Suid-Korea

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Republiek van Korea (Suid-Korea)

(Vlag) (Landswapen)
Nasionale leuse: 널리 인간 세계를 이롭게 하라 (Afrikaans: Bring voordeel vir die mensdom)
Amptelike taal	Koreaans
Hoofstad	Seoel 37°35′ N 127°0′ O
Grootste stad	Seoel
Regering - President - Eerste Minister	Presidensiële Demokrasie Lee Myung-bak Han Myung-Sook
Onafhanklikheid - Gojoseon¹ - Republiekwording - Bevryding - Eerste Republiek	2333 vC 1 Maart, 1919 15 Augustus, 1945 15 Augustus, 1948
Oppervlakte  - Totaal  - Water (%)	98 480 km² (109de) 0.3%
Bevolking  - Soos op 2005 skatting  - Soos op 2005 sensus  - Digtheid	48 422 644 (24ste) 48 422 644 492/km² (12de)
BBP (PPP)  - Soos op 2005 (Beraming) total  - Per capita	VSA $983.3 bn (12de of 14de) VSA $20,300 (29ste of 38ste)
Geldeenheid	Suid-Koreaanse Won (KRW)
Tydsone  - Somertyd	ART (UTC+9) +10 (UTC+10)
Volkslied	Aegukka
Internet TLD	.kr
Skakelkode	++82
¹ Gojoseon verwys na die eerste Koreaanse Koninkryk wat in 2333 deur Dangun gevestig is.

Suid-Korea is 'n republiek in Oos-Asië in is geleë die suidelike helfte van die Koreaanse Skiereiland. Aan die noordekant grens Suid-Korea met Noord-Korea. Tot en met 1945 was Noord- en Suid-Korea verenig. Aan die weste van Korea is die Geelsee waaroorkant Sjina geleë en aan die suidooste, oorkant die straat van Korea, is Japan geleë. Die hoofstad van Suid-Korea is Seoel. Seoel is verreweg die grootste stad in Suid-Korea en byna 'n derde van die land se bevolking woon in of om dié stad. Busan is die tweede grootste stad in Suid-Korea. Ander stede is Daegu en Ulsan. Jeju-eiland wat ongeveer 100 km suid van die vasteland is, behoort ook aan Suid-Korea.

Suid-Korea het sowat 48 miljoen inwoners. Suid-Korea se bevolking is oorwegend etnies Koreaans. Koreaans as taal staan onder Koreane bekend as bekend as Hangoel. Ongeveer die helfte van die bevolking is nie-godsdienstig, terwyl die oorblywende helfte bestaan uit Christene (29%) en Boeddhiste (26%).

Die stigting van Suid-Korea in 1948 is voorafgegaan deur 'n Japanese besetting sedert 1910 en opgevolg deur 'n Koreaanse Oorlog wat op 25 Junie, 1950 uitgebreek het toe die Noord-Korea die Suide binnegeval het.

Sedert republiekwording het Suid-Korea het vyf groot grondwetlike veranderinge ondergaan wat dié land van outokrasieë en militêre diktature tot 'n volwaardige [veelpartydemokrasie] gelei het. Sedert 2002 is Roh Moo-Hyun president van Suid-Korea.

Teen die einde van die Koreaanse Oorlog wat in 1950 uitgebreek het, was Suid-Korea een van Asië se armste lande. Sedertdien het die ekonomie merkwaardig vinnig gegroei, veral in die sewentigerjare tot die draai van die eeu. Suid-Korea het tans die 14de grootste ekonomie in die wêreld en is een van tegnologies gevorderdste lande. Bekende handelsmerke soos Samsung, LG, Hyundai, Kia wat wêreldwyd bekend is, is uit Suid-Korea afkomstig. Die geldeenheid van Suid-Korea is die Suid-Koreaanse Won (KRW).

Inhoud 1 Geskiedenis 2 Geografie 3 Provinsiale Regering 4 Vervoer 5 Korea en Suid-Afrika 6 Bronne 7 Skakels

[wysig] Geskiedenis

Aan die einde van die Tweede Wêreldoorlog, het Amerikaanse troepe en troepe uit die Sowjetunie die suidelike en noordelike helftes van die Koreaanse skiereiland onderskeidelik beset. Die Koreaanse skiereiland is effektief langs die 38ste breedtelyn in twee verdeel. Ten spyte van beloftes van 'n onafhanklike en verenigde Korea tydens die 1943 Kairo Deklarasie het die Koue Oorlog spoed gelei tot die vestiging van twee afsonderlike regerings: 'n kapitalistiese Suid-Korea and a kommunistiese Noord-Korea. Die Sowjet Unie het Kim Il-sung as die Noord-Koreaanse premier aangewys. Terwyl talle Koreane hulle vir nasionale verkiesing beywer het om 'n regeerder vir die hele land te kiesm het die Kommuniste geweier om aan die verkiesing deel te neem deur toegang tot Noord-Korea te blokkeer. Gevolglik is demokratiese verkiesings slegs in die Suid gehou en is Syngman Rhee as president verkies en is die Republiek van Korea is legitieme regering deur die Verenigde Nasies erken.

Op 25 Junie, 1950, het Noord Korea die Suide binnegeval met die ondersteuning en goedkeuring van Stalin en Mao Zedong. Dit het gelei tot 'n bloedige oorlig waarin meer as 4 miljoen burgerlikes en soldate gesterf het. Die oorlog staan vandag bekend as die Koreaanse Oorlog. Die Verenigde Nasies het ten behoewe van Suid-Korea ingegryp toe dit blyk dat die Kommunistiese magte die oorhand begin kry het. Noord-Korea is deur sy kommunistiese bondgenote gesteun en Sjina het miljoene troepe na Korea gestuur. Die oorlog is deur 'n wapensilstand in 1953 beeïndig en is tegnies gesproke nog aan die gang. Beide Suid- en Noord-Korea word verdeel deur 'n swaar bewapende gedemilitariseerde sone.

In 1960, het 'n studenteopstand gelei tot die bedanking van president Syngman Rhee, wie se regering outokraties en korrup geword het. Dit het verder gelei tot 'n tydperk van burgerlike onrus en politieke onsekerheid. Generaal Park Chung-hee het die daaropvolgende jaar het 'n militêre staatsgreep uitgevoer (die sogenaamde "5.16 staatsgreep") en is in 1961 as president aangestel. Hy het die pos beklee tot en met sy sluipmoord op in 1979. Sy leierskap is gekenmerk deur 'n vestiging van 'n snelgroeiende uitvoerekonomie, maar ook politieke onderdrukking.

Die jaar na die sluipmoord op Park is deur politieke onrus gevolg. In 1980 het Generaal Chun Doo-hwan 'n suksesvolle staatsgreep uitgevoer en die oorgangsregering van Choi Gyu Hwa (voormalige premier onder Park) omvergewerp. Chun se magsoorname het 'n nasionale protesaksie en 'n pleidooi vir demokratisering uitgelok. In Gwangju in die Suid Jeolla provinsie het Chun se spesiale magte die stad ingestuur om studente en burgerlikes wat onder die vaandel van 'n Burgerlike Weermag betoog het te stuit. 'n Beraamde 207 mense is deur sy magte gedood en 'n verdere duisend is beseer tydens die bekende Gwangju slagting in Mei 1980.

Hierdie slagting het 'n lang-termyn demokratiese era in Korea ingelei en die regering het later formeel verskoning aangebied vir die slagting en 'n nasionale begrafplaas vir die slagoffers opgerig. Chun het hom daarna tot 'n enkele leierskapstermyn verbind en in 1988 onder druk van landwye opstand die eerste direkte presidensiële verkiesings toegelaat. In dieselfde jaar het Seoel as gasheer vir 1988 Somer Olimpiese Spele opgetree.

[wysig] Geografie

Suid-Korea beslaan die suidelike deel van die Koreaanse Skiereiland, wat sowat 1,100 km van die Asië hoofkontinent streek. Die bergagtige skiereiland word aan die weste kant deur die Geelsee (wes) en aan die ooste kant deur die See van Japan (Koreaans: Oosseë) omring. Die suidelike punte van Korea is aan die straat van Korea en die Oos-Sjinese See geleë. Korea beslaan 'n oppervlakte van 99,617.38 vierkante kilometer.

Suid-Korea kan in vier algemene streke verdeel word: 'n oosterse streek met hoë bergreekse en nou kuslaagtes; 'n heuwelagtige westelike streek met breë kuslaagtes en rivierbekkens; 'n suidwestelike streek met berge en valleie en 'n suidoostelike streek waar die Nakdong rivier uitloop.

[wysig] Provinsiale Regering

Korea is verdeel in agt provinsies, een spesiale self-regerende provinsie, ses metropolitaanse stede met provinsiale magte en een spesiale stad.

Die provinsies van Koreas is soos volg:

• Gyeonggi-do (Gyeongdi provinsie)
• Gangwon-do (Gangwon provinsie)
• Chungcheongbuk-do (Noord-Chungcheong provinsie)
• Chungcheongnam-do (Suid-Chungcheong provinsie)
• Jeollabuk-do (Noord-Jeolla provinsie)
• Jeollanam-do (Suid-Jeolla provinsie)
• Gyeongsangbuk-do (Noord-Gyeongsang provinsie)
• Gyeongsangnam-do (Suid-Gyeongsang provinsie)
• Jeju-do (spesiale self-regerende eilandprovinsie)

Korea se metropolitaanse owerhede is as volg:

• Seoel (hoofstad)
• Busan
• Daegu
• Incheon
• Gwangju
• Daejeon
• Ulsan

[wysig] Vervoer

Vervoer in Suid-Korea bestaan uit 'n uitgebreide netwerk van spoorweë, snelweë, skeep, bus en lugroetes.

Alle stede het plaaslike busdienste en word verder deur tussenstedelike busdienste met mekaar verbind.

Suid-Korea se 3,000 kilometer lange netwerk van snelweë bestaan uit freeways (expressways/motorways), nasionale snelweë en ander sekondêre roetes. Die Koreanse Snelwegkorporasie bedryf die land se tolweë en belangrikste diensroetes.

Korail bedryf treindienste met gereelde dienste na al Korea se groot stede. 'n spoorverbinding met Noord Korea deur die Gyeongui en Donghae Bukbu lyne is in die herstelproses. Korea spog sedert 2004 met 'n hoëspoed trein. Die KTX (Korea Train Express) bedryf gereelde sneldienste teen ongeveer 300km per uur via die Honam en Gyeongby lyne na Korea se vernaamste stede, te wete Daejeon, Gwangju, Mokpo, Daegu en Busan.

Seoel, Busan, Daegu, Incheon, Gwangju en Daejoen het ondergrondse treine. Die Seoel Metropolitan Subway is een van die besigstes ter wêreld, bestaan uit tien lyne en 117 stasies en bedien 3,900,000 passasiers per dag. Die treine word deur Korail en die Seoul Metropolitan Rapid Transit Corporation (SMRT) bedryf.

Die hoof internasionale lughawe staan bekend as die Incheon International Airport. Suid-Korea het 'n verdere agt internasionale lughawenes en sewe plaaslike lughawenes. Korean Air en die Asiana Airlines is Suid-Korea se vernaamste lugrederye.

[wysig] Korea en Suid-Afrika

Volgens die webtuiste van die Suid-Afrikaanse ambassade in Suid-Korea het dié twee lande in 1992 formele diplomatieke betrekking gesluit. In Julie 1995 en April 1998 het die eertydse President Nelson Mandela en Thabo Mbeki in sy hoedanigheid as Adjunkpresident onderskeidelik besoeke aan Suid-Korea afgelê en daarmee ekonomiese bilaterale handelsbande verstewig. Suid-Afrika is Suid-Korea se grootste handelsvennoot in Afrika.

Vandag is daar heelwat gegradueerde Suid-Afrikaners wat Engels in privaat- en regeringskole onderrig.

[wysig] Bronne

• Koreawebportaal Suid-Koreaanse Regertingsportaal

[wysig] Skakels

• Korea Infogate Suid-Koreaanse Inligtingsportaal.
• Life in Korea Reis, kultuur, inkope en algemene inligting oor Suid-Korea.
• The Korean Herald Engelse dagblad.
• CIA Wêreldfeiteboek se inskrywing oor Suid-Korea
• Die Korea Vereniging (The Korea Society)
• Die Suid-Afrikaanse Ambassade in Seoel
• Galbijim Wiki, 'n Engelse wiki oor Suid-Korea

Lande in Asië

Afghanistan - Armenië - Azerbeidjan - Bahrein - Bangladesj - Bhutan - Brunei - Ciprus - Filippyne - Georgië - Indië - Indonesië - Irak - Iran - Israël - Japan - Jemen - Jordanië - Kambodja - Kasakstan - Kirgisië - Koeweit - Laos - Libanon - Maldive - Maleisië - Mongolië - Mianmar - Nepal - Noord-Korea - Oesbekistan - Oman - Oos-Timor - Pakistan - Qatar - Rusland - Saoedi-Arabië - Singapoer - Republiek van Sjina (Taiwan) - Sjina - Sri Lanka - Sirië - Suid-Korea - Tadjikistan - Thailand - Turkye - Turkmenistan - Verenigde Arabiese Emirate - Viëtnam