Antarktika

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Antarktika

Dünya haritasında Antarktika Uydu görüntüsü
Yüzölçümü	14.000.000 km² (280.000 km² Açık alan, 13.720.000 km² Buzla örtülü alan)
Nüfus	~1.000 (Hiçbiri kalıcı değildir.)
Yönetim	Yok
Internet TLD	.aq
Telefon kodu	+672

Antarktika, Güney Yarımküre'nin en güneyinde bulunan ve Güney Kutbu'nu içeren kıtadır. Afrika ve Okyanusya'nın güneyinde olan ve içinde ülke bulunmayan tek kıta.

“Güneydeki efsanevi kıtanın bulunması 200 yıllık bir arayıştan sonra, ancak 1840’ta başarıyla sonuçlanmıştır. Yelkenlisiyle kıyılar boyunca yaklaşık 2.000 km yol alan Charles Wilkes, denizlerden oluşan Kuzey Kutbu’nun tersine, Güney Kutbu’nun olduğu yerde gerçekten büyük bir kıta bulunduğunu kanıtlamıştır. 12,4 milyon km²’lik yüzölçümüyle bu kıta neredeyse Afrika’nın yarısı büyüklüğündedir. Bu bölgenin içinde Güney Shetland, Güney Georgia gibi birkaç takımada da yer alır.

Adı, “Arktika’nın karşısındaki” (Yunanca: Antarktikos) anlamına gelen Antarktika’yı ortalama 2.000 m kalınlığında büyük bir buz katmanı zırh gibi örter. Bir zamanlar “ulaşılamaz” diye adlandırılan kutup noktasında buzun kalınlığı 4.335 m’yi bulur. Bu buz kütlesi 24 milyon km³’lük hacmi ile yeryüzündeki bütün buzların yüzde 92’sini oluşturmaktadır. Kıyılarından kopan 350-600 m kalınlığındaki buz parçaları günde 1-3 m hızla ilerler ve birbiri üstüne yığılır. Bu tür yüzen yığınlardan biri olan Ross Buzlası 540.000 km’yi bulan alanıyla neredeyse Fransa büyüklüğündedir. Gelgit olayının buzladan kopardığı büyük parçalar yüzerek çevreye dağılır. Bu tür buzdağları arasında 20.000 km² büyüklüğe ulaşanlar olur.

Güney Kutbu’nda yeryüzünün en soğuk ve en fırtınalı iklimi egemendir. Ortalama sıcaklık yaz aylarında -20° C’dir ve bu, güneyden fırtınalar estiğinde -70°C’ye kadar düşebilir. Coğrafi Güney Kutbu noktasında bulunan ABD gözlem istasyonunda yapılmış ölçümlerde sıcaklığın yıllık ortalamasının -50° C olduğu, en sıcak ayda ancak -29° C’ye yükseldiği belirlenmiştir. Yani yeryüzünün bu en büyük buzdolabının sıcaklığı Kuzey Kutbu’ndan ortalama 22 derece daha düşüktür. Bu durum doğal olarak yaşam koşullarını etkilemektedir. Kuzey Kutbu’nda 400’e yakın çiçek açan bitki türü sayılabilirken, Güney Kutbu’nda bir tane bile olmaması bunun bir belirtisidir. Buna karşılık kıtanın kıyılarında ve açık denizlerinde çok sayıda hayvan yaşar. Penguenler, martılar, foklar ve balinalar soğuk, ama besin maddesi açısından zengin Güney Kutbu denizlerindeki planktonları ve balıkları yiyerek yaşamlarını sürdürürler.

Antarktika'nın uluslararası telefon kodu +672 'dir.

Antarktika'nın Internet alan adı ccTLD .aq olarak belirlenmiştir.

[değiştir] Antarktika ülkeleri

[değiştir] Dış bağlantılar

• L.L. Ivanov et al, Topographic map of Livingston Island and Greenwich Island

Kıtalar

Afrika-Avrasya

Amerika

Avrasya

Okyanusya

Afrika

Antarktika

Asya

Avrupa

K. Amerika

G. Amerika

Yerbilimsel kıtalar Gondvana • Lavrasya • Pangea • Panotya • Rodinya • Kolombiya • Kenorland • Ur • Vaalbara

Efsanevî kıtalar Atlantis • Kerguelen Yaylası • Lemurya • Mu • Terra Australis • Zealandiya

Tarih	Ülke	Toprak	Talep limitleri
1908	İngiltere	İngiltere Anktartika toprağı	20°W′80 W°′{{{6}}}
1923	Yeni Zelanda	Ross Dependency	150°W′160 E°{{{5}}}′{{{6}}}
1924	Fransa	Adélie Arazisi	142°2′E 136°11′E
1929	Norveç	Peter I Adası	68°50′S 90°35′W
1933	Avustralya	Avustralya Anktarktika toprağı	160°E′142 2°W′{{{6}}} 136°11′W 44°38′E
1939	Norveç	Kraliçe Maud arazisi	44°38′E 20°W′{{{6}}}
1940	Şili	Antarktika Şili toprağı	53°W′90 W°{{{5}}}′{{{6}}}
1943	Arjantin	Arjantin Antarktikası	25°W′74 W°{{{5}}}′{{{6}}}
1946	Türkiye	Türkiye Antarktikası	90°W′150 W°{{{5}}}′{{{6}}}