Przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego

Z Wikipedii

Przewodniczący ZHP - najwyższa funkcja w Związku Harcerstwa Polskiego.

W latach 1919-1950 Przewodniczący ZHP stał na czele Naczelnictwa ZHP, które łączyło:

• Organizację Harcerzy (z Naczelnikiem Harcerzy i Główną Kwaterą Harcerzy),
• Organizację Harcerek (z Naczelniczką Harcerek i Główną Kwaterą Harcerek),
• Organizację Przyjaciół Harcerstwa.

Po latach stalinowskich, na Krajowym Zjeździe Działaczy Harcerskich w 1956 roku w Łodzi, nie przywrócono odrębnej Organizacji Harcerzy i odrębnej Organizacji Harcerek. Nie przywrócono również funkcji Przewodniczącego ZHP, która łączyła pion męski i żeński w harcerstwie, wybrano natomiast Prezydium Naczelnej Rady Harcerskiej. W latach 1958-1964 najwyższą funkcją w ZHP był Naczelnik Harcerstwa, a następnie w latach 1964-1990 Naczelnik ZHP. Funkcję Przewodniczącego ZHP przywrócono w 1990 roku. Przewodniczący wybierany jest na 4-letnią kadencję przez Zjazd ZHP, a w trakcie kadencji przez Radę Naczelną ZHP.

Spis treści 1 Kompetencje Przewodniczącego ZHP 2 Przewodniczący ZHP przed II wojną światową 3 Przewodniczący ZHP w czasie II wojny światowej 3.1 Na emigracji 3.2 W okupowanej Polsce (Szare Szeregi) 4 Przewodniczący ZHP poza granicami kraju (od 1945) 5 Przewodniczący ZHP po II wojnie światowej 5.1 Przewodniczący ZHP (do zlikwidowania funkcji) 5.2 Przewodniczący Naczelnej Rady Harcerskiej 5.3 Przewodniczący ZHP (od 1990) 6 Źródła 7 Przypisy 8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Kompetencje Przewodniczącego ZHP

Przewodniczący ZHP:

• stoi na straży jedności, zasad ideowych i tradycji ZHP;
• reprezentuje Związek Harcerstwa Polskiego na zewnątrz w zakresie swoich kompetencji;
• kieruje działalnością Rady Naczelnej ZHP;
• nadaje odznaczenia i tytuły honorowe ZHP, nie zastrzeżone dla innych władz.

Przewodniczący wykonuje swoje zadania przy pomocy wiceprzewodniczących ZHP.

[edytuj] Przewodniczący ZHP przed II wojną światową

• dr hm. RP Tadeusz Strumiłło - 11 czerwca 1919–3 lipca 1920;
• gen. Józef Haller - 3 lipca 1920–4 lutego 1923;
  • dr hm. RP Tadeusz Strumiłło - wiceprzewodniczący;
  • ks. hm. RP Jan Mauersberger - wiceprzewodniczący;
• ks. hm. RP Jan Mauersberger - 7 kwietnia 1923–10 listopada 1923;
• dr hm. RP Tadeusz Strumiłło - 10 listopada 1923–19 kwietnia 1925;
  • hm. RP Maria Wocalewska - wiceprzewodnicząca;
• hr. Roman Bniński - 19 kwietnia 1925–12 kwietnia 1926;
  • hm. RP Maria Wocalewska - wiceprzewodnicząca;
• Józef Karśnicki - 12 kwietnia 1926–24 kwietnia 1927;
• ks. hm. RP Jan Mauersberger - 24 kwietnia 1927–29 grudnia 1929
• hr. Władysław Sołtan - 29 grudnia 1929–2 lutego 1931;
• dr hm. Michał Grażyński - 2 lutego 1931–1 września 1939 ^[1];
  • ks. hm. RP Jan Mauersberger - wiceprzewodniczący;
  • Wanda Opęchowska - wiceprzewodnicząca ;
  • Helena Grażyńska - wiceprzewodnicząca (1934-1935 ?);
  • 21 maja 1939 – 1 września 1939 – wiceprzewodniczący – gen. bryg. dr Józef Zając.

[edytuj] Przewodniczący ZHP w czasie II wojny światowej

[edytuj] Na emigracji

Po przegranej kampanii wrześniowej 1939 na uchodźstwie znalazło się dużo starszyzny harcerskiej, wśród niej członkowie naczelnych władz harcerskich, włącznie z przewodniczącym ZHP dr. Michałem Grażyńskim, który z Rumunii przybył do Paryża już 9 października 1939. W dniu swojego przyjazdu do Francji Grażyński utworzył Naczelny Komitet Wykonawczy ZHP, w skład którego (oprócz Grażyńskiego) weszli: wiceprzewodniczący ZHP gen. bryg. dr Józef Zając, hm. Maria Kapiszewska oraz komisarz międzynarodowy ZHP hm. Henryk Kapiszewski. Komitet, będąc instytucją ZHP, miał działać eksterytorialnie, podobnie jak i Rząd Rzeczypospolitej. Powstanie Komitetu prezydent RP Władysław Raczkiewicz zaakceptował już 13 października 1939, gdy otrzymał pisemną wiadomość od Grażyńskiego. Komitet został w listopadzie 1939 uznany przez Światowe Biuro Skautowe za reprezentację ZHP. W ciągu pierwszych kilkunastu tygodni działalności Komitet uzyskał bardzo wiele dla harcerstwa polskiego zarówno w Kraju, jak i na obczyźnie.

Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii, 22 grudnia 1940 w Perth z udziałem 36 instruktorów harcerskich odbyła się konferencja, na której wybrano 19 instruktorów (włącznie z Olgą Małkowską) jako kandydatów na członków Tymczasowego Komitetu ZHP. Dwa dni później w w posiadłości Castlemains koło Douglas na wyspie Man odbyło się zebranie 15 członków starszyzny z hm. Michałem Grażyńskim, ukonstytuował się Komitet Harcerski w Wielkiej Brytanii z siedzibą w Castlemains, spośród instruktorów wybranych na konferencji w Perth. Powstanie Komitetu było ważnym krokiem, gdyż w Wielkiej Brytanii rozwinęła się działalność drużyn harcerzy i harcerek, kręgów starszoharcerskich w wojsku.

Hm. Michał Grażyński wkrótce jako człowiek byłego reżimu sanacyjnego został przez rząd RP pozbawiony funkcji przewodniczącego ZHP, a następnie zesłany do Rothesay na wyspę Bute u wybrzeży Szkocji, gdzie umieszczano przeciwników rządu, wyższych oficerów bez przydziału itp. Grażyński zachował jednak tak wielki autorytet, że nikt inny nie podjał się objęcia funkcji przewodniczącego ZHP. W związku z tym kierowanie Komitetem przejęła hm. Olga Małkowska.

21 sierpnia 1942 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przyjęło listę członków Komitetu przesłaną przez Małkowską, zatwierdzając zakres działania i skład Komitetu jako Tymczasowego Komitetu Harcerskiego. Uznanie rządowe dla Komitetu umożliwiło uzyskanie subwencji na prowadzenie biur i działalności harcerskiej na terenie Wielkiej Brytanii. Dlatego też odbyte 16 stycznia 1943 w Londynie posiedzenie Komitetu zdecydowało się przenieść swoją siedzibę z Castlemains do Londynu. Uchwalono również regulamin wewnętrzny Komitetu. Gdy na początku kwietnia 1943 ppor. hm. Kazimierza Sabbata, będącego członkiem Komitetu, przeniesiono służbowo do Londynu, przewodnicząca Małkowska przybywająca w Castlemains zdecydowała, że Sabbat jako wiceprzewodniczący Komitetu będzie ją w zastępstwie reprezentował w Londynie. Zdecydowano się również zmienić nazwę Tymczasowy Komitet Harcerski na Komitet Naczelny ZHP na Czas Wojny. Organem wykonawczym Komitetu stało się biuro harcerskie w Londynie na czele z Sabbatem, który praktycznie był szefem harcerstwa polskiego czasu wojny poza granicami kraju, gdyż przewodnicząca Małkowska przebywała na stałe w Castlemains.

[edytuj] W okupowanej Polsce (Szare Szeregi)

• ks. hm. RP Jan Mauersberger p.o. Przewodniczącego ZHP - 27 września 1939 do sierpnia 1942;
  • Wanda Opęchowska - wiceprzewodnicząca;
• Tadeusz Kupczyński p.o. Przewodniczącego ZHP - od sierpnia 1942 do grudnia 1944;
  • Wanda Opęchowska - wiceprzewodnicząca;

[edytuj] Przewodniczący ZHP poza granicami kraju (od 1945)

• hm. Michał Grażyński - w czasie Ogólnego Zjazdu Harcerstwa i Konferencji Instruktorów w Enghien pod Paryżem w dniach 30 stycznia–3 lutego 1946, został wybrany na funkcję przewodniczącego, sprawował ją od 3 lutego 1946 do 5 listopada 1960,
• hm. Zygmunt Szadkowski - Przewodniczący ZHPpgK w latach 1960–1967,
• hm. Ryszard Kaczorowski - Przewodniczący ZHPpgK w latach 1967-1988,
  • hm. Jan Stanisław Prokop - wiceprzewodniczący ZHPpgK w latach 1967-1968,
  • hm. Zdzisław Kołodziejski wiceprzewodniczący ZHPpgK
• hm. Barbara Zdanowicz - Przewodnicząca ZHPpGK 2004-2006.
• hm. Edmund Kasprzyk

[edytuj] Przewodniczący ZHP po II wojnie światowej

[edytuj] Przewodniczący ZHP (do zlikwidowania funkcji)

• hm. Stanisław Nowakowski - grudzień 1944 - luty 1945;
• hm. Janusz Wierusz-Kowalski - luty 1945 - 1947;
• Józef Sosnowski - 1947-1949;
• Jerzy Berek - 1949-1950;

[edytuj] Przewodniczący Naczelnej Rady Harcerskiej

• hm. Aleksander Kamiński - grudzień 1956-1958;

[edytuj] Przewodniczący ZHP (od 1990)

• hm. Stefan Mirowski (grudzień 1990 - 13 lipca 1996);
  • hm. Anna Zawadzka (1990-1993) - wiceprzewodnicząca;
  • hm. Jarosław Balon - wiceprzewodniczący;
  • hm. Wojciech Katner - wiceprzewodniczący;
  • hm. Maria Łyczko - wiceprzewodnicząca;
• prof. zw. dr hab. hm. Maria Hrabowska - (1996-2001);
  • hm. Krzysztof Pater (1997-2001) - wiceprzewodniczący;
• prof. zw. dr hab. hm. Wojciech Katner (2001 - 2 grudnia 2005);
  • hm. Jacek Smura (2001 - 2 grudnia 2005) - wiceprzewodniczący;
  • hm. Wanda Czarnota (2001 - 2 grudnia 2005) - wiceprzewodnicząca;
• hm. Andrzej Borodzik (3 grudnia 2005 - 9 września 2007);
  • hm. Mariusz Jachta (4 grudnia 2005 - 9 września 2007) - wiceprzewodniczący;
  • hm. Anna Kirkiewicz (4 grudnia 2005 - 9 września 2007) - wiceprzewodnicząca;
  • hm. Rafał Klepacz (4 grudnia 2005 - 9 września 2007) - wiceprzewodniczący;
• prof. zw. dr hab. hm. Adam Massalski (od 9 września 2007);
  • hm. Anna Kirkiewicz (od 9 września 2007) - wiceprzewodnicząca;
  • hm. Andrzej Starski (od 9 września 2007) - wiceprzewodniczący;
  • hm. Maciej Szafrański (od 9 września 2007) - wiceprzewodniczący.

[edytuj] Źródła

• Wacław Błażejewski "Z dziejów harcerstwa polskiego 1910-1939", MAW 1985; ISBN 83-203-1714-2

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Strona ZHP