İrtica

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Bu maddedeki veya maddenin bir bölümündeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir.
Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız.
Maddeye uygun bir biçimde kaynak ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Bu maddenin tarafsızlığı konusunda kuşkular bulunmaktadır.
Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız.
Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun yardım sayfasını lütfen inceleyiniz.

İrtica, Fransızca réaction sözcüğüne karşılık olarak Türkçede kullanılan bir siyasi kavram. Arapça raca'a رجع kökünden türetilmiş olan sözcük "geri dönüş, geriye gidiş, gericilik" anlamındadır. İrtica görüşüne sahip olan kişilere mürteci (Fr: réactionnaire) adı verilir.

Konu başlıkları

1 Türkiye'de irtica

[değiştir] Türkiye'de irtica

Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihinde etkin siyasi kavramlarından birisidir ancak negatif bir anlam içerdiğinden ötürü herhangi bir kişi veya grup tarafından siyasi akım olarak sahiplenilmiş değildir.

[değiştir] Tarihçesi

İlk kez 31 Mart 1909 ayaklanmasını izleyen günlerde ortaya atılan sözcük, 1908 Meşrutiyet Devrimi'nden "geriye dönüşü" savunan veya savunduğu ileri sürülen kişileri etiketlemek için kullanılmıştır. Kasım 1922'de TBMM tarafından Osmanlı saltanatına son verilmesinin ardından bu kez eski Osmanlı rejimine dönmek isteyen kişi ve görüşler "mürteci" olarak adlandırılmıştır.

Cumhuriyet tarihi boyunca "irtica" genellikle İslami değer ve simgeleri savunan siyasi yaklaşımları tanımlamakta kullanılmıştır. Bu kullanımın ilk örnekleri Mustafa Kemal Paşa'nın 1923 Ocak-Şubat aylarında yaptığı konuşmalarda görülür. Demokrat Parti'nin yükselişte olduğu 1946-1955 dönemi, 1960 askeri darbesini izleyen dönem ve 28 Şubat 1997 askeri muhtırasını izleyen yıllar, Türkiye'de irtica tartışmasının özellikle alevlendiği yıllardır.

[değiştir] İrtica ve Ordu

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) irtica ile mücadele eden kurumların başında gelmektedir. Her yıl düzenlenen Yüksek Askeri Şura'da (YAŞ) "irticai faaliyetler" adı verilen eylemleri tespit edilen subay ve astsubaylar ordudan çıkarılmaktadır. Adı geçen faaliyetlerin niteliği ve siyasi boyutu hakkında kamuoyuna bilgi verilmemiştir.

YAŞ kararlarının hukuki dayanağı Türkiye'de yoğun olarak tartışılmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından alınan kararda^{[kaynak belirtilmeli]}, ordunun iç disipliniyle ilgili bir konuya mahkemenin müdahil olmaması görüşü egemen olmuştur.