Sait Faik Abasıyanık
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sait Faik Abasıyanık ya da Sait Faik (d. 23 Kasım 1906 – ö. 11 Mayıs 1954). Türk yazar. Türk edebiyatının klasiklerinden olmuş öyküleriyle tanınır.
23 Kasım 1906’da Adapazarı’nda doğdu. Babası ticaret erbabı olup, ailesi Adapazarı'nın varlıklı ailelerinden biriydi. İstanbul'da 11 Mayıs 1954’te sirozdan yaşamını yitirdi. İlköğrenimini Adapazarı Rehber-i Terakki Mektebi'nde yaptı. İki yıl Adapazarı İdadisi'nde öğrenim gördü. Adapazarı'nın Yunan Ordusu tarafından işgal edilmesi sebebiyle ailesi ile birlikte önce Bolu'ya, daha sonra Istanbul'a taşındı. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ailesi İstanbul'a yerleşince İstanbul Sultanisi'ne girdi. Onuncu sınıfta bir öğretmene yapılan şaka yüzünden sınıfı dağıtılınca Bursa Erkek Lisesi’ne geçti, 1928'de buradan mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde bir süre eğitim gördü. Ekonomi öğrenimi için İsviçre Lozan'a gitti. Kısa süre kaldı ve Fransa’ya geçti. 3 yıl Fransa’da Grenoble'da yaşadı. Bu sirada bohem bir hayat yaşayıp içki ile tanıştığı, Paris, Nice ve Marsilya gibi sanatçıların yoğun olarak yasadığı şehirleri ziyaret ettiği bilinmektedir. Eğitimini yarım bırakarak 1933'te İstanbul'a döndü. Kısa bir süre Halıcıoğlu Ermeni Yetim Mektebi’nde Türkçe grup dersleri öğretmenliği yaptı. Babasının desteğiyle girdiği ticarette de başarılı olamadı. Daha sonra hiçbir işle uğraşmadı. Geçimini annesi ile birlikte oturarak, babasından kalan mirasla sürdürdü. Yaşamını Şişli’de Bulgar Çarşısı’ndaki apartman ve Burgaz Ada’daki köşklerinde geçirdi.
Şiir yazmaya İstanbul Sultanisi'ndeki öğrencilik günlerinde başladı. Öyküye Bursa'daki öğrencilik zamanında geçti. İlk yazisi "Uçurtmalar" 9 Aralık 1929'da Milliyet gazetesinin sanat sayfasında yayınlandı. 1934-1940 arasında Varlık, Ağaç, Servet-i Fünun Uyanış, Ses, Yeni Ses, Yaprak, Yenilik gibi dergilerde yayınlanan öykülerinle tanınmaya başladı. Sait Faik ilk ürünlerini ortaya koyarken, Türk öykücülüğünde durum şöyleydi: Bir yanda Ömer Seyfettin'in "milli hikayecilik" etkisi sürüyordu. Refik Halit Karay'dan F. Celalettin'e uzanan gülmece ağırlıklı "fıkra-öyküler yönelimi" vardı. Sabri Ertem ve Sabahattin Ali ile yerine oturan "gerçekçi yönelim" ve Memduh Şevket Esendal'ın içten ve yalım anlatımı. Sait Faik bu ortamda ilk öyküleriyle gözlemci bir yazar olarak belirdi. Ama kısa sürede öyküyü olaydan sıyırmaya yöneldi. Bu yönelişinde onun gerçeği ya da durumu bir anlatıcıdan, kendi "ben"inden geçirme eğiliminin de büyük payı vardı. Bu, öykülerinde doğal bir öznelleşme süreci hazırladı. O "ben" evrensel bir insanlık duygusunun odağı olduğu için, insanlığın tüm çelişkilerini, bunalımlarını öyküsünün temeline yerleştirdi. Ona göre her şey insanı sevmekle başlar (ve bazen de biter). İlk dönem ürünü öykü kitaplarında Adapazarı ile İstanbul'daki çocukluk ve ilk gençlik yıllarını anlattı.
Sonraki yapıtlarında giderek bir lirik bir anlatima yoneldi. "Lüzumsuz Adam", "Mahalle Kahvesi", "Havada Bulut" gibi eserlerinde esnaf, işsizler gibi dertli insanlara, toplumun acı çeken kesimlerini anlatti. "Kumpanya" ile öykülerine giren karakterler arttı. Gezgin tiyatro topluluğu, cambazhane çalışanları, emekli miralay, Galata, Samatya, Yedikule'deki deri işçileri, meyhaneler, sabahçı kahveleri, çımacılar, garsonlar. "Son Kuşlar"da bir tür düş kırıklığı hissedilir. Sait Faik, toplumsal düzenin çirkinlikleri, sahtelikler, adaletsizlikler karşısında direnen insanın yalnızlığını keşfeder. Sonraki kitaplarında bu karamsarlık artar. "Alemdağda Var Bir Yılan"la gerçeküstücülüğe yöneldi. Hikayedeki konu ve olay akışını iyice ortadan kaldırdı. Öykülemeyi ruhsal değişiklikler yoluyla yaptı. Gerçeküstücü öğelerle kişinin yalnızlığı ve bunun yarattığı acıları irdeledi. Öykü, roman ve şiirlerini yaşamın hakkını vermek için yazdı. Sürekli kullandığı ana tema yaşama sevinci ile zamanla olum korkusu oldu. Sıradan insanlar, işsizler, hamallar, balıkçılar, sokak kadınları, kimsesiz çocuklar, emekçiler ve küçük burjuvalar onun insanlarıdır. O bu insanlarda evrensel insanı yakaladı. Aynı zamanda bir İstanbul öykücüsüdür. Doğa güzellikleri karşısında başı döner. Toplumsal sorunlar onu bireysel planda bir hayıflanmaya sürükler. Böyle anlarda karamsar bir tablo çizer. Toplumsal çelişkiler karşısındaki tavrı öfke, yenilgi ve kaçış olur.
Ölümünden sonra Burgaz Ada’daki evi müze haline getirildi. Annesinin vasiyeti ile Darüşşafaka Derneği tarafından "Sait Faik Hikaye Ödülü" oluşturuldu. Çağdaş edebiyata katkılarından dolayı Amerika’daki Uluslararası Mark Twain Derneği’nin onur üyeliğine seçildi. Mustafa Kemal Atatürk'ten sonra bu derneğe üye olarak kabul edilen ikinci Türk vatandaşıdır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Öyküleri
İstanbul'un eski hayatını anlatan hikayelerinde, geleneksel öykü kalıplarını kırarak, konu ve olaylardan çok, kısa zaman parçalarındaki dramı büyük başarıyla yansıtan hikayeleriyle tanındı. Ayrıca tüm dünyada bilinen Maupassant ve Çehov tarzı hikayenin yanına Sait Faik tarzını da eklemeyi başarmıştır. Ona asıl ününü getiren Burgaz adasından ve çevresinden kaynaklanan Rum balıkçıları, denizi, deniz kuşlarını, balıkları, doğayı konu edinen hikayeleri oldu. Ayrıca, şiirleri, röportajları ve iki romani yayinlandi. Abasıyanık, Türk Edebiyatında durum öyküsünün en önemli temsilcilerinden olmuştur.
Öykülerinde kişiler, ait oldukları toplumsal sınıf ve tabakaya bakılmaksızın toplumdan ve doğadan soyutlanmış karakterler değildir. Sait Faik, öyküsüne temel teşkil eden temayı, indirgemekten özenle kaçınır. Konuyla ilişkisi olan insanı yaşatacak öğeleri bulup çıkarmaya çalışır. Öykülerinde, toplumun değişik kesimlerinden insanları (kasaba eşrafı, küçük burjuvaları, balıkçıları, emekçileri) birer birey olarak yaşamın gerçekliği içinde sunar.
Eserlerinde toplumun alt kesiminde bulunan insanların olumlu özellikleri ön plana çıkarken, zenginler, çıkarcılar ve üst kesimden insanlar genellikle olumsuz nitelikler taşırlar. --88.244.5.8 00:18, 3 Haziran 2008 (UTC) < small > Matematiksel − ifadeyi − girin < / small > gfhgdh
[değiştir] Yapıtları
[değiştir] Öykü
- Semaver, [1936], Remzi Kitabevi
- Sarnıç, [1939 ], Çığır Kitabevi
- Şahmerdan, [1940],Çığır Kitabevi
- Lüzumsuz Adam, [1948], Varlık Yayınları
- Mahalle Kahvesi, [1950], Varlık Yayınları
- Havada Bulut, [1951], Varlık Yayınları
- Kumpanya, [1951], Varlık Yayınları
- Havuz Başı, [1951], Varlık Yayınları
- Son Kuşlar, [1952], Varlık Yayınları
- Alemdağ'da Var Bir Yılan, [1954], Varlık Yayınları
[değiştir] Şiir
- Şimdi kitap okuma Vakti, 1953, Yenilik Yayınlar
- Bir Masa
- Kırmızı Yeşil
- Marikula Doğur
- Mektup
- O ve Ben
- Yeis
- Şimdi Sevişme Vakti (1953)
[değiştir] Roman
- Medar-ı Maişet Motoru, 1944 (İkinci Baskısı Birtakım İnsanlar adı ile 1952,Yokuş Kitabevi
- Kayıp Aranıyor, 1953, Varlık Yayınları
[değiştir] Çeviri
- Yaşamak Hırsı, Georges Simenon 1954, Çeviren ve Hazırlayan, Sait Faik Abasıyanık, İstanbul Yayınları.
[değiştir] Ölümünden Sonra Yayımlanan Yapıtları
- Az Şekerli fazla şekerli, 2005, Varlık Yayınları
- Tüneldeki Çocuk, 1955, Varlık Yayınları
- Mahkeme Kapısı (Adliye Röpörtajları), 1956, Varlık Yayınları
- 1. cilt Semaver/Sarnıç 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 2. cilt Şahmerdan/Lüzumsuz Adam 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 3. cilt Medar-ı Maişet Motoru 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 4. cilt Mahalle Kavgası/Havada Bulut 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 5. cilt Kumpanya/Kayıp Aranıyor 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 6. cilt Havuz Başı/Son Kuşlar 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 7. cilt Alemdağda Var Bir Yılan/Az Şekerli 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner
- 8. cilt Tüneldeki Çocuk/Mahkeme Kapısı 1970, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 9. cilt Balıkçının Ölümü-Yaşasın Edebiyat (Yazılar), 1977, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 10. cilt Açık Hava Oteli (Konuşmalar, Mektuplar), 1980, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 11. cilt Müthiş Bir Tren (Öykü), 1981, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 12. cilt Yaşamak Hırsı (G. Simenon’dan çeviri roman), 1982, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 13. cilt Şimdi Sevişme Vakti (Şiirler), 1986, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 14. cilt Sevgiliye Mektup (Hikayeler, Yazılar, Mektuplar, Konuşmalar)1987, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- 15. cilt Bitmemiş Senfoni ve Sait Faik Kaynakçası 2001, Derleyen, Muzaffer Uyguner, Bilgi Yayınevi
- Havuz Başı / Son Kuşlar, 2001, Yapı Kredi Yayınları
- Alemdağda Var Bir Yılan, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Birtakım İnsanlar, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Havada Bulut, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Havuz Başı, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Kayıp Aranıyor, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Kumpanya, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Lüzumsuz Adam, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Sarnıç, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Semaver, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Son Kuşlar, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Şahmerdan, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Mahalle Kahvesi, 2003, Yapı Kredi Yayınları
- Karganı Bağışla, (Mektup ve Kartpostallar) 2003, Yapı Kredi Yayınları
- Şimdi Sevişme Vakti ve Diğer Şiirleri, 2003, Yapı Kredi Yayınları
- Toplu Öyküler - 1 / Semaver, Sarnıç, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam, 2002, Yapı Kredi Yayınları
- Hikâyecinin Kaderi, 2005, Yapı Kredi Yayınları
- Seçme Hikâyeler-Sait Faik Abasıyanık, 2005, Yapı Kredi Yayınları
- Öyle Bir Hikâye, 2002, Yapı Kredi Yayınları
