Devlet
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Devlet; bütün zamanlar bakımından genel geçer bir tanımının yapılması güç olan bir kavramdır. Bunun sebebi devletin "çok yönlü" ve "soyut" bir olgu olmasıdır. Bu nedenle her bir farklı bakış açısı, her disiplin, her ideoloji kendi devlet tanımını yapabilecektir. Devleti bir bütün olarak anlamak ancak bu parçaları birleştirmekle olabilir.
Hukuki açıdan devlet, genellikle unsurlarından hareketle tanımlanır. Buna göre devlet; "Ülke adı verilen belirli bir toprak üzerinde yaşayan insan topluluklarının bir egemenlik anlayışı ve hukuku içinde bir otorite altında örgütlenmesidir." Bu tanımdaki unsurlar şunlardır:
- İnsan Unsuru: Halk ya da millet olarak da adlandırılabilir. Bir devleti oluşturacak insanların sayısı hakkında bir alt sınır olmamakla birlikte devletin niteliğine göre makul bir alt sınır kabul edilebilir.
- Otorite unsuru: Siyasal iktidar olarak da adlandırılan bu unsur, topluluğun alelade bir kalabalık olmadığının, her şeyden önce kendisini yönetme kabiliyetini haiz, siyasal toplum olduğunun göstergesidir. Siyasi iktidarın kimde olduğu, nasıl ele geçirildiği, nasıl kullanılacağı, nasıl el değiştireceği sorunları devletin otorite unsuru içinde incelenmez.
- Ülke unsuru: Ülke sınırları mutlak anlamda belli olan bir kara parçasını ifade etmez. bu bağlamda devletin sınırları konsusunda bir tartışma bulunması mümkündür. Ancak devlet çok küçük olmayan ve sınırları öngörülebilir bir toprağa sahip olmalıdır. Devletin ülkesi kara ülkesi, deniz ülkesi ve hava ülkesi olarak üçe ayrılır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Devlet şekilleri
[değiştir] Üniter (Tekli) Devletler
Siyasi otoritenin tek merkezde toplandığı, merkezî otoritenin tek bir anayasa ile sağlandığı devletlerdir. Yasama organının yaptığı kanunlr bütün ülkede uygulanır. (Örn: Türkiye Devleti)
[değiştir] Karma (Bileşik) Devletler
Birden fazla devletin kendi aralarında bir anayasa ile birleşmeleri sonucu oluşan devletlerdir. İki şekilde olabilir:
- Konfederasyon: Bağımsız devletler tarafından egemenliklerini koruma şartı ile oluşturulan ve üye devletlere diledikleri zaman ayrılma hakkı tanıyan karma devlet biçimidir. (günümüzde örneği yoktur, eski İsviçre, Almanya ve A.B.D.)
- Federasyon: Ortak bir anayasa altında birleşen devletlerin oluşturduğu devlet biçimidir. Bu tip devletlerde ayrıca her federasyonun kendi anayasası, yürütme ve yargı organalrı vardır. (Örn: Almanya ve A.B.D.)
[değiştir] Hakimiyet kaynağına göre devletler
[değiştir] Monarşik Devlet
Egemenliğin tek kişiye ait olduğu devlet biçimi
[değiştir] Oligarşik Devlet
Egemenliğin belli bir sınıf veya gruba ait olduğu devlet biçimi
[değiştir] Teokratik Devlet
Egemenliğin kaynağının dine dayandığı devlet biçimi
[değiştir] Demokratik Devlet
Egemenliğin halka ait olduğu devlet biçimi
Bir birimin devlet olarak nitelendirilebilmesi için diğer devletler tarafından tanınmasına gerek yoktur. Zira tanıma sadece uluslararası alanda ilişki kurmak için gerekli bir işlemdir.
Bugün anladığımız anlamda devlet (Modern Devlet) XVI. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bütün toplumlar, bir devletin varlığı ile nitelenmezler. Avcı ve toplayıcı kültürler ve küçük tarım toplumlarında devlet kurumları yoktur. Devletin doğuşu, insanlık tarihindeki ayrıcı bir geçişi göstermektedir, çünkü devlet oluşumunda söz konusu olan politik gücün merkezileşmesi, toplumsal değişim süreçlerinde yeni dinamikleri ortaya çıkarır.
Devlet siyasal bir birliktir. Bunun için her şeyden önce devleti kuran bireyler arasında kültürel bir birliğin lazımdır. Ancak kültürel birlik devletin yaşaması için yeterli değildir. Tarihte görülen bir çok iç savaşlar kültürel birliğin devlet kurulmasında yeterli olmadığını göstermektedir. Amerikan iç savaşının anayasal düzenin kurulmasının ne kadar gerekli olduğunu ortaya koyması ve savaş kültürü yerine hukuk devlet ilişkisinin kavranması açısından önemi büyüktür.
- Devlet, çağdaş toplumlarda en önemli kurumdur. Siyasal kurumların en iyi örgütlenmiş olanıdır. Üstün bir yaptırım gücü, zorlama olanağı vardır. Polis, jandarma, ordu yanlızca devleti yönetenlerin emrindedir.
 |
Politika ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
