Niwiska (województwo podkarpackie)
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°13'31" N 21°36'38" E
| Niwiska | |
| Województwo | podkarpackie |
| Powiat | kolbuszowski |
| Gmina | Niwiska |
| Sołtys | Andrzej Krupa |
| Powierzchnia | 23,87 km² |
| Położenie | 50° 13' 31'' N 21° 36' 38'' E |
| Liczba mieszkańców • liczba ludności • gęstość |
1542 64,6 os./km² |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
17 |
| Kod pocztowy | 36-147 |
| Tablice rejestracyjne | RKL |
|
Położenie na mapie Polski
  Niwiska
|
|
Niwiska – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie kolbuszowskim, w gminie Niwiska; siedziba gminy Niwiska.
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie rzeszowskim.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wieś została lokowana w 1575 r. w dobrach Stanisława Tarnowskiego z Rzemienia wśród rozległych lasów Puszczy Sandomierskiej. Jej społeczność stanowiła mieszanka Polaków, Tatarów, Wołochów, Niemców, Rusinów, Czechów, Szwedów, Żydów i innych, o czym świadczą również dzisiejsze nazwiska.
W roku 1593 Zofia Tarnowska ufundowała modrzewiowy kościół pw. św. Mikołaja jako wotum za nawrócenie z arianizmu dzięki kazaniom ks. Piotra Skargi. W 1598 r. za zgodą biskupa krakowskiego kościół otrzymuje uposażenie i staje się filią parafii Rzochów w dekanacie mieleckim. Z 1602 r. pochodzi pierwsza wzmianka o szkole parafialnej. W 1619 r. kościół konsekruje biskup Walerian Lubieniecki. W 1728 r. istniał w Niwiskach szpital dla ubogich. Po pożarze kościoła w 1876 r. wybudowano nowy, murowany, który po remontach w XX w. stracił swój zabytkowy charakter. W 1925 r. biskup tarnowski Leon Wałęga erygował samodzielną parafię.
W czasie II wojny światowej Niwiska należały do niemieckiego poligonu SS TruppenÜbungsPlatz Heidelager z siedzibą w Pustkowie k. Dębicy. W sąsiedniej wsi Blizna Niemcy dokonywali prób z bronią rakietową V-1 i V-2. Tak Niwiska z okolicą stały się bazą dla penetrujących poligon członków wywiadu Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Wysiedlony z Niwisk proboszcz, a zarazem kapelan AK, ks. Jan Kurek, mieszkał przez pewien w szkole w sąsiedniej miejscowości Hucisko, gdzie z narażeniem życia odprawiał nabożeństwa i przewoził do Komendy Obwodu AK w Kolbuszowej części broni V zdobytej przez partyzantów. Stamtąd trafiała do Warszawy i Londynu.
Ostatnim żyjącym dziedzicem wsi był dr Jan Hupka (1866-1952) – zasłużony dla kraju i okolicy poseł na Galicyjski Sejm Krajowy i do Rady Państwa w Wiedniu, wieloletni marszałek powiatu kolbuszowskiego. Jedną z jego publikacji jest: "Z czasów wielkiej wojny. Pamiętnik niekombatanta." wyd. 1, Niwiska 1936, wyd. 2 Lwów 1937.
[edytuj] Zabytki
- Kopleks podworskich zabudowań z połowy XIX w. (eklektyczny dwór, neogotycki spichlerz, oficyna) razem z otaczającym je parkiem. W dworze znajdują się unikalne secesyjne polichromie (1908 r.), rektora ASP w Krakowie, Karola Frycza.
- Kaplica cmentarna z 1874 r. i kościół parafialny pw. św. Mikołaja z 1880 r. (po remontach utracił pierwotne walory zabytkowe).
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
