahriye Üçok'un katledilmesinde kullanılan pakette tespit edilen parmak izinin, Umut Operasyonu çerçevesinde yakalanan Ferhan Özmen'e ait olduğu belirlendi.
- 2003 - Türkiye'nin ilk özel rakı fabrikasının temeli, İzmir'in Menderes ilçesi Tekeli beldesinde atıldı.
Doğumlar
- 1872 - Bertrand Russell, İngiliz filozof ve matematikçi, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi, barış hareketi lideri (ö. 1970)
- 1898 - Faruk Nafiz Çamlıbel, Türk şair (ö. 1973)
- 1920 - Papa II. John Paul (ö. 2005)
- 1936 - Türker İnanoğlu, Türk yönetmen, yapımcı
- 1970 - Tina Fey, ABD'li yazar ve komedyen
Ölümler
- 1973 - İbrahim Kaypakkaya, TKP/ML'nin kurucusu (d. 1949)
- 1973 - Jeannette Rankin, ABD'li feminist siyasetçi (d. 1880)
- 1981 - William Saroyan, ABD'li yazar (d. 1908)
- 1995 - Elizabeth Montgomery, ABD'li film ve televizyon oyuncusu (d. 1933)
19 Mayıs
Olaylar
- 1915 - Mustafa Kemal, Arıburnu Cephesi'nde gösterdiği cesaret ve kahramanlık dolayısıyla miralaylığa terfi etti.
- 1919 - Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkması.
- 1924 - Musul sorunuyla ilgili Türk ve İngiliz heyetleri arasında, Haliç Konferansı diye adlandırılan görüşmeler başladı. 9 Haziran'a kadar sürecek olan görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu Milletler Cemiyeti'ne götürüldü.
- 1935 - Arabistanlı Lawrence adıyla tanınan, İngiliz arkeolog, asker, istihbaratçı ve yazar Thomas Edward Lawrence motorsiklet kazasında öldü.
- 1940 - Bugünkü adıyla BJK İnönü Stadı'nın temeli atıldı.
- 1945 - İsmet İnönü'nün 19 Mayıs törenindeki konuşması çok partili düzene geçişin sinyalini verdi: "Harp zamanlarının ihtiyatlı tedbirlere lüzum gösteren darlıkları kalktıkça, memleketin siyaset ve fikir hayatında demokrasi prensipleri daha geniş ölçüde hüküm sürecektir" dedi.
- 1975 - ABD Senatosu, Türkiye'ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.
- 1981 - Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev yeniden düzenlenerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk'ün AOÇ'deki evinin benzerinin temeli, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı.
- 1982 - Türkiye, Fransa'dan Yılmaz Güney'in iadesini istedi.
- 1995 - Gözaltında kaybedilen ve 55 gün sonra Beykoz Kimsesizler Mezarlığı'nda bulunan Hasan Ocak yeniden toprağa verildi. Dönemin İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı Algan Hacaloğlu, "toplumdan hükümet adına özür diliyorum" dedi.
Doğumlar
- 1881 - Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu (ö. 1938)
- 1890 - Ho Şi Mingh, Vietnam bağımsızlık hareketinin lideri (ö. 1969)
- 1914 - Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog (ö. 2002)
- 1925 - Malcolm X, ABD'li siyahi lider (ö. 1965)
- 1977 - Natalia Oreiro, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu
Ölümler
- 1895 - Jose Marti, Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü, şair, yazar (d. 1853)
- 1939 - Ahmet Ağaoğlu, Yazar ve siyaset adamı (d. 1869)
- 1994 - Jacqueline Kennedy Onassis (d. 1929)
- 2004 - Çetin Alp, Türk pop müziği sanatçısı (d. 1947)
20 Mayıs
Olaylar
- 325 - Roma imparatoru Konstantin, ilk Ekümenik Konsilin İznik'te düzenlenmesini sağladı.
- 1481 - II. Bayezid, Osmanlı padişahı oldu.
- 1622 - Osmanlı İmparatorluğu'nda isyancılar, ordu ve yönetimde yenilik taraftarı Padişah II. Osman'ı tahttan indirip öldürdü. Öldürülen ilk padişah Genç Osman'ın yerine, I. Mustafa ikinci kez tahta çıkarıldı.
- 1928 - Türkiye'de uluslararası rakamlar kabul edildi.
- 1948 - Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grubu, Milli Eğitim Bakanlığı denetiminde imam hatip kursları açılmasına karar verdi.
- 1963 - TSK'ya bağlı bazı birlikler, Ankara'da Talat Aydemir'in yönetiminde yeniden ayaklandı. Olayların ardından üç büyük ilde sıkıyönetim ilan edildi.
- 1964 - İstanbul Teknik Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi dışında, üniversite ve yüksek okullara girişte merkezi sınav sistemi getirildi.
- 1971 - Kısa adı TÜSİAD olan Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği kuruldu.
- 1974 - THKP-C davasından yargılanan ve iki yıldır tutuklu olan sinema sanatçısı Yılmaz Güney genel aftan yararlanarak tahliye oldu.
- 1990 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanı Safa Giray, Türk Hava Kuvvetleri'nden, 17'si subay, 97'si astsubay olmak üzere 114 kişinin irticai örgütlerle ilişkileri olduğu için ordudan atıldığını açıkladı.
Doğumlar
- 1799 - Honore de Balzac, Fransız romancı (ö. 1850)
- 1966 - Ali Sami Yen, Türk spor adamı (ö. 1951)
- 1908 - James Stewart, ABD'li aktör (ö. 1997)
- 1921 - Wolfgang Borchert, Alman yazar (ö. 1947)
- 1981 - Iker Casillas, İspanyol futbolcu
Ölümler
- 1506 - Kristof Kolomb, Cenovalı denizci ve kaşif (d. 1451)
- 1622 - II. Osman, 16. Osmanlı padişahı (d. 1604)
- 1896 - Clara Schumann, Alman piyanist ve besteci (d. 1819)
21 Mayıs
Olaylar
- 1847 - Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (Defterhane-iş Amire Kalemi) kuruldu.
- 1864 - Kuzey Kafkasyalılar-Çerkesler'in anavatanları olan Kuzey Kafkasya'dan Rus işgalciler tarafından başka topraklara sürgün edilmesi.
- 1927 - ABD'li havacı Charles Lindbergh, 'Sprit of St. Louis' adlı uçağıyla New York'tan Paris'e uçarak, Atlas Okyanusu'nu geçen ilk pilot oldu.
- 1950 - Demokrat Parti'nin 14 Mayıs'taki seçimlerden galibiyetle çıkmasıyla Adnan Menderes Başbakan, Celal Bayar Cumhurbaşkanı oldu.
- 1960 - Harp Okulu öğrencileri, hükümet aleyhine sessiz yürüyüş yaptı.
- 1971 - Anayasa Mahkemesi, Milli Nizam Partisi'nin kapatılmasına karar verdi.
- 1991 - Hindistan Başbakanı Rajiv Gandhi öldürüldü.
- 1994 - Hacda şeytan taşlama sırasında izdiham çıktı: Yedisi Türk olmak üzere 185 hacı öldü.
- 1997 - Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş, Refah Partisi'nin Anayasa'nın laiklik ilkesine aykırı eylemlerin odağı haline geldiği gerekçesiyle sürekli kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne dava açtı.
- 2004 - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Anayasa değişikliğini onayladı ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı.
Doğumlar
- 1471 - Albrecht Dürer, Alman ressam, matematikçi (ö. 1528)
- 1855 - Émile Verhaeren, Belçikalı şair (ö. 1916)
- 1902 - Marcel Breuer, ABD'li mimar ve tasarımcı (ö. 1981)
Ölümler
- 1971 - Avni Dilligil, Tiyatro sanatçısı (d. 1908)
- 1983 - Eric Hoffer, ABD'li yazar (d. 1902)
- 2000 - John Gielgud, İngiliz oyuncu (d. 1904)
22 Mayıs
Olaylar
- M.Ö. 334 - Büyük İskender'in orduları III. Darius'u Granikos Savaşı'nda yendi.
- 1766 - 1766 Büyük İstanbul Depremi
- 1927 - Çin'in Xining vilayetinde deprem: Yaklaşık 200.000 ölü.
- 1942 - Meksika 2. Dünya Savaşı'nda müteffiklere katıldı.
- 1950 - İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı süresinin bitmesi, Celal Bayar'ın cumhurbaşkanı seçilmesi.
- 1960 - Büyük Şili Depremi: Richter ölçeğine göre 9,5 büyüklüğündeki depremde 4.000 ile 5.000 arasında insan hayatını kaybetti. Bugüne kadar ölçülmüş en şiddetli depremdir.
- 1963 - A.C. Milan Şampiyon Kulüpler Kupası'nı kazandı.
- 1990 - Kuzey ve Güney Yemen birleşti.
- 1990 - Microsoft, Windows 3.0'ü piyasaya sürdü.
- 2007 - Ankara, Ulus'ta patlama sonucu 5 kişi öldü 60 kişi yaralandı
Doğumlar
- 1808 - Gerard de Nerval, Romantizmin öncüsü (ö. 1855)
- 1813 - Richard Wagner, Alman opera bestecisi (ö. 1883)
- 1859 - Sir Arthur Conan Doyle, İskoç yazar (ö. 1930)
- 1972 - Anna Belknap, ABD'li oyuncu
- 1978 - Ginnifer Goodwin, ABD'li oyuncu
Ölümler
- 1885 - Victor Hugo, Fransız yazar (d. 1802)
- 1955 - Nene Hatun, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndaki Türk kadın kahraman, (d. 1857)
- 1982 - Cevdet Sunay, Türk asker ve devlet adamı (d. 1899)
- 1983 - Albert Claude, Nobel ödüllü, Belçikalı biyolog (d. 1899)
- 1992 - Atahualpa Yupanqui, Arjantinli besteci (d. 1908)
23 Mayıs
Olaylar
- 1904 - FIFA'nın Paris'te kurulması.
- 1919 - İzmir'in İtilaf Devletleri tarafından işgalini protesto için Sultanahmet Mitingi yapıldı, mitinge 200 bin kişi katıldı.
- 1928 - Türk Vatandaşlığı Kanunu kabul edildi, tekke ve zaviyeler kapatıldı.
- 1938 - İstanbul Elektrik Şirketinin hükümetçe satın alınmasına ilişkin sözleşme Ankara'da imzalandı.
- 1944 - Nazi liderlerinden Himmler, müttefiklerin eline geçmemek için siyanür kapsülüyle intihar etti.
- 1949 - Sovyet lideri Josef Stalin, Berlin ablukasını kaldırdı ve İkinci Dünya Savaşı sonrası ikiye bölünen Almanya'nın batısında federal cumhuriyet ilan edildi.
- 1960 - İsrail ajanları, 6 milyon Yahudinin ölümünden sorumlu tutulan Adolf Eichmann'ı Arjantin'de ele geçirdi. Eichmann yargılanmak üzere İsrail'e götürüldü.
- 1978 - İmralı Cezaevi'nden kaçan ABD'li Billy Hayes'in yazdığı roman 'Geceyarısı Ekspresi' adıyla sinemaya aktarıldı. Türkiye, filmi protesto etti.
- 1992 - İstanbul'a 117 yıl hizmet eden Galata Köprüsü yerinden sökülerek Haliç'e çekildi.
- 2006 - Türk-Yunan F-16 uçakları çarpıştı.
Doğumlar
- 1741 - Andrea Luchesi, İtalyan besteci (ö. 1801)
- 1897 - Hafız Burhan, Gazelhan ve bestekar (ö. 1943)
- 1908 - John Bardeen, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi (ö. 1991)
- 1951 - Anatoli Karpov, Dünya satranç şampiyonu
- 1971 - Laurel Holloman, ABD'li oyuncu
Ölümler
- 1906 - Henrik İbsen, Norveçli oyun yazarı (d. 1828)
- 1937 - John D. Rockefeller, ABD'li sanayici (d. 1839)
- 1992 - Atahualpa Yupanqui, Arjantinli besteci (d. 1908)
24 Mayıs
Olaylar
- 1844 - ABD'li mucit Samuel Morse, ABD Senatosu üyelerinin hazır bulunduğu bir deneyle ABD Kongre binasından Baltimore'da bir tren istasyonuna kendi icadı olan mors alfabesiyle ilk mesajı gönderdi.
- 1921 - Mustafa Kemal Paşa'ya suikast için Ankara'ya geldiği kanıtlanan İngiliz casusu Mustafa Sagir idam edildi.
- 1943 - Polonya'daki Auschwitz toplama kampında ölüm meleği adıyla anılan doktor Josef Mengele göreve başladı. Mengele tutuklular üzerinde yaptığı korkunç deneylerle tanınıyordu.
- 1945 - Krasnodar Kray'da Karadeniz kıyısındaki Şapsığ Ulusal Rayonu lağvedildi.
- 1963 - Afrika Birliği Teşkilatı kuruldu.
- 1979 - Yüzde 85'i yerli malzeme ile üretilen ilk Türk uçağı 'Mavi Işık 79-XA', Kayseri İkmal Merkezi'nde başarılı bir deneme uçuşu gerçekleştirdi.
- 1989 - Bulgaristan'dan Türkiye'ye zorunlu göç başladı.
- 1993 - Bingöl-Elazığ karayolunda pusu kuran PKK militanları 33 silahsız askeri kurşuna dizdi.
- 2000 - İsrail, Güney Lübnan'da 22 yıldır sürdürdüğü işgale son verdi.
- 2003 - Türkiye,Eurovision Şarkı Yarışmasında ilk birinciliğini Sertab Erener`le kazandı
Doğumlar
- 1946 - Tansu Çiller, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
- 1686 - Gabriel Fahrenheit, Civalı termometrenin mucidi Alman fizikçi (ö. 1736)
- 1743 - Jean-Paul Marat, Fransız bilim adamı ve tıp doktoru (ö. 1793)
- 1941 - Bob Dylan, ABD'li protest şarkıcı ve besteci
- 1953 - Alfred Molina, İngiliz tiyatro ve sinema oyuncusu
Ölümler
- 1543 - Nicolaus Copernicus, Güneş Sistemi'nin kaşifi Polonyalı astronom (d. 1473)
- 1974 - Duke Ellington, Caz efsanesi (d. 1899)
- 1995 - Harold Wilson, İngiliz siyasetçi, başbakan (d. 1916)
25 Mayıs
Olaylar
- 1571 - İspanya Kralı, Venedik ve Papa, Osmanlı Devleti aleyhine ittifak kararı aldı.
- 1944 - Nuri Demirağ'ın fabrikasında yapılan ilk Türk yolcu uçağı İstanbul'dan Ankara'ya uçtu.
- 1954 - Türkiye, Osmanlı borçlarının son taksitini ödedi.
- 1963 - 30 Afrika ülkesi bir araya gelerek Afrika Birliği Örgütü'nü kurdu.
- 1988 - Irak Basra'yı İran'dan geri aldı.
- 1989 - Mihail Gorbaçov, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Devlet Başkanı oldu.
- 1995 - Nasuh Mahruki, Everest'in zirvesine çıkan ilk Türk oldu.
- 1997 - Afganistan'dan kaçan General Raşid Dostum, Türkiye'ye sığındı.
- 2003 - Türkiye, Letonya'nın başkenti Riga'da yapılan 48'inci Eurovision Şarkı Yarışması'nda Sertab Erener'in seslendirdiği 'Every Way That I Can' adlı parçayla birinci oldu.
- 2005 - Azeri petrolünü Türkiye üzerinden dünya pazarına ulaştırması amaçlanan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattına ilk petrol verildi.
Doğumlar
- 1803 - Ralph Waldo Emerson, ABD'li yazar ve düşünür (ö. 1882)
- 1865 - Pieter Zeeman, Nobel Fizik Ödüllü Hollandalı bilimadamı (ö. 1943)
- 1945 - Meriç Başaran, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
- 1973 - Tomasz Zdebel, Polonyalı futbolcu
- 1976 - Stefan Holm, İsveçli atlet
Ölümler
- 1974 - Ulvi Uraz, tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1921)
- 1983 - İdris I, Libya kralı (d. 1890)
- 1983 - Necip Fazıl Kısakürek, şair, gazeteci ve yazar (d. 1904)
- 2001 - Alberto Korda, Kübalı fotoğrafçı (d. 1928)
26 Mayıs
Olaylar
- 1512 - Oğlu Yavuz Sultan Selim'in tahttan indirdiği II. Beyazıt, Dimetoka yakınlarında öldü.
- 1926 - Milli Mücadele'ye katılmayan memurların görevlerine son verilmesine ilişkin kanun kabul edildi.
- 1938 - Atatürk, Ankara'dan son kez ayrıldı.
- 1968 - Başbakan Süleyman Demirel, "düzeni değiştirmek isteyenler meczuptur, anarşisttir" dedi.
- 1982 - Yılmaz Güney'in senaryosunu yazdığı Şerif Gören'in yönettiği 'Yol' filmi Cannes Film Festivali'nde büyük ödülü Costa Gavras'ın 'Kayıp' filmiyle paylaştı.
- 1983 - Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) kuruldu Genel Başkanlığa Erdal İnönü seçildi.
- 1993 - Salman Rüşdi'nin 'Şeytan Ayetleri' kitabını yayımlamaya başlayan Aydınlık gazetesi toplatıldı.
- 1997 - Susurluk'taki kazanın duruşmasında, kamyon şoförü Hasan Gökçe, 6 milyon 420 bin lira para cezası ile DYP Şanlıurfa Milletvekili Sedat Edip Bucak'ın ailesine 100 milyon lira manevi tazminat ödemeye mahkum edildi.
- 1999 - Danıştay Sekizinci Dairesi, başı açık görev yapmayı kabul etmeyen türbanlı memurların, uyarı cezası verilmeden işten çıkarılmasına karar verdi.
- 2003 - Ukrayna Havayolları'na ait uçak, Trabzon'un Maçka ilçesi yakınlarında düştü. İspanyol Barış Gücü askerlerini taşıyan uçakta 62 asker ile 13 kişilik mürettebat öldü.
Doğumlar
- 1565 - III. Mehmet, Osmanlı Sultanı (ö. 1603)
- 1799 - Aleksandr Sergeyeviç Puşkin, Rus Yazar (ö. 1837)
- 1904 - Necip Fazıl Kısakürek, Türk edebiyatçısı (ö. 1983)
- 1926 - Miles Davis, ABDli caz trompetçisi ve bestecisi (ö. 1991)
- 1979 - Mehmet Okur, Türk basketbolcu
Ölümler
- 1421 - Çelebi Mehmet 5. Osmanlı sultanı (d. 1389)
- 1512 - II. Bayezid, 8. Osmanlı padişahı (d. 1447)
- 1703 - Samuel Pepys, İngiliz yazar (d. 1633)
- 1883 - Abdülkadir Cezayiri, Cezayirli halk önderi, din adamı, asker (d. 1808)
- 1976 - Martin Heidegger, Alman varoluşçu filozof (d. 1889)
27 Mayıs
Olaylar
- 1935 - Hafta tatili Cuma'dan Pazar'a alındı.
- 1941 - Alman zırhlısı Bismarck, İngiliz donanması tarafından batırıldı.
- 1960 - Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu. Silahlı Kuvvetler adına ülke yönetimini Milli Birlik Komitesi üstlendi. Orgeneral Cemal Gürsel Milli Birlik Komitesi'nin başına getirildi. Milli Birlik Komitesi ilk iş olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ve hükümeti feshetti ve her türlü siyasi faaliyeti yasakladı.
- 1961 - Anayasa, Kurucu Meclis'te oylamaya katılan 262 üyeden 260'ının oyuyla kabul edildi.
- 1985 - Papa suikastı davasında Mehmet Ali Ağca, "ben Hazreti İsa'yım, Tanrı'nın oğluyum" dedi.
- 1986 - Tütün tekelini kaldıran yasa onaylandı.
- 1992 - Iğdır ve Ardahan il oldu.
- 1994 - ABD'de 20 yıldır sürgünde bulunan Sovyet yazar Aleksandr Soljenitsin ülkesine döndü.
- 1999 - Birleşmiş Milletler Savaş Suçluları Mahkemesi, Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i Kosova'daki vahşetin sorumlusu olmakla ve etnik Arnavutlara karşı soykırım yapmakla suçladı.
- 2007 - Mehmet Ağar Genel Başlanlığındaki DYP eski Demokrat Parti'nin adını aldı.
Doğumlar
- 1880 - Joseph Grew, ABD' li diplomat (ö. 1965)
- 1922 - Christopher Lee, İngiliz aktör
- 1960 - Önder Paker, Türk tiyatro yönetmeni ve oyun yazarı
- 1968 - Harun Erdenay, Türk basketbol oyuncusu
Ölümler
- 1797 - François-Noël Babeuf, Fransız yazar (d. 1760)
- 1840 - Niccolò Paganini, İtalyan keman virtüözü ve bestecisi (d. 1782)
- 1910 - Robert Koch, Nobel Ödüllü Alman hekim (d. 1843)
- 1914 - Joseph Wilson Swan, İngiliz fizikçi ve kimyager (d. 1828)
- 1942 - Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, müfessir (d. 1878)
28 Mayıs
Olaylar
- 1862 - Sayıştay kuruldu.
- 1902 - Bilim adamı Thomas Edison pili buldu.
- 1918 - Azerbaycan bağımsızlığını ilan etti. 28 ay bağımsız kalan Türk devleti, 27 Nisan 1920'de SSCB'ye katıldı.
- 1919 - Mustafa Kemal Paşa, Havza'dan, sivil ve asker yüksek memur ve komutanlıklara, işgallere karşı çıkılan mitingler düzenlenmesini bildirdi.
- 1933 - Naziler Alman Komünist Partisi'nin bütün mallarına el koydu.
- 1959 - ABD tarafından uzaya gönderilen iki maymun sağ olarak Dünya'ya döndü.
- 1960 - Milli Birlik Komitesi, Orgeneral Cemal Gürsel'e MBK başkanlığının yanı sıra, başbakanlık, milli savunma bakanlığı ve başkomutanlık görevlerini de verdi. Orgeneral Gürsel aynı gün asker ve sivil üyelerden oluşan bakanlar kurulunu açıkladı. Başbakan Adnan Menderes, Kütahya yolunda tutuklandı. Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve yedi bakanın Silahlı Kuvvetler gözetiminde olduğu açıklandı.
- 1961 - Uluslararası Af Örgütü, Londra'da kuruldu.
- 1992 - Türkiye ile Nahçıvan'ı birbirine bağlayan Ümit Köprüsü hizmete girdi.
- 2002 - NATO, Rusya'yı sınırlı ortak ilan etti.
Doğumlar
- 1492 - Mimar Sinan, Osmanlı mimarı (ö. 1588)
- 1807 - Louis Agassiz, ABD'li zoolog, glasiyolog ve jeolog (ö. 1873)
- 1887 - Jim Thorpe, ABD'li sporcu (ö. 1953)
- 1928 - Bülent Ecevit, Türk devlet adamı, gazeteci ve politikacı (ö. 2006)
- 1968 - Kylie Minogue, Avustralyalı şarkıcı
Ölümler
- 1937 - Alfred Adler, Avusturyalı psikiyatrist (d. 1870)
- 1979 - Mary Pickford, Kanada asıllı ABD'li sinema oyuncusu (d. 1893)
- 1983 - Çiğdem Talu, şarkı sözü yazarı
- 1986 - Edip Cansever, Türk şair (d. 1928)
29 Mayıs
Olaylar
- 1453 - Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethederek Bizans İmparatorluğu'nu (Doğu Roma'yı) sona erdirdi. Bir çok tarihçi için İstanbul'un fethi, Orta Çağın sonudur.
- 1807 - Kabakçı Mustafa ayaklanmasında, isyancılar Şehzade Mustafa ve Mahmut'un kendilerine teslimini istedi. Sultan III. Selim tahttan indirildi, IV. Mustafa tahta çıktı.
- 1936 - Türk Bayrağı hakkında kanun, TBMM'de kabul edildi.
- 1942 - Adolf Hitler, Nazi propaganda bakanı Joseph Goebbels'in tavsiyesiyle işgal altındaki Paris'te yaşayan tüm Yahudilerin sol göğüslerine sarı bir yıldız takmalarını emretti.
- 1953 - Yeni Zelandalı dağcı Edmund Hillary ile Nepalli şerpa Tenzing Norgay, Everest'e çıkan ilk insanlar oldu.
- 1960 - Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yönetime el koymasının ardından gözaltına alınan eski İçişleri Bakanı Namık Gedik intihar etti. Aynı gün gözaltına alınan 150 kişi Yassıada'ya getirildi.
- 1963 - Pakistan'ın doğusunda çıkan kasırgada 10 bin kişi öldü.
- 1980 - MHP'liler, Genel Başkan Yardımcısı Gün Sazak'ın öldürülmesini Çorum'da protesto ettiler. Olaylar, 2 Temmuz'da sokağa çıkma yasağı konulmasına rağmen, aralıklarla 6 Temmuz'a kadar sürdü. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, 8 Temmuz'da Çorum'a geldi. Olaylar yatıştıktan sonra kentin değişik yerlerinde 48 ceset bulundu.
- 1985 - İstanbul Boğazı'nda ikinci boğaz köprüsünün (Fatih Sultan Mehmet) temeli atıldı.
- 1990 - Sovyetler Birliği'nde, radikal reformcu Boris Yeltsin, Rusya Federasyonu Parlamentosu Başkanlığı'na seçildi.
Doğumlar
- 1904 - Gregg Toland, Amerikalı görüntü yönetmeni. (ö. 1948)
- 1917 - John F. Kennedy, ABD' nin 35. başkanı (ö. 1963)
- 1929 - Korkut Özal, Türk politikacı
- 1938 - Şule Yüksel Şenler, Türk yazar
- 1973 - Alpay Özalan, Türk futbolcu
Ölümler
- 1453 - Ulubatlı Hasan, İstanbul'un fethi sırasında Bizans surlarına ilk sancağı diken yeniçeri (d. 1428)
- 1500 - Bartolomeu Dias, Portekizli kaşif, denizci (d. 1450)
- 1829 - Humphry Davy, İngiliz kimyager, fizikçi ve mucit. (d. 1778)
- 1994 - Erich Honecker, Demokratik Almanya Cumhuriyeti (Doğu Almanya)'nın son başkanı. (d. 1912)
- 1997 - Jeff Buckley, ABD'li müzisyen, besteci, söz yazarı (d. 1966)
30 Mayıs
Olaylar
- 1431 - Jeanne d'Arc, büyücülük suçu ile yargılandı ve yakıldı.
- 1453 - Günümüzdeki adıyla İstanbul Üniversitesi, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u fethinin ertesi günü kuruldu.
- 1921 - Çankaya Köşkü, Mustafa Kemal'e armağan edildi. Atatürk, köşkü bir yazı ile orduya bağışladı.
- 1925 - 30 Mayıs Olayı gerçekleşti ve bu olay o güne değin Çin' de gerçekleşmiş olan en büyük yabancı karşıtı gösteri oldu.
- 1935 - Belucistan'da meydana gelen depremde 20 bin kişi öldü.
- 1954 - Demokrat Parti iktidarı, Kırşehir'i ilçe yaptı. Kırşehir üç yıl sonra yeniden il oldu.
- 1962 - 27 Mayıs askeri müdahalesinden sonra sivil yönetime geçildiğinde İsmet İnönü başkanlığında kurulan ilk koalisyon hükümeti olan CHP-AP ortaklığı Başbakan İsmet İnönü'nün istifasıyla sona erdi.
- 1974 - Cumartesi günlerinin tam gün tatil olması kararı alındı.
- 1990 - Fransa, deli dana hastalığı nedeniyle İngiltere'den sığır ve sığır eti ithalini yasakladı.
- 1992 - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Sırbistan'a Bosna'daki saldırıları durdurması amacıyla ambargo koydu.
Doğumlar
- 1672 - I. Petro, Rus çarı (ö. 1725)
- 1814 - Mikhail Bakunin, Rus anarşist lider (ö. 1876)
- 1890 - Paul Czinner, Macar asıllı film yönetmen ve yapımcısı (ö. 1972)
- 1908 - Hannes Alfvén, İsveçli Astrofizikçi
- 1934 - Aleksey Leonov, Sovyet kozmonot, uzayda yürüyen ilk insan
Ölümler
- 1778 - Voltaire, Fransız yazar ve filozof (d. 1694)
- 1876 - Abdülaziz, Osmnalı padişahı (d. 1830)
- 1918 - Georgi Plehanov, Rus devrimci, marksist teorisyen (d. 1856)
- 1960 - Boris Pasternak, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Rus şair, yazar (d. 1890)
- 1976 - Mitsuo Fuchida, Japon pilot (d. 1902)
31 Mayıs
Olaylar
- 1799 - Napolyon, Akka yenilgisinin ardından, savaş meydanını Cezzar Ahmed Paşa kuvvetlerine terk etti.
- 1933 - İstanbul Darülfünunu'nun kapatılıp yerine Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı yeni bir üniversitenin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
- 1946 - Varto ve Hınıs'ta 5,7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi: 839 kişi öldü, bin 991 ev yıkıldı.
- 1957 - Atatürk Üniversitesi kanunu kabul edildi.
- 1962 - Nazi savaş suçlusu Adolf Eichmann, İsrail'de asılarak idam edildi.
- 1967 - Türkiye'de ikinci kez bir hastaya yapay kalp kapakçığı takıldı.
- 1974 - Devlet memurlarıyla ilgili "Kanun Hükmünde Kararname" yürürlüğe girdi. Böylece, hafta tatilleri cumartesi ve pazar olmak üzere iki gün oldu.
- 1983 - Milli Güvenlik Konseyi, 79 sayılı bildirisiyle Büyük Türkiye Partisi'ni kapattı.
- 1999 - PKK lideri Abdullah Öcalan'ın yargılanmasına İmralı Adası'nda başlandı.
- 2002 - 2002 FIFA Dünya Kupası Güney Kore ve Japonya'da başladı.
Doğumlar
- 1923 - III. Rainier, Monaco prensi (ö. 2005)
- 1930 - Clint Eastwood, ABD'li aktör ve yönetmen
- 1955 - Nilüfer, Türk pop şarkıcısı
- 1972 - Facundo Arana, Arjantinli sinema oyuncusu
- 1974 - Kenan Doğulu, Türk pop şarkıcısı
Ölümler
- 1809 - Franz Joseph Haydn, Avusturyalı besteci (d. 1732)
- 1994 - Uzay Heparı, Türk müzisyen (d. 1969)
- 1999 - Davor Dujmovic, aktör (d. 1969)
- 2004 - Mehmet Fuat Doğu, Türk asker ve istihbaratçı (d. 1914)
