Nuri Demirağ
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Nuri Demirağ (d. 1886, Divriği - ö. 13 Kasım 1957, İstanbul), Türkiye Cumhuriyeti demiryolları inşaatının ilk müteahhitlerinden ve Cumhuriyet döneminin ilk sayılı zenginlerinden, hayırsever insan olarak tanınmış bir kişi.
Konu başlıkları |
[değiştir] Yaşamı
1886 yılında, Sivas'ın Divriği İlçesi’de doğdu. 1910 yılında, Maliye Bakanlığı’nın açtığı sınavı kazanarak İstanbul’a atandı. Beyoğlu varidat memuru oldu. Maliye Mekteb-i Alisi’nde gece derslerine katılarak yüksek öğrenimini yaptı. 1918'de, yabancıların tekelinde olan sigara kağıdı işine girdi. İlk Türk sigara kağıdı yapımını başlattı. Ürettiği sigara kağıdına “Türk Zaferi” adını verdi. Samsun'dan başlayarak "Fevzipaşa-Diyarbakır", "Afyon-Antalya", "Sivas-Erzurum" ve "Irmak-Filyos hatlarında 1012 kilometrelik demiryolu yaptı. Fransız firmalarının emiryolu yapımını bırakmaları üzerine Demiryolları yapmak için açılan ihaleye davet eddilen yabancı firmalardan en ucuz teklifi veren firmanın istedigi fiyatın dörtte biri fiyatına bu yolları yapacagını belirterek ihaleyi aldı ve işi tamamladı. Sivas - Erzurum arası arazi çok dağlık ve kayalık oldugu için tünel yapımı balyozlarla dağları delerek yapıldı. İşçiler bu dağlarda demir olduğu için çok sert olduğunu, balyozlarla çok zor kırıldıgını, parçalandıgını, çok zaman aldığını söyleyip dert yanınca, "Her balyozda fındık kadar taş kırabilseniz de, inşaata devam edeceksiniz." diyerek kesin talimatını verdi. Balyoz ve çekiçle bu tüneller açıldı. Bu çok zor ve kıt kaynaklarla yapılması imkansız görülen uzun demiryolu inşaatlarını yapıp tamamladıgı için 1934 yılında, Mustafa Kemal Atatürk ona ve kardeşine Demirağ soyadını verdi. Yapımcısı olduğu İzmit Seka Kağıt Fabrikası’nın temeli atıldı. İstanbul Hal Binası inşaatlarının yapımını üstlendi ve kısa sürede tamamladı. 1936 yılında, Beşiktaş Nuri Demirağ Uçak Atölyesi’nin etüt merkezi bu günkü ifade ile genel müdürlük, idari binası yapıldı. Barbaros İskelesi'nin tam önünde, Deniz Müzesi'nin solunda bulunan büyük sarı binayı Etüt merkezi olarak inşaa ettirdi.
Divriği’de yapılacak olan fabrika için çalışmalara başladı. Günüzümde Uluslarası İstanbul Atatürk Havalimanı olarak kullanılan Yeşilköy Havalimanı Nuri Demirağ'ın çiftligiydi. Orada pistler, hangarlar yaptırdı ve pilot yetiştirmek için uçuş okulu açtı. 150 yataklı öğrenci yurdu yaptırdı. Erdal İnönü'nün dahil olduğu pek çok öğrenci yetiştirdi. Burada 38 adet uçak yapıldı ve uçuruldu. Testleri tamamlandı. En son uçak N.D. 38 yolcu uçağıydı.
1942 yılında, yapımcılığını üstlendiği Sivas Çimento Fabrikası hizmete girdi. Bursa'da Sümerbank'ın Merinos fabrikasını kurdu. İstanbul Boğazı'na özel köprü yaptırmayı projelendirdi. Karabük'te Demir ve Çelik fabrikasını kurdu. 1945 yılında, siyasete atıldı ve Milli Kalkınma Partisi’ni kurdu. Türkiye’nin Çok Partili Yaşama geçişini başlattı. 1954 yılında, Demokrat Parti listesinden Sivas Bağımsız milletvekili oldu. 1957 yılında, Nuri Demirağ, İstanbul’da vefat etti. Yaptığı uçaklar başka devletlere satıldı.
[değiştir] İlkleri
- 1922'de ilk Türk sigara kağıdını üretti.
- 1936 yılında Seri Üretim Olarak İlk Türk Uçağını Yaptı.
- 1943 yılında 6 Kişilik İlk Türk Yolcu Uçağını Yaptı.
- 1945 yılında çok partili rejimdeki ilk muhalefet partisini kurdu.
- Ankara'nın doğusuna ilk demiryolunu yaptı.
- İlk yerli paraşütü yaptı.
- İlk şehir ve köy planlarını hazırladı.
[değiştir] Kitaplar
- "Nuri Demirağ Kimdir?, Kenan Matbaası, Ziya Şakir", 1947
- "Nuri Demirağ Hayat ve Mücadeleleri, Nu.D Matbaası, Necmettin Deliorman", 1957
- "Nuri Demirağ: Türkiye'nin Havacılık Efsanesi, Ötüken Neşriyat, Dr.Fatih Dervişoğlu", 2007
[değiştir] Dış bağlantılar
http://www.hayirsizlarboard.net/arena-arsiv/44319-ucak-sanayiini-inonu-engellemis.html
