Goud
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Algemeen | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Naam, Simbool, Getal | goud, Au, 79 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Chemiese reeks | oorgangsmetale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Groep, Periode, Blok | 11, 6, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Voorkoms | metaalgeel |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atoommassa | 196.966569(4) g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronkonfigurasie | [Xe] 4f14 5d10 6s1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrone per skil | 2, 8, 18, 32, 18, 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fisiese Eienskappe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toestand | vastestof | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Digtheid (naby k.t.) | 19.3 g/cm³ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vloeistof digtheid teen s.p. | 17.31 g/cm³ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Smeltpunt | 1337.33 K (1064.18 °C) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kookpunt | 3129 K (2856 °C) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Smeltingswarmte | 12.55 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Verdampingswarmte | 324 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Warmtekapasiteit | (25 °C) 25.418 J/(mol·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atoomeienskappe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristalstruktuur | kubies face centered | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidasietoestande | 3, 1 (amphoteric oxide) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegatiwiteit | 2.54 (Skaal van Pauling) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ionisasie energieë | 1ste: 890.1 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2de: 1980 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atoomradius | 135 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atoomradius (ber.) | 174 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalente radius | 144 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waals radius | 166 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Diverse | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetiese rangskikking | no data | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektriese weerstand | (20 °C) 22.14 nΩ·m | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Termiese geleidingsvermoë | (300 K) 318 W/(m·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Termiese uitsetting | (25 °C) 14.2 µm/(m·K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Spoed van klank (dun staaf) | (k.t.) (hard-drawn) 2030 m/s |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Young se modulus | 78 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Skuifmodulus | 27 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Massamodulus | 220 GPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poissonverhouding | 0.44 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohs se hardheid | 2.5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vickers hardheid | 216 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Brinell hardheid | ? 2450 MPa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS-registernommer | 7440-57-5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vernaamste isotope | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Verwysings | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Goud is 'n edelmetaal met 'n helder geel (goue) kleur. Goud se chemiese nommer is 79 en dit het symbol Au (L. aurum). Dit het die atoomgetal 92 en 'n relatiewe atoommassa van 196,97. Dit smelt by ongeveer 1 064 °C en kook by ongeveer 2 856 °C. Goud is egter baie sag en word dikwels gelegeer (saamgesmelt) tot 'n stof wat 'n legering genoem word, om dit harder te maak. Die suiwerheid van goud word gewoonlik in karaat gemeet, en 24 karaat word beskou as suiwer. Suiwer goud is die mees smeebare en rekbare metaal. Dit beteken dat dit gehamer kan word tot 'n dikte van ongeveer een honderste van 'n millimeter en 30 g goud kan uitgerek word tot 'n gouddraad met 'n lengte van 100 km. Goud is 'n goeie geleier van elektrisiteit en warmte. Dit het die derdehoogste geleidingsvermoë ná silwer (Ag) en koper (Cu).
Goud is 'n onreaktiewe metaal. Lug, warmte, damp en die meeste oplosmiddels het geen effek op goud nie. Selfs soutsuur, salpetersuur en swawelsuur het geen effek op goud nie. Goud sal egter oplos in waterige oplossings wat chloriede, bromide, of sekere jodiede bevat. 'n Mengsel van een deel salpetersuur en drie dele soutsuur, genoem aqua regia of koningswater, sal goud stadig oplos. Goud vorm maklik amalgame (metaalmengsel) sodat dit gebruik kan word om goud van sy ertse te skei. Wanneer die erts met kwik (Hg) gemeng word, los dit die goud op. Die kwik kan gedistilleer word om die goud te herwin.
Goud het 'n groot aantrekkingskrag gehad op die mensdom. Alchemie is 'n poging om goud te skep vanuit gewone basis metale.
Fisiese eienskappe:
- Digtheid: 19.3 g·cm−3
- Vloeistof digtheid: 17.31 g·cm−3
- Smelt punt: 1064.18 °C
- Kookpunt: 2856 °C
[wysig] Bronne
- A. Olivier, Fisiese Wetenskappe.
