Archidiecezja gdańska

Z Wikipedii

Archidiecezja gdańska
Siedziba biskupów	Gdańsk
Katedra diecezjalna	Archikatedra w Gdańsku-Oliwie
Metropolia	gdańska
Powierzchnia	2.500 km²
Ilość wiernych	950.000
Ilość kapłanów	737
Ilość dekanatów	24
Ilość parafii	192
Biskup ordynariusz	abp Sławoj Leszek Głódź (metropolita gdański)
Biskup pomocniczy	bp Ryszard Kasyna
Biskupi seniorzy	abp Tadeusz Gocłowski bp Zygmunt Pawłowicz

Archidiecezja gdańska - jedna z 14 archidiecezji obrządku łacińskiego w polskim Kościele katolickim, wchodzi w skład metropolii gdańskiej.

Historia

• 968-1000 - Pomorze Gdańskie w zasięgu działalności biskupów Jordana i Ungera
• ok. 991 - wydanie dokumentu Dagome Iudex - Ziemia Gdańska w diecezji kołobrzeskiej aż do jej upadku w roku 1013
• 1013-1096 - Ziemia Gdańska należy do diecezji kruszwickiej
• 1096 - przeniesienie stolicy biskupstwa z Kruszwicy do Włocławka
• 1123-1818 - Ziemia Gdańska w diecezji włocławskiej. Powstanie archidiakonatu pomorskiego z siedzibą w (Oliwie)
• 1818 - archidiakonat pomorski staje się administracją apostolską
• 1821 - papież Pius VII wydaje bullę De salute animarum regulującą administracje kościelną na terenie Prus. Diecezja włocławska zostaje podzielona - część należąca do Prus zostaje przyporządkowana diecezji chełmińskiej; tereny należące do Królestwa Polskiego tworzą odtąd diecezję kalisko-kujawską z siedzibą we Włocławku
• 1821-1922 - Ziemia Gdańska w diecezji chełmińskiej
• 28 czerwca 1919 - utworzenie Wolnego Miasta Gdańska
• 21 kwietnia 1922 - papież Pius XI ustanowił administrację apostolską w Wolnym Mieście Gdańsku, utworzoną z części diecezji chełmińskiej (tereny na lewym brzegu Wisły) i warmińskiej (Żuławy Wiślane) na czele z administratorem bpem Kaney i diecezji ryskiej Edwardem O'Rourke

Parafie z diecezji chełmińskiej włączone w 1922 w skład diecezji gdańskiej:

Parafie z diecezji warmińskiej włączone w 1922 w skład diecezji gdańskiej:

św. Mikołaja w Gdańsku (Danzig) św. Brygidy w Gdańsku św. Ducha w Gdańsku (Kaplica Królewska) św. Józefa w Gdańsku św. Franciszka z Asyżu w Gdańsku św. Ignacego w Gdańsku św. Wojciecha w Gdańsku św. Jadwigi w Nowym Porcie (Neufahrwasser) św. Trójcy w Oliwie (Oliva) NMP Gwiazdy Morza w Sopocie (Zoppot) św. Jana Chrzciciela w Giemlicach (Gemlitz) św. Jakuba w Kłodawie Gdańskiej (Kladau) św. Mikołaja w Łęgowie (Langenau) św. Bartłomieja w Mierzeszynie (Meisterwalde) Bożego Ciała w Pręgowie (Prangenau) Wniebowzięcia NMP w Trąbkach Wielkich (Groß Trampken) św. Piotra i Pawła we Wocławach (Wotzlaff) św. Franciszka Ksawerego w Przywidzu (Mariensee)

św. Katarzyny w Borętach (Barendt) Parafia św. Szymona i Judy Apostołów w Gnojewie (Gnojau) Wniebowzięcia NMP w Kończewicach (Kunzendorf) św. Andrzeja Apostoła w Lasowicach Wielkich (Groß Lesewitz) św. Urszuli w Lichnowach (Groß Lichtenau) św. Piotra i Pawła w Mątowach Wielkich (Groß Montau) św. Michała Archanioła w Miłoradzu (Mielenz) św. Mateusza Apostoła w Nowym Stawie (Neuteich) św. Mikołaja w Pogorzałej Wsi (Wernersdorf) św. Mikołaja w Cyganku (Tiegenhagen) św. Elżbiety w Lubieszewie (Ladekopp) św. Anny w Marynowach (Marienau) św. Jakuba Apostoła w Niedźwiedzicy (Bärwalde) św. Marcina w Nowej Cerkwi (Neukirch) Przemienienia Pańskiego w Nowym Dworze Gdańskim (Tiegenhof) św. Jana Chrzciciela w Ostaszewie (Schöneberg) św. Bartłomieja w Świerkach (Tansee) Narodzenia NMP w Żuławkach (Fürstenwerder)

• 30 grudnia 1925 - papież Pius XI wydał bullę Universa Christi fidelium cura erygującą diecezję gdańską z prawem egzempcji na czele z bp. Edwardem O'Rourke
• 1934 - prezydentem Senatu Wolnego Miasta Gdańska został Arthur Greiser. Wybory samorządowe w powiatach Wolnego Miasta dały zwycięstwo NSDAP, co świadczyło o wzroście tendencji nacjonalistycznych wśród społeczeństwa i wrogiej postawie nazistów wobec Kościoła
• 10 grudnia-12 grudnia 1935 - obrady I Gdańskiego Synodu Diecezjalnego
• 12 czerwca 1938 - spór biskupa gdańskiego z władzami Wolnego Miasta o rozwój sieci polskich parafii katolickich prowadzi do rezygnacji bp. Edwarda O'Rourke z funkcji ordynariusza diecezji gdańskiej
• 24 sierpnia 1938 - ingres do katedry w Oliwie nowego ordynariusza gdańskiego bp. Karola Marii Spletta
• 1 września 1939 - wybuch II wojny światowej. Martyrologia gdańskich kapłanów, m.in. Franciszka Rogaczewskiego i Bronisława Komorowskiego
• 8 maja 1945 - zakończenie II wojny światowej. Wielkie zniszczenia obiektów sakralnych na terenie Gdańska i diecezji. Masowe wyjazdy Niemców oraz przyjazdy repatriantów z Kresów Wschodnich i Polski Centralnej. Wyjazd biskupa Karola Spletta do Niemiec
• 4 września 1945 - 26 stycznia 1951 - ks. Andrzej Wronka administratorem apostolskim diecezji gdańskiej
• 26 stycznia 1951 - władze komunistyczne zmusiły bpa Andrzeja Wronkę do opuszczenia diecezji gdańskiej
• 27 stycznia 1951 - 8 grudnia 1956 - ks. Jan Cymanowski wikariuszem kapitulnym diecezji
• 29 kwietnia 1951 - papież Pius XII mianował ks. Edmunda Nowickiego biskupem koordynatorem sedi datus w Gdańsku (administrację nad diecezją nadal sprawował ks. Cymanowski)
• 8 grudnia 1956 - odwilż w stosunkach Państwo - Kościół pozwoliła na przejęcie administracji w diecezji gdańskiej przez biskupa Edmunda Nowickiego
• 27 października 1957 - dekret bp. Nowickiego erygujący Biskupie Seminarium Duchowne w Gdańsku Oliwie
• 18 stycznia 1959 - bp Lech Kaczmarek sufraganem diecezji gdańskiej
• 18 sierpnia - 23 października 1960 - nawiedzenie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w diecezji gdańskiej
• 7 marca 1964 - śmierć bp. Karola Marii Spletta w Düsseldorfie
• 1964-1971 - bp Edmund Nowicki ordynariuszem gdańskim
• 28 maja-29 maja 1966 - Obchody Tysiąclecia Chrześcijaństwa w Gdańsku z udziałem Prymasa Stefana Wyszyńskiego i przedstawicieli Episkopatu
• 10 marca 1971 - śmierć bp. Edmunda Nowickiego, bp Lech Kaczmarek wikariuszem kapitulnym diecezji
• 2 grudnia 1971 - bp Lech Kaczmarek ordynariuszem diecezji gdańskiej
• 12 czerwca 1972 - bp Kazimierz Kluz sufraganem diecezji gdańskiej
• 28 czerwca 1972 - papież Paweł VI bullą Episcoporum Poloniae coetus zreorganizował organizację kościelną na Ziemiach Zachodnich (diecezja gdańska należała od tej pory do metropolii gnieźnieńskiej)
• 1972 - powstanie Gdańskiego Towarzystwa Teologicznego, ukazanie się pierwszego numeru periodyku naukowego Studia Gdańskie
• 25 września 1973-20 grudnia 1973 - obrady II Synodu Diecezji Gdańskiej
• 1975 - uroczystości Pięćdziesięciolecia Diecezji Gdańskiej
• 1980 - aktywna pomoc duszpasterska kapłanów gdańskich podczas wydarzeń sierpniowych w zakładach pracy Trójmiasta
• 3 listopada 1976 - bp Lech Kaczmarek otworzył Biskupi Sąd Duchowny Diecezji Gdańskiej
• 17 września 1978 - bp Lech Kaczmarek erygował Gdańską Kapitułę Katedralną przy katedrze Trójcy Przenajświętszej w Oliwie
• 5 grudnia1982 - śmierć bp. Kazimierza Kluza
• 23 marca 1983 - 31 grudnia 1984 - bp Tadeusz Gocłowski sufraganem diecezji gdańskiej
• 27 listopada 1983 - pierwszy numer Gdańskiego Dwutygodnika Katolickiego Gwiazda Morza
• 23 lutego 1984 - powstanie Gdańskiego Instytutu Pastoralnego
• 31 lipca 1984 - śmierć bpa Lecha Kaczmarka, administratorem diecezji bp Tadeusz Gocłowski
• 31 grudnia 1984 - bp Tadeusz Gocłowski ordynariuszem diecezji gdańskiej
• 11 czerwca-12 czerwca 1987 - papież Jan Paweł II w diecezji gdańskiej (spotkanie z Lechem Wałęsą w Oliwie, spotkanie z chorymi w Bazylice Mariackiej, spotkanie z młodzieżą na Westerplatte, msza święta dla ludzi pracy na gdańskiej Zaspie). Koronacja Obrazu Matki Boskiej Trąbkowskiej
• 25 marca 1992 - Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus zreorganizował administrację kościelną w Polsce. Powstanie metropolii gdańskiej, podniesienie diecezji gdańskiej do rangi archidiecezji. Pierwszym abp. metropolitą gdańskim bp Tadeusz Gocłowski. Archidiecezja gdańska utraciła na rzecz diecezji elbląskiej dekanaty żuławskie: (Nadmorski, nowodworski, nowostawski i malborski. Do archidiecezji gdańskiej przyłączono 7 dekanatów z diecezji chełmińskiej: Gdynia I i II, Puck, Wejherowo I i II, Żarnowiec i Żukowo
• 5 czerwca 1999 - papież Jan Paweł II w archidiecezji gdańskiej. Msza święta na hipodromie w Sopocie
• 2007 - obchody jubileuszu pięćdziesięciolecia Gdańskiego Seminarium Duchownego
• 17 kwietnia 2008 - 25. rocznica sakry biskupiej abpa Tadeusza Gocłowskiego; papież Benedykt XVI mianuje nowym metropolitą gdańskim abpa Sławoja Leszka Głódzia

Rozwój sieci dekanalnej

W 1925 w chwili erekcji diecezji były tylko 2 dekanaty:

• gdański, obejmujący parafie z diecezji chełmińskiej
• nowostawski, obejmujący parafie z diecezji warmińskiej

23 sierpnia 1931 bp O'Rourke dokonał nowego podziału diecezji na 5 dekanatów:

• gdański I (Dolne Miasto, Główne Miasto, Orunia, Emaus)
• gdański II (Oliwa, Wrzeszcz, Brętowo, Nowy Port, Brzeźno, Sopot)
• Gdańsk - wieś (Danzig - Land) (Pruszcz Gdański - Praust)
• nowostawski (Neuteich)
• nowodworski (Tiegenhof)

1 października 1966 bp Edmund Nowicki ustanowił nowy dekanat gdański II, obejmujący parafie Wrzeszcza, Brętowa, Letnicy, Brzeźna i Nowego Portu. Z dekanatu wyłączono Oliwę i Sopot, tworzące od tej pory dekanat gdański III.

3 sierpnia 1986, w związku z rozwojem sieci parafialnej bp Tadeusz Gocłowski dokonał nowego podziału diecezji na 11 dekanatów:

Gdańsk-Śródmieście (Gdańsk I) Gdańsk-Dolne Miasto (Gdańsk II) Gdańsk-Południe (Gdańsk III) Gdańsk-Wrzeszcz (Gdańsk IV) Gdańsk-Oliwa (Gdańsk V) sopocki (VI)

nadmorski (Stegna) (VII) nowodworski (VIII) nowostawski (IX) pruszczański (X) Wyżyny Gdańskiej (Trąbki Wielkie) (XI)

Obecnie w skład archidiecezji wchodzą 24 dekanaty:

dekanat Gdańsk-Dolne Miasto dekanat Gdańsk-Łostowice dekanat Gdańsk-Oliwa dekanat Gdańsk-Przymorze dekanat Gdańsk-Siedlce dekanat Gdańsk-Śródmieście dekanat Gdańsk-Wrzeszcz dekanat Gdynia-Chylonia

dekanat Gdynia-Oksywie dekanat Gdynia-Orłowo dekanat Gdynia-Śródmieście dekanat Kielno dekanat Kolbudy dekanat Luzino dekanat morski dekanat Pruszcz Gdański

dekanat Puck dekanat Reda dekanat Sopot dekanat Trąbki Wielkie dekanat Wejherowo dekanat Żarnowiec dekanat Żukowo dekanat Żuławy Steblewskie

Główne świątynie

• Archikatedra w Gdańsku-Oliwie
• Konkatedra w Gdańsku

Biskupi

• metropolita (od 2008) - abp Sławoj Leszek Głódź
• sufragan (od 2005) - bp Ryszard Kasyna
• senior (od 2005) - bp Zygmunt Pawłowicz
• senior (od 2008) - abp Tadeusz Gocłowski

[edytuj] Zobacz też

• Biskupi gdańscy
• Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Archidiecezja gdańska