Marcinkowice (powiat nowosądecki)

Z Wikipedii


Marcinkowice
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Chełmiec
Sołtys	Katarzyna Bobak od lipca 2007
Położenie	49° 40' 07'' N 20° 39' 28'' E
Liczba mieszkańców (2004) • liczba ludności	2044
Strefa numeracyjna (do 2005)	18
Kod pocztowy	33-393
Tablice rejestracyjne	KNS
Położenie wsi
Położenie na mapie Polski Marcinkowice

Kościół

Cmentarz

Marcinkowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Chełmiec. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego. Wieś liczy 2044 mieszkańców (30 czerwca 2004).

Marcinkowice leżą w Kotlinie Sądeckiej u podnóża Białowodzkiej Góry w Beskidzie Wyspowym, w pobliżu miejsca, gdzie potok Smolnik wpada do Dunajca, na trasie kolejowej Nowy Sącz - Chabówka.

We wsi znajdują się zakłady produkujące stolarkę budowalną oraz inne mniejsze firmy z tej branży. Siedzibę mają tu: szkoła podstawowa, Zespół Szkół im. Orkana, Wiejski Dom Kultury, i Urząd Pocztowy. Od 1954 roku działa piłkarski Ludowy Klub Sportowy "Zamczysko" Marcinkowice, występujący w nowosądeckiej klasie B (grupa I).

[edytuj] Historia

Marcinkowice powstały prawdopodobnie w XIV wieku, w 1390 r. notowane są w zbiorze dokumentów staropolskich. Nazwa wsi Marcinkowice pochodzi od imienia Marcinek, domniemanego rycerza założyciela.

Od XIV-XV wieku Marcinkowice były wsią rycerską, a od przełomu XV/XVI wieku — szlachecką, przez długi okres należały do rodziny Marcinkowskich, herbu Gryf. W czasie potopu szwedzkiego wieś doznała licznych szkód: Szwedzi i Arianie z Dąbrowy spalili dwór Marcinkowickich oraz inne zabudowania wiejskie.

W wyniku I rozbioru Polski Marcinkowice znalazły się w granicach Austrii. W 1864 roku właścicielami wsi zostali hrabiostwo Marasse z Jurkowa. W 1884 roku we wsi powstała stacja kolejowa linii kolejowej Nowy Sącz - Chabówka, a w 1886 wybudowano pierwszą szkołę powszechną. Kolejnym właścicielem dworu i majątku został w 1891 roku Albert Fauck, do którego należały kopalnie ropy naftowej w Klęczanach. Po jego śmierci w 1919 roku synowie Moritz i Albert wydzierżawili majątek Żydowi Gelbie, a potem w 1921 sprzedali go Stanisławowi Morawskiemu.

W dniach 5-6 grudnia 1914 roku - w czasie I wojna światowa - rozegrała się tu bitwa między wojskami rosyjskimi a legionami polskimi dowodzonymi przez Józefa Piłsudskiego i Władysława Prażmowskiego-Belinę. W czasie II wojny światowej w Marcinkowicach działały organizacje konspiracyjne. Wieś została wyzwolona przez Rosjan 19 stycznia 1945 roku.

W 1945 roku dobra dworskie zostały częściowo rozparcelowane między dawną służbę i małorolnych chłopów. We wrześniu 1946 w budynku podworskim rozpoczęła działalność Żeńska Szkoła Rolnicza - późniejsze liceum i technikum. W latach 1948-55 wybudowano we wsi kościół pod wezwaniem Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny. Ostatecznie ukończony dopiero w 2007 roku. Parafię erygował biskup Tarnowski Jan Stepa w dniu 21 lipca 1955 roku.

[edytuj] Zabytki

Dwór Morawskich pochodzący z XVII/XVIII wieku, kompletnie przebudowany w końcu XIX wieku, w którym mieści się Muzeum Historyczne Zespołu Szkół Rolniczych.
Grodzisko nad zakolem Dunajca związane z kulturą łużycką.
Cmentarz legionistów z 1918 roku.