See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Furmentu - Wikipedia

Furmentu

Di Wikipedia, la nciclupidìa lìbbira.

Furmentu (o frummentu) è lu nomu ginèricu pi nnicari arcuni speci dû gèniri Triticum dâ famigghia dî Graminacei.

È usatu pi nnicari sia la chianta ca li cariòssiti di tali chianti.

Ìndici

[cancia] Sistimàtica

Campu curtivatu a furmentu
Campu curtivatu a furmentu

Lu gèniri si suddividi 'n diversi speci, tra cui:

  • Triticum aestivum - granu tìnniru
  • Triticum beoticum - farru
  • Triticum durum – granu duru: urigginariu di l'Àfrica miditirrània, dâ Grecia e di l'Etiopia
  • Triticum monococcum - farràggini: urigginariu di l'Asia Minuri
  • Triticum polonicum -
  • Triticum sativum - granu tìnniru: urigginariu di l'Asia sud-uccidintali
  • Triticum vulgare – granu tìnniru: urigginariu di l'Asia sud-uccidintali

[cancia] Alimintazzioni

Lu granu duru e lu granu tìnniru sunnu utilizzati pi l'alimintazzioni umana (vidi). Lu granu duru cunteni cchiù prutiini di chiddu tìnniru. Lu granu duru pruduci sìmuli e simulati dî grànuli grossi cu spìculi netti, mentri dû granu tìnniru s'uttennu farini dî grànuli tunniggianti. Lu granu duru è utilizzatu pâ pruduzzioni di pasta alimintaria (e macari di pani), chiddu tìnniru di pani o di pasta a l'ovu.

[cancia] Cultivazzioni

La chianta dû furmentu è cunziddirata <<sfruttanti>> e veni abbicinnata cu culturi di rinnovu (granuturcu, barbabiètula) e di liguminusi furaggeri (erba mêdica, trifogghiu, ecc.).

[cancia] Tècnica culturali

Lu tirrenu veni prima priparatu cu n'aratura a media prufunnitati (30-40 cm), appoi erpicatu p'affinàrinni la supirfici, e nfini cuncimatu. La sèmina s'effèttua a uttùviru cu na <<siminatrici di pricisioni>>, ca distribbuisci li chicchi 'n fili paralleli picca distanziati, ntirrànnuli a na prufunnitati riulari di 2-3 cm (p'ogni èttaru sunnu nicissari 2 q di sumenzi). Àutri lavurazzioni sunnu la cuncimazzioni mmirnali, la rullatura dû tirrenu pi riaccustari li ràdichi e lu diservu chìmicu a frivaru pi distrujiri l'erbi nfistanti. La chianta si sviluppa lestamenti 'n primavera e junci n'autizza pari a 80-150 cm; a jugnu li spichi sunnu maturi e pronti pâ ricota.

[cancia] La ricota

Cunzisti ntô tagghiu dâ chianta (mititura) e ntâ siparazzioni dî chicchi dâ pagghia e dâ pula (tribbiatura). 'N gèniri sti dui upirazzioni sunnu svolti cuntimpuraniamenti, cu lu mpiegu di na metritrebbia.

[cancia] Qualitati

Ntê riggiuni a clima timpiratu friddu, si cultiva lu furmentu <<tìnniru>>: li cariòssidi cuntennu na sustanza janca e farinusa, di cui si ricava la farina. Ntê riggiuni a clima timpiratu càudu, si cultiva mmeci lu furmentu <<duru>>: li cariòssidi sunnu vìtrii e dùnanu na farina granulusa (ditta sìmula). Li risi p'èttaru vàrianu dî 30-35 q pû granu tìnniru, ê 20-25 q pû granu duru.

[cancia] Storia

Li primi classificazzioni foru chiddi fatti di Varruni e di Tiufrastu. Na distinzioni cchiù pricisa vinni però fatta sulu ntô 1719 da M. P. Tournefort e, attraversu chiddi succissivi di Percival (1921), di Vavilov e di Becker, s'è junti a na sistimàtica suddisfacenti dû gèniri.


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -