Brwinów
Z Wikipedii
Współrzędne: 52°08'30" N 20°43'" E
Brwinów | |||
|
|||
Województwo | mazowieckie | ||
Powiat | pruszkowski | ||
Gmina - rodzaj |
Brwinów miejsko-wiejska |
||
Prawa miejskie | 1950 | ||
Burmistrz | Andrzej Guzik | ||
Powierzchnia | 10,06 km² | ||
Położenie | 52° 08'30'' N 20° 43' E |
||
Liczba mieszkańców (2004) - liczba ludności - gęstość |
11 989 1167,3 os./km² |
||
Strefa numeracyjna (do 2005) |
22 | ||
Kod pocztowy | 05-840 | ||
Tablice rejestracyjne | WPR | ||
Położenie na mapie Polski
|
|||
TERC10 (TERYT) |
1142021034 | ||
Urząd miejski3
ul. Grodziska 1205-840 Brwinów tel. 22 729-59-06; faks 22 729-56-64 (e-mail) |
|||
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |||
Strona internetowa miasta |
Brwinów - miasto w woj. mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Brwinów, 30 km od Warszawy. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. warszawskiego.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 11 743 mieszkańców.
Spis treści |
[edytuj] Dane ogólne
Lokalny ośrodek usługowy; drobny przemysł m.in. meblarski. Wydział Zootechniki SGGW - w 2002 roku przeniesiony do Warszawy, zlikwidowany Zespół Szkół Agroekonomicznych[1]. Przez miasto przebiega linia kolejowa Warszawa – Katowice i drogi wojewódzkie: 720 Błonie - Nadarzyn oraz 719 Warszawa - Żyrardów.
[edytuj] Demografia
[edytuj] Historia
Na terenach obecnego Brwinowa życie ludzkie istniało już ok. 8000 lat p.n.e. Natrafiono tutaj na ślady jednego z największych w ówczesnej Europie ośrodków hutnictwa opartego o znaczne zasoby rudy darniowej.
Nazwa Brwinów znana jest od XV w. W 1406 r. występuje jako Brwinowo, w 1429 r. – jako Brwynowo. Według historyków u jej podstaw leży staropolskie birzwo – belka, tram, drzewo, gwarowe: berwina, kładka.
Według etymologii, opartej na miejscowej tradycji, źródłosłów ten miałby się wywodzić od określenia "borowy nów". Wspomniany tu już rok 1406 – to najdawniejsza znana data z dziejów Brwinowa. W akcie erekcyjnym ogłoszonym w tym właśnie roku biskup poznański wymienia między innymi wieś Brwinowo. W XVIII i XIX w. krzyżowały się tutaj dwa szlaki: tzw. droga królewska prowadząca z Warszawy do Piotrkowa Trybunalskiego, miejsca sejmików szlacheckich, oraz lokalny trakt ze stolicy do Grodziska.
14 czerwca 1845 r. przez Brwinów przejechał pierwszy pociąg Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Rozwój kolei stał się punktem zwrotnym w historii Brwinowa zarówno pod względem gospodarczym jak i społecznym. W latach poprzedzających wybuch I wojny światowej Brwinów liczył już ponad 2 tys. mieszkańców.
W 1927 r. Brwinów otrzymał status letniska. Powołany został lokalny samorząd i wybrany wójt. W 1929 r. Brwinów gościł prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego. Miejscowość rozwijała się, powstawały piękne wille i pałacyki. Osiedlały się tutaj znane i wybitne osobistości: Jarosław Iwaszkiewicz, Zygmunt Bartkiewicz, Stefan Kiedrzyński.
We wrześniu 1939 r. rozegrała się pod Brwinowem bitwa 36 pułku piechoty Legii Akademickiej z wojskami niemieckimi, która opóźniła marsz hitlerowców na Warszawę.
[edytuj] Zabytki
Cechą charakterystyczną miasta Brwinowa jest zabudowa willowa i pałacowa pochodząca z przełomu XIX i XX w., oraz XX-lecia międzywojennego. Położone w malowniczych ogrodach wśród pięknego starodrzewu budynki stanowią niepowtarzalny obraz minionej epoki.
Na szczególną uwagę ze względu na wartość architektoniczną i stan w jakim przetrwały do naszych czasów zasługują następujące obiekty:
- Willa "Chałupka" wybudowana około 1998 r. wg projektu znanego architekta Oskara Sosnowskiego. Obiekt znajduje się przy ul. Batorego.
- Willa "Janina" wybudowana w latach 1909-1911 stoi przy skrzyżowaniu ulic Leśnej i Słonecznej.
- Dworek "Zagroda" z 1905 znanego pisarza Zygmunta Bartkiewicza (ul. Grodziska). Obecnie w znajduje się tam "Towarzystwo Przyjaciół Brwinowa"
- Dworek rodziny Wernerów z 1914 zlokalizowany jest przy ul. Słonecznej. Dom Państwa Wernerów kilkakrotnie posłużył jako plan do kręcenia filmów ("Na dobre i na złe"). Znajduje się także pamiątkowa tablica informacyjna.
- Dom "Pod Wiatrakiem" z 1912 wg projektu Oskara Sosnowskiego (ul. Żwirowa)
- Pałacyk z 1927 Rodziny Tobołków położony jest przy wejściu do parku miejskiego. W latach 1939-1944 w domu tym mieściła się siedziba Gestapo.
- Dom "Amerykanka" z 1925 (ul. Rynek)
- Pałac z 1909 – Rodziny Wierusz-Kowalskich wg projektu Stanisława Grochowicza położony obok parku miejskiego (ul. Dworska) lata świetności ma już za sobą. Niegdyś należał do SGGW, obecnie w stanie rozsypu. Aktualne zdjęcia pałacu znajdują się tutaj.
- Dobrze znany mieszkańcom Brwinowa budynek apteki z 1911 przy ul. Grodziskiej 12. Apteka otwarta jest do dnia dzisiejszego.
W mieście jest również wiele zabytków sakralnych m.in. zabytkowa kaplica z połowy XIX w. na brwinowskim cmentarzu.
Godnym uwagi jest fakt, że na cmentarzu w Brwinowie znajduje się grób Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, aktora Wacława Kowalskiego oraz światowej sławy archeologa-egiptologa Kazimierza Michałowskiego.
[edytuj] Znane osoby związane z Brwinowem
- Leszek Bugajski, krytyk literacki, redaktor "Twórczości" i działu kulturalnego w "Newsweeku"
- Leszek Engelking, poeta, krytyk literacki, tłumacz (m.in. Vladimira Nabokova)
- Henryk Waniek, artysta malarz
- Wacław Kowalski, polski aktor
- Bolesław Hryniewiecki, przyrodnik
- Jerzy Hryniewiecki, architekt
- Jarosław Iwaszkiewicz, pisarz, poeta.
[edytuj] Miejscowości sąsiednie
W sąsiedztwie Brwinowa znajdują się następujące miejscowości: | |||||||||||
Błonie | Płochocin, Józefów | Pruszków, Ożarów Mazowiecki | |||||||||
Milanówek |
|
Pruszków, Nowa Wieś, Komorów | |||||||||
Milanówek, Grodzisk Mazowiecki | Podkowa Leśna, Żółwin | Otrębusy, Nadarzyn |
Przypisy
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
Miasta: Brwinów • Piastów • Pruszków
Gminy miejskie: Piastów • Pruszków
Gminy miejsko-wiejskie: Brwinów
Gminy wiejskie: Michałowice • Nadarzyn • Raszyn