Jarosław Iwaszkiewicz

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy pisarza. Zobacz też: Jarosław Iwaszkiewicz - otolaryngolog.

Jarosław Iwaszkiewicz

Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1894 w Kalniku koło Kijowa
Data i miejsce śmierci	2 marca 1980 w Warszawie
Dziedzina sztuki	literatura, poezja
Ważne dzieła	Panny z Wilka
Muzeum artysty	Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Teksty na Wikiźródłach
Kolekcja cytatów w Wikicytatach

Willa Iwaszkiewiczów w Stawisku (Podkowa Leśna)

Jarosław Iwaszkiewicz, pseudonim Eleuter (ur. 20 lutego 1894 w Kalniku koło Kijowa, zm. 2 marca 1980 w Warszawie) – polski pisarz, współtwórca grupy poetyckiej Skamander, współpracownik Wiadomości Literackich, wieloletni redaktor naczelny Twórczości. Jego żoną była pisarka i tłumaczka Anna Iwaszkiewiczowa. Prozaik, poeta, eseista, tłumacz.

Naukę rozpoczął w 1902 w szkole w Warszawie, w 1904 przeniósł się wraz z rodziną do Elizawetgradu (dziś Kirowograd), gdzie uczęszczał do liceum, a od 1909, mieszkał i uczył się w Kijowie w liceum nr 4. W tymże liceum, w związku z poznaniem uzdolnionych artystycznie kolegów (zwłaszcza Niedźwiedzkiego, którego określał jako swój uniwersytet) oraz nauczycieli, podjął pierwsze próby twórcze, głównie w zakresie komponowania utworów muzycznych, ale także poezji. Po maturze rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Kijowskim, których jednak nie ukończył. Pod koniec nauki w liceum i na początku studiów pracował też jako korepetytor, odbywając wtedy wiele podróży po dworach polskich i rosyjskich Ukrainy i Polski, z których wrażenia będą kanwą licznych późniejszych utworów. Szczególnie istotny dla jego twórczości był pobyt w Byszewach i znajomość z tamtejszym środowiskiem szlacheckim. W 1918 w związku z rozszerzającym się chaosem rewolucyjnym na Ukrainie wyjechał do Warszawy.

Na początku lat 20. służył w stacjonującym w Ostrowie 221. Pułku Piechoty złożonym głównie z ochotników (towarzyszył mu m.in. Aleksander Wat). Od 1928 zamieszkał wraz z z żoną w Podkowie Leśnej w posiadłości Stawisko. Dzisiaj posiadłość ta jest muzeum pisarza.

W czasie Drugiej Wojny Światowej działał w strukturach Polski Podziemnej w wydziale Kultury i Sztuki.[1]

W latach 1945-46, 1947-49 i 1959-80 pełnił funkcję prezesa Związku Literatów Polskich. Od marca 1947 do grudnia 1948 wydawał pismo "Nowiny Literackie", które miały w jego zamierzeniu wznowić tradycje "Wiadomości Literackich". Przed wojną pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, po wojnie poseł na Sejm, przewodniczący Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju.

Przyjaźnił się z Marią Dąbrowską i Wojciechem Żukrowskim. Dalekim krewnym poety był wybitny polski kompozytor Karol Szymanowski.

Iwaszkiewicz uprawiał wiele gatunków literackich; do jego najważniejszych dzieł należą:

wiersze: Oktostychy, Dionizje, Kasydy..., Powrót do Europy, Xenie i elegie, Mapa pogody
opowiadania: Panny z Wilka, Matka Joanna od Aniołów, Brzezina, Sérenité, Ikar
powieści: Czerwone tarcze, Sława i chwała
dramaty: Lato w Nohant
libretto operowe: Król Roger
listy, wspomnienia: Listy z Ostrowa, Listy z podróży do Ameryki Południowej
biografie muzyków, szkice, przekłady

Niektóre z jego opowiadań zostały przeniesione na ekran m.in. przez Andrzeja Wajdę i Jerzego Kawalerowicza.

Za swoją działalność literacką i polityczną otrzymał wiele nagród i odznaczeń (m.in. tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego (1971) i Jagiellońskiego (1979).

Muzeum życia i twórczości Jarosława Iwaszkiewicza (Muzeum Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów) znajduje się w willi Stawisko w Podkowie Leśnej. Jego grób znajduje się w Brwinowie pod Warszawą.

Jarosław Iwaszkiewicz był osobą homoseksualną. Motywy homoseksualne były poruszane przez niego zarówno w poezji, jak i prozie. W swoich zapiskach intymnych, dzienniku i listach wprost określa siebie jako homoseksualistę^[1].

Odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej.

Przypisy

↑ List do Piotra Lachmanna z 9.10.1973 r.: Przyszedł i "Uwodziciel". Dlaczego Ty go lubisz? Chyba tylko dlatego, że to Ci mówi cośkolwiek, ja jako homoseksualny nic tu nie odczuwam i raczej nie lubię tego utworu. Dowodzi to jak bardzo nasze predyspozycje seksualne wpływają na nasze gusta literackie. U Goethego to mnie zawsze bierze, że sypiał w jednym łóżku z księciem Weimarskim i że rada Ministrów tego wspaniałego księstewka gardziła tym lokajem, co się wkradł w łaski księcia przez pieszczoty, dopiero pani von Stein postawiła sprawę na właściwym poziomie.