Bismut

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Periodiek systeem H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As S e Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Uub Uut Uuq Uup Uuh Uus Uuo ↓ * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Algemeen
Naam	Bismut
Symbool	Bi
Atoomnummer	83
Groep	Stikstofgroep
Periode	Periode 6
Blok	P blok
Reeks	Hoofdgroepmetalen
Kleur	Roodwit
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u)	208,98
Elektronenconfiguratie	[Xe]4f14 5d10 6s2 6p3
Oxidatietoestanden	+3, +5
Elektronegativiteit (Pauling)	2,02
Atoomstraal (pm)	150
1e ionisatiepotentiaal (kJ×mol-1)	702,96
2e ionisatiepotentiaal (kJ×mol-1)	1610,35
3e ionisatiepotentiaal (kJ×mol-1)	2466,18
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m-3)	9747
Smeltpunt (K)	544
Kookpunt (K)	1837
Aggregatietoestand	Vast
Smeltwarmte (kJ·mol-1)	11,30
Verdampingswarmte (kJ·mol-1)	104,80
Van der Waalse straal (pm)	240
Kristalstructuur	Rhom
Molair volume (m3·mol-1)	21,3
Geluidssnelheid (m·s-1)	1790
Specifieke warmte (J·kg-1·K-1)	120
Elektrische weerstand (μΩcm)	106,8
Warmtegeleiding (W·m-1·K-1)	8,4
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt, tenzij anders aangegeven

Bismut is een scheikundig element met symbool Bi en atoomnummer 83. Het is een roodwit hoofdgroepmetaal.

Inhoud 1 Ontdekking 2 Toepassingen 3 Opmerkelijke eigenschappen 4 Verschijning 5 Isotopen 6 Toxicologie en veiligheid 7 Externe links

[bewerk] Ontdekking

In het verleden werd bismut vaak verward met tin of lood omdat het daar veel eigenschappen mee deelt. In 1753 lukte het de Franse wetenschapper Claude Geoffroy Junine om bismut te scheiden van lood.

De naam is afkomstig van het Duitse Wismut, wat vermoedelijk een verbastering is van witte massa.

[bewerk] Toepassingen

Bismut wordt veel toegepast bij de productie van cosmetica en medicijnen. Daarnaast zijn er nog andere industriële toepassingen:

• Bismanol (een legering van mangaan en bismut) kan worden gebruikt om sterke permante magneten te maken.
• Het lage smeltpunt van veel bismut legeringen maakt het geschikt voor toepassing in brandmelders. Het wordt daarom gebruikt in de legering Woodsmetaal.
• Als katalysator wordt bismut gebruikt in de kunststofindustrie.
• In nucleaire installaties kan bismut als drager van ²³³U en ²³⁵U worden gebruikt.
• Bismut wordt gebruikt bij solderen. De eigenschap dat het bij afkoelen uitzet, maakt bismut hier in sommige gevallen zeer geschikt voor.
• Vuurwerk wordt soms verrijkt met bismut om mooie kleureffecten te maken.

Sinds het begin van de jaren negentig wordt onderzocht in hoeverre bismut als niet-giftige vervanger van lood bij verschillende industiële processen kan worden toegepast.

[bewerk] Opmerkelijke eigenschappen

Bismut is een breekbaar zwaar metaal dat als enige van die groep niet giftig is. Daarnaast is bismut het zwaarste zware metaal en op Kwik na is het het meest diamagnetisch. Het heeft een zeer gering elektrische geleidingsvermogen en heeft van alle metalen het hoogste Hall effect (Hall effect is de vergroting van de weerstand bij plaatsing in een magnetisch veld). Bismut verbrandt onder vorming van een heldere blauw/groene vlam.

[bewerk] Verschijning

De belangrijkste bronnen van bismut zijn de mineralen bismuthiniet en bismiet welke voornamelijk worden aangetroffen in Canada, Bolivia, Japan, Mexico en Peru. In de Verenigde Staten is bismut een bijproduct van de koper- en loodwinning.

[bewerk] Isotopen

Meest stabiele isotopen
Iso	RA (%)	Halveringstijd	VV	VE (MeV)	VP
207Bi	syn	31,55 j	EV	2,399	207Pb
208Bi	syn	3,68×105 j	EV	2,880	208Pb
209Bi	100	1,9×1019 j	α		205Tl

Hoewel er van bismut geen stabiele isotopen bestaan, zijn er wel enkele met een dusdanige lange halfwaardetijd, dat ze als stabiel kunnen worden beschouwd. ²⁰⁹Bi heeft bijvoorbeeld een halfwaardetijd van 1,9*10¹⁹ jaar (ongeveer een miljard keer de leeftijd van het heelal) en komt dus nog van nature voor. Daarnaast is er een klein aantal radioactieve isotopen bekend met middellange halfwaardetijden.

[bewerk] Toxicologie en veiligheid

Hoewel bismut tot de zware metalen behoort, is het onschadelijk voor organismen.

[bewerk] Externe links

• PeriodiekSysteem.com over: Bismut
• Lenntech over: Bismut
• (en) EnvironmentalChemistry.com over: Bismut
• (en) WebElements.com over: Bismut

Chemische elementen en isotopen
Periodiek systeem: Standaard · Alternatief · Elektronenconfiguratie Isotopentabel: Op element (compleet) · Op element (in delen) · Op atoommassa Lijst met elementen: Op naam · Rangschikken naar keuze · Op nummer